Hai nguyên nhân khiến xuất khẩu thủy sản sang EU nửa cuối năm sẽ chậm lại

Covid-19 đã khiến một số doanh nghiệp thủy sản đã phải tạm ngưng hoạt động (Ảnh: CADOVIMEX II)

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm 2021, XK thuỷ sản Việt Nam sang thị trường EU tăng 20% đạt trên 486 triệu USD, trong đó, XK các sản phẩm hải sản khai thác tăng 24% đạt 154 triệu USD (chiếm 32%), thuỷ sản nuôi trồng tăng 18% đạt 333 triệu USD (chiếm 68%).

Trong số các mặt hàng thủy sản XK sang EU, mặt hàng tôm chiếm tỷ trọng cao nhất với 52,5% tổng kim ngạch thuỷ sản sang EU với 256 triệu USD, tăng 27% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, riêng tôm chân trắng trên 205 triệu USD, tăng 31%, tôm sú 36,5 triệu USD, tăng 15%, còn lại là các loại tôm biển và tôm hùm.

Theo phân tích của bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm VASEP.PRO, trong khi thị trường EU đang hồi phục nhu cầu, XK các sản phẩm thuỷ sản sang các nước này đều tăng thì XK cá tra vẫn giảm 18% so với cùng kỳ đạt gần 58 triệu USD, chiếm chưa tới 12% XK thuỷ sản sang EU. XK cua, ghẹ và giáp xác khác sang EU cũng giảm một nửa xuống còn dưới 2,5 triệu USD, chủ yếu là XK ghẹ giảm 44%.

XK mực, bạch tuộc, nghêu, cá ngừ và các loại cá biển khác sang thị trường EU trong nửa đầu năm mang lại kim ngạch khả quan hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, mực tăng 56% đạt gần 21 triệu USD, bạch tuộc tăng 33% đạt 5,5 triệu USD. XK nghêu sang EU tăng mạnh 45% đạt 33 triệu USD, đây cũng là mặt hàng quan trọng XK sang EU, chiếm 7%.

Cá ngừ là mặt hàng có giá trị XK lớn thứ hai sang EU với trên 74 triệu USD, tăng 31%, chiếm trên 15%. XK các loại cá biển khác sang EU chỉ chiếm 7% với khoảng 33 triệu USD, tăng 21%. Trong đó, chủ yếu là cá tuyết với gần 5 triệu USD là sản phẩm gia công từ nguyên liệu nhập khẩu từ nước khác.

Các sản phẩm khác từ cá biển gồm surimi, tăng gấp đôi lên 4 triệu USD. Nguồn nguyên liệu cá biển hạn chế, cùng với quy định chứng nhận, xác nhận nguyên liệu khai thác theo quy định IUU của EU càng khiến cho các loại cá biển khó XK sang EU.

Trong nhóm nguồn nguyên liệu từ cá nuôi, ngoài cá tra, các doanh nghiệp Việt Nam cũng tăng XK cá nước ngọt khác như cá trê, cá rô phi với giá trị khoảng 4 triệu USD, tăng trên 60% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thị trường EU hiện là thị trường XK thuỷ sản lớn thứ 4 của Việt Nam, sau Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc, chiếm trên tỷ trọng 11%. Trong đó, những thị trường chi phối trong khối này là Hà Lan, Đức, Bỉ, Italy là những thị trường chính tiêu thụ tôm và cá ngừ của Việt Nam.

EU chiếm trên 14% XK tôm của Việt Nam, đứng thứ 3 sau thị trường Mỹ, Nhật Bản. Đối với cá ngừ, EU chiếm 21% đứng sau Mỹ. EU chỉ còn chiếm 7,4% tổng XK cá tra của Việt Nam. Chỉ với mặt hàng nghêu XK, EU chiếm vị trí “thống trị” với trên 70% XK của Việt Nam.

Theo bà Lê Hằng, hiện kinh tế các nước EU đang hồi phục nhờ những chuyển biến tích cực sau chương trình tiêm phòng vắc xin chống Covid-19 và các gói hỗ trợ sau đại dịch. Nhu cầu nhập khẩu thuỷ sản từ thị trường EU bắt đầu tăng mạnh từ tháng 3/2021 và dự báo sẽ tiếp tục khởi sắc trong nửa cuối năm. Việt Nam có thế nắm bắt được cơ hội này đẩy mạnh XK sang thị trường EU nếu nhanh chóng kiểm soát được dịch Covid -19 đang bùng phát ở TPHCM và một số tỉnh ĐBSCL.

Tuy nhiên, với thực trạng diễn biến phức tạp của dịch Covid -19 như hiện nay, một số doanh nghiệp thủy sản đã phải tạm ngừng hoạt động do có ca FO, cùng với vấn đề thẻ vàng IUU, XK thuỷ sản sang EU nửa cuối năm không thể duy trì tăng trưởng như nửa đầu năm.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam dự báo, ước tính XK thuỷ sản sang EU nửa cuối năm sẽ đạt khoảng 600 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ, đưa kết quả XK cả năm 2021 lên 1,087 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2020.