Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ: Giúp thị trường trái phiếu phát triển ổn định, tạo kênh huy động vốn hiệu quả

Sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ dự kiến sẽ được vận hành chính thức trong tháng 7/2023. Ảnh: ST

Doanh nghiệp chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã triển khai xây dựng hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ. Theo đó, HNX đã triển khai xây dựng phần mềm, xây dựng hệ thống giai đoạn 1 với các chức năng cơ bản phục vụ hoạt động giao dịch TPDN riêng lẻ. Hiện tại, các khâu chuẩn bị cơ bản đã hoàn tất, dự kiến sẽ vận hành chính thức trong tháng 7/2023.

Tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Tài chính mới được tổ chức, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, sàn giao dịch TPDN khai trương sẽ tạo ra cơ sở để trái chủ thực hiện thanh khoản trên thị trường thuận lợi hơn, tạo dựng niềm tin đối với thị trường TPDN.

Theo HNX, trong thời hạn 3 tháng kể từ khi hệ thống chính thức vận hành, trái phiếu phát hành theo quy định tại Nghị định 65/2022/NĐ-CP và Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và còn dư nợ phải thực hiện đăng ký, lưu ký và đăng ký giao dịch. HNX dự kiến có hơn 1.600 mã TPDN riêng lẻ sẽ được đưa vào giao dịch sau khi khai trương hệ thống. Theo đại diện lãnh đạo HNX, việc xây dựng hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ phải phù hợp với thực tế giao dịch của thị trường TPDN và kinh nghiệm tổ chức thị trường trái phiếu Chính phủ và TPDN niêm yết của HNX. Việc quản lý tập trung giao dịch và thông tin của thị trường TPDN riêng lẻ nhằm đảm bảo thị trường hoạt động an toàn, hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế và đáp ứng được yêu cầu phát triển thị trường TPDN trong tương lai.

Liên quan đến giao dịch TPDN riêng lẻ, khoản 3 Điều 3 Nghị định số 65 quy định:, DN phải đăng ký giao dịch trái phiếu đã phát hành trên hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ của sở giao dịch chứng khoán. Thời hạn thực hiện đăng ký giao dịch chậm nhất là 15 ngày làm việc kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký trái phiếu của Tổng công ty Lưu ký và bù trù chứng khoán Việt Nam. Cũng theo quy định của khoản 3 Điều 3 Nghị định số 65, việc đăng ký giao dịch trái phiếu tại sở giao dịch chứng khoán không hàm ý xác nhận và đảm bảo cho tính hợp pháp của đợt chào bán trái phiếu của DN cũng như việc thanh toán đầy đủ lãi, gốc của trái phiếu. Do đó, DN đưa trái phiếu lên đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ đăng ký giao dịch và các thông tin công bố có liên quan, đồng thời DN phải giải thích cho nhà đầu tư các thông tin liên quan đến phương án phát hành, các rủi ro pháp lý, rủi ro đầu tư, rủi ro sử dụng vốn, quyền, lợi ích, trách nhiệm pháp lý của DN phát hành và nhà đầu tư.

Giúp thị trường dần lấy lại niềm tin của nhà đầu tư

Thông tin từ HNX cho biết, thành viên giao dịch phải thống nhất và công khai hình thức tiếp nhận, xử lý giao dịch của khách hàng tại trụ sở chính, chi nhánh, phòng giao dịch. Kết quả thực hiện giao dịch phải được thông báo cho khách hàng ngay sau khi giao dịch được thực hiện theo đúng hình thức đã thỏa thuận với khách hàng. Thành viên giao dịch phải gửi sao kê tài khoản tiền và trái phiếu hàng tháng hoặc khi có yêu cầu từ khách hàng. Ngoài ra, các thành viên giao dịch phải ưu tiên thực hiện lệnh giao dịch cho khách hàng trước lệnh tự doanh của thành viên giao dịch với mức giá thực hiện tốt nhất có thể. Sau khi giao dịch TPDN riêng lẻ được xác lập và hoàn tất, HNX sẽ cung cấp thông tin về kết quả giao dịch cho Trung tâm Lưu ký chứng khoán để thực hiện thanh toán giao dịch TPDN riêng lẻ.

Có 2 hình thức giao dịch thoả thuận là thỏa thuận điện tử và thỏa thuận thông thường. Đối với thỏa thuận điện tử, thành viên giao dịch nhập lệnh chào mua/chào bán với cam kết chắc chắn vào hệ thống hoặc lựa chọn các lệnh đối ứng phù hợp đã được nhập vào hệ thống để thực hiện giao dịch. Đối với thỏa thuận thông thường, bên mua và bên bán tự thỏa thuận với nhau về các điều kiện giao dịch từ trước và báo cáo kết quả vào hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ để xác lập giao dịch.

Theo chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, việc đưa hệ thống giao dịch tập trung TPDN riêng lẻ vào hoạt động từ tháng 7/2023 sẽ giúp thị trường dần lấy lại được niềm tin của nhà đầu tư khi DN phát hành phải công khai, minh bạch thông tin và nhà đầu tư có kênh thông tin giám sát giá trị tài sản của mình cũng như giúp tăng tính thanh khoản cho các TPDN riêng lẻ. Đối với các DN, thị trường này giúp các thông tin về DN cũng như trái phiếu của DN được công khai, minh bạch, dễ dàng tiếp cận với nền tảng nhà đầu tư phong phú hơn rất nhiều so với trước đây, từ đó, giúp cho các DN dễ dàng hơn trong tiếp cận nguồn vốn từ phát hành trái phiếu nói chung và TPDN riêng lẻ nói riêng.

"Hệ thống giao dịch mới này sẽ góp phần đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao hiệu quả hoạt động, giúp thị trường chứng khoán nói chung và thị trường TPDN riêng lẻ nói riêng phát triển và ổn định, tạo kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế. Hơn nữa, những biến động của thị trường cũng có thể giúp cơ quan quản lý, thành viên thị trường, công chúng đầu tư có thêm thông tin về thị trường từ sơ cấp đến thứ cấp, từ đó đưa ra các chính sách về quản lý và phát triển thị trường, cũng như quyết định đầu tư phù hợp hơn"” chuyên gia Cấn Văn Lực nhận định.