Giữ thị trường xuất khẩu tôm trong năm 2025

Chế biến tôm xuất khẩu tại ĐBSCL

Thị trường Trung Quốc và Hồng Kông đứng đầu

Trong đó, Top 5 thị trường chính, gồm: Trung Quốc và Hồng Kông, Mỹ, Nhật Bản, EU và Hàn Quốc, chiếm 76% tổng XK tôm Việt Nam đi các thị trường.

Năm 2024, XK tôm tranh thủ sự hồi phục nhu cầu và giá nhập khẩu tại thị trường Mỹ, Trung Quốc nên XK tôm sang 2 cường quốc này đã bứt phá mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp XK tôm vẫn giữ được chỗ đứng tại các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU nhờ vào uy tín và chất lượng sản phẩm cũng như lợi thế của hàng chế biến giá trị gia tăng từ tôm.

Các Hiệp định thương mại tự do cũng mang lại lợi thế cạnh tranh để sản phẩm tôm tăng tốc sang nhiều thị trường như Anh, Canada, Australia, Singapore.

Nhờ tăng trưởng mạnh, Trung Quốc và Hồng Kông vượt qua Mỹ, trở thành thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam.

Sau khi giảm trong quý 2/2024, XK tôm Việt Nam sang Trung Quốc và Hồng Kông tăng mạnh trở lại trong quý 3 và quý 4. Quý 4/2024, XK tôm sang thị trường này tăng 69% đạt 258 triệu USD. Năm 2024, XK tôm sang thị trường Trung Quốc và Hồng Kông đạt 843 triệu USD, tăng 39% so với năm 2023.

Năm 2024, trong cơ cấu sản phẩm tôm Việt Nam XK sang Trung Quốc và Hồng Kông, tôm loại khác chiếm tỷ trọng cao nhất 51,7% do Trung Quốc tăng khá mạnh NK tôm hùm từ Việt Nam trong năm 2024. Tiếp đó tôm chân trắng chiếm 36,1% và tôm sú chiếm 12,2% tỷ trọng.

Năm 2024, XK tôm Việt Nam sang Mỹ đạt 756 triệu USD, tăng 11% so với năm 2023. Trong 4 quý của năm 2024, XK tôm sang Mỹ chỉ giảm trong quý 2, tăng trưởng dương trong 3 quý còn lại. XK tôm sang thị trường này có xu hướng tăng tốc trong nửa cuối năm.

Năm 2024, trong cơ cấu sản phẩm tôm Việt Nam XK sang Mỹ, tôm chân trắng vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất (84,3%), tiếp đó là tôm sú (9,3%), còn lại là tôm loại khác.

Top 3 công ty XK tôm lớn nhất sang Mỹ lần lượt là Công ty CP Thủy sản Sóc Trăng, Công ty Sao Ta và Công ty Thủy sản Sạch.

Tạo động lực XK năm 2025

Tương tự, với thị trường Nhật Bản, năm 2024, XK tôm Việt Nam sang Nhật Bản đạt 517 triệu USD, tăng 1% so với năm 2023. Sau khi sụt giảm trong 2 quý đầu năm 2024, XK tôm sang Nhật Bản đã có sự phục hồi trong quý 3 và quý 4 mặc dù mức tăng trưởng chưa cao.

Từ giữa quý 3/2024, đồng Yên Nhật phục hồi mạnh dẫn tới sức mua cải thiện. Bên cạnh đó, đối thủ cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường Nhật Bản là Ấn Độ vướng tai tiếng về sử dụng lao động vị thành niên nên tôm Việt Nam được các nhà NK Nhật Bản tìm đến nhiều hơn.

Với thị trường EU, năm 2024, XK tôm sang EU đạt 484 triệu USD, tăng 15% so với 2023. Đức, Hà Lan, Bỉ là 3 thị trường nhập khẩu lớn nhất trong khối. Năm 2024, XK sang 3 thị trường này đều tăng trưởng 2 con số trong đó Hà Lan ghi nhận tăng trưởng mạnh nhất 22% trong năm 2024.

Việt Nam là nguồn cung tôm lớn nhất cho thị trường Hàn Quốc, chiếm thị phần áp đảo 46%. Trung Quốc đứng thứ hai với thị phần chiếm 10%. Hàn Quốc tăng nhập khẩu tôm từ Peru, Trung Quốc, Canada trong năm 2024.

Năm 2024, XK tôm sang thị trường này đạt 334 triệu USD, giảm 3% so với năm 2023. XK tôm sang Hàn Quốc vẫn đang vướng phải vấn đề hạn ngạch nhập khẩu tôm vào Hàn Quốc, doanh nghiệp đang chịu chi phí không nhỏ để có được hạn ngạch.

Để tăng sức cạnh tranh và đạt mục tiêu tăng trưởng trong năm 2025, lĩnh vực nuôi tôm cần được tạo động lực như người nuôi có thể được thế chấp, vay vốn ngân hàng một cách bình thường, cấp giấy phép mặt nước cho người dân để người dân có thể vay vốn từ các quỹ hoặc ngân hàng. Kiểm tra chặt hơn việc lưu thông, tiêu thụ tôm giống kém chất lượng.

VASEP đề xuất Chính phủ, Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương tập trung các hoạt động ngoại giao kinh tế, đàm phán song phương và xúc tiến thương mại có mục tiêu tại các thị trường quan trọng để khơi thông lợi thế cho XK tôm Việt Nam.

Thị trường Nhật Bản nhập khẩu nhiều nhất tôm từ Việt Nam trong năm 2024, nhưng có thể sẽ bị tôm Indonesia soán ngôi đầu do Indonesia bị áp thuế cao ở Mỹ và sẽ tìm cách chuyển đổi qua Nhật Bản. Thúc đẩy việc đàm phán với Hàn Quốc để bãi bỏ hạn ngạch đối với tôm Việt Nam XK vào Hàn Quốc trong khuôn khổ Hiệp định VKFTA nhằm điều chỉnh thuế suất về 0% cho tôm Việt Nam.

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức trong năm qua, ngành tôm Việt Nam vẫn kiên cường vượt qua khó khăn nhờ nỗ lực và quyết tâm, cùng với các chiến lược hợp lý. Trong thời gian tới, ngành tôm cần chuyển đổi tư duy: thay vì chỉ chú trọng vào sản lượng và công nghệ cao, cần ưu tiên bền vững và hiệu quả, tập trung vào chất lượng, bảo vệ môi trường, sức khỏe và giá trị sản phẩm.