Hải quan sử dụng nhiều phương tiện, máy móc, thiết bị kiểm tra hàng hóa XNK

Trung tâm máy soi container cố định ở Hải Phòng. Ảnh: T,Bình

Ngày 1/11, tại kì họp thứ 4, Quốc hội khóa XIV, đại biểu Quốc hội Hà Thị Minh Tâm (tỉnh Hà Nam) phát biểu: Việc kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu của hải quan tại các cảng chưa được thực hiện bằng máy móc, hoàn toàn kiểm tra thủ công. Bên cạnh đó, đại biểu Hà Thị Minh Tâm cũng cho rằng, về quản lý kinh doanh tạm nhập tái xuất (TNTX), trong đó có hàng hóa kinh doanh TNTX là hàng thực phẩm việc quản lý còn lỏng lẻo đã gây ra tình trạng thực phẩm nhập tràn lan vào thị trường.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan về vấn đề này, ông Âu Anh Tuấn-Quyền Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, liên quan đến vấn đề kiểm tra thực tế hàng hóa, theo số liệu của Tổng cục Hải quan thì tỷ lệ các lô hàng thuộc diện phải kiểm tra thực tế khi làm thủ tục hải quan chỉ chiếm khoảng 5,08% tổng số tờ khai hải quan.

Luật Hải quan và các văn bản dưới luật quy định việc kiểm tra thực tế hàng hóa do công chức hải quan thực hiện trực tiếp hoặc bằng máy móc, thiết bị kỹ thuật, các biện pháp nghiệp vụ khác.

Thời gian qua, Tổng cục Hải quan đã đầu tư hệ thống trang thiết bị kiểm tra, giám sát tại các cảng như: Máy soi container, máy soi kiện hàng, cân điện tử và trang bị các bộ công cụ kiểm tra hàng hóa cho công chức hải quan để thực hiện việc kiểm tra không chỉ bằng thủ công mà bằng các trang thiết bị.

“Ngoài ra đối với các mặt hàng không thể kiểm tra trực tiếp bởi công chức hải quan, hoặc trang thiết bị hiện có của chi cục hải quan không thể kiểm tra được thì cơ quan Hải quan thực hiện lấy mẫy và gửi đi các chi cục kiểm định thuộc Cục Kiểm định hải quan để thực hiện kiểm tra bằng các thiết bị. Như vậy không thể cho rằng việc kiểm tra hàng hóa của Hải quan tại cửa khẩu là hoàn toàn bằng thủ công được”-ông Tuấn cho biết.

Liên quan đến vấn đề quản lý, giám sát hàng hóa kinh doanh TNTX là hàng thực phẩm như ý kiến của đại biểu Quốc hội, ông Âu Anh Tuấn cho biết, theo quy định tại Thông tư số 11/2017/TT-BCT của Bộ Công Thương thì mặt hàng thực phẩm đông lạnh thuộc Phụ lục III Thông tư này thuộc đối tượng kinh doanh TNTX có điều kiện. Theo đó, DN phải có Giấy chứng nhận mã số kinh doanh TNTX (Mã số TNTX) do Bộ Công Thương cấp thì mới đủ điều kiện kinh doanh TNTX mặt hàng này.

Điều kiện để được cấp Mã số TNTX gồm: Đơn đề nghị cấp Mã số TNTX; Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận đăng ký DN; Văn bản của tổ chức tín dụng xác nhận về việc doanh nghiệp nộp số tiền ký quỹ; Tài liệu chứng minh DN sở hữu kho, bãi hoặc hợp đồng thuê kho, bãi phục vụ kinh doanh tạm nhập, tái xuất thực phẩm đông lạnh; Văn bản của cơ quan điện lực nơi DN có kho, bãi xác nhận về việc kho, bãi có đủ nguồn điện lưới để vận hành các container lạnh theo sức chứa.

Hàng hóa kinh doanh TNTX được lưu lại tại Việt Nam không quá 60 (sáu mươi) ngày, kể từ ngày hoàn thành thủ tục hải quan tạm nhập. Trường hợp cần kéo dài thời hạn, DN có văn bản đề nghị gia hạn gửi Chi cục Hải quan nơi làm thủ tục tạm nhập; thời hạn gia hạn mỗi lần không quá 30 (ba mươi) ngày và không quá 02 lần gia hạn cho mỗi lô hàng TNTX.

Hải quan Hải Phòng Kiểm tra hàng hóa bang máy soi container. Ảnh: T.Bình

Về vấn đề quản lý hải quan đối với hàng hóa kinh doanh TNTX, ông Âu Anh Tuấn cho biết, hiện nay việc phân luồng để xác định kiểm tra hải quan dựa trên nguyên tắc quản lý rủi ro quy đinh tại Luật Hải quan, những DN, mặt hàng có rủi ro cao thì tỉ lệ phân luồng Đỏ cao, thuộc đối tượng kiểm tra của cơ quan Hải quan. Đối với hàng kinh doanh TNTX, hiện nay tỉ lệ phân luồng trên hệ thống là 4,53% luồng Xanh, 89,34% luồng Vàng, 6,13% luồng Đỏ.

Hàng hoá kinh doanh TNTX, hàng TNTX gửi kho ngoại quan chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ của cơ quan Hải quan từ khi tạm nhập cho đến khi tái xuất ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, kể cả trong quá trình lưu giữ, gửi kho ngoại quan bằng các phương thức giám sát hải quan phù hợp như giám sát bằng niêm phong hải quan, giám sát trực tiếp của công chức hải quan, sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật.

Hàng hóa kinh doanh TNTX (bao gồm các trường hợp đã hoàn thành thủ tục tạm nhập hoặc đã hoàn thành thủ tục tái xuất, chờ thực xuất) được lưu giữ tại một trong các địa điểm sau: Cửa khẩu, kho ngoại quan, ICD, kho CFS, không được lưu giữ các địa điểm bên ngoài và không có giám sát hải quan.

Đối với hàng hóa thuộc loại hình kinh doanh TNTX có điều kiện (thực phẩm đông lạnh) thì quá thời hạn được phép lưu giữ tại Việt Nam thương nhân chỉ được tái xuất qua cửa khẩu tạm nhập trong vòng 15 ngày kể từ ngày hết thời hạn được phép lưu giữ tại Việt Nam. Trường hợp không tái xuất được thì bị tịch thu và xử lý theo quy định. Trường hợp phải tiêu hủy thì thương nhân chịu trách nhiệm thanh toán chi phí tiêu hủy.

Hàng hóa là thực phẩm đông lạnh không được phép chuyển loại hình từ kinh doanh tạm nhập, tái xuất sang nhập khẩu để tiêu thụ nội địa.

Hàng hóa TNTX không cho phép chia nhỏ container trong suốt quá trình vận chuyển hàng hóa từ cửa khẩu tạm nhập đến khu vực giám sát của cơ quan Hải quan, địa điểm tái xuất thuộc cửa khẩu, điểm thông quan theo quy định. Trường hợp do yêu cầu vận chuyển cần phải thay đổi hoặc chia nhỏ container để tái xuất thì thương nhân có văn bản đề nghị cơ quan hải quan và phải đáp ứng các điều kiện về địa điểm lưu giữ hàng hóa và phương tiện vận tải hàng hóa đảm bảo điều kiện niêm phong hải quan. Hàng hóa trong thời gian chuyển sang container hoặc phương tiện vận tải khác phải chịu sự giám sát hải quan.

Như vậy, công tác quản lý hải quan đối với hàng hóa kinh doanh TNTX nói chung và hàng thực phẩm nói riêng hiện nay đã đảm bảo chặt chẽ, hạn chế việc lợi dụng để buôn lậu, gian lận thương mại.