Giải ngân vốn ODA đạt tỷ lệ rất thấp, giải pháp nào “tăng ga” ?

Tại Hội nghị với các bộ, ngành, địa phương về tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài các tháng đầu năm 2024 vừa được Bộ Tài chính tổ chức, các đại biểu đã làm rõ tình hình giải ngân nguồn vốn này tại đơn vị, đồng thời đưa ra các kiến nghị nhằm đẩy nhanh giải ngân nguồn vốn này:

Ông Hoàng Hải, Phó cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính): Sẵn sàng phối hợp để hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ giải ngân

“Quá trình thực hiện các dự án vốn ODA và vốn vay ưu đãi phải thực hiện theo hai quy trình: phải đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật trong nước về đầu tư công và dự án NSNN; tuân thủ các yêu cầu cụ thể của các nhà tài trợ. Một số nhà tài trợ có khả năng xử lý rất nhanh với những dự án không có nhiều vướng mắc, nhưng trong một số trường hợp, một số nhà tài trợ trả lời rất chậm. Điều này ảnh hưởng đến tiến độ triển khai của các dự án.

Các nguyên nhân làm chậm tiến độ đã rõ, vấn đề quan trọng nhất là đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án này. Đặc biệt là các dự án này đang đi hai vai. Với vai dự án đầu tư công thì chúng ta phải đăng ký vào kế hoạch đầu tư công trung hạn; với vai là dự án sử dụng vốn vay lại thì phải đảm bảo tiến độ giải ngân theo đúng cơ chế tài chính đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Thực tế giải ngân vốn đầu tư công và nguồn vốn vay lại của các địa phương thường thấp hơn rất nhiều so với vốn đã được đăng ký. Điều đó cho thấy các địa phương vẫn có tình trạng đăng ký vượt khả năng trả nợ thực tế, làm ảnh hưởng rất lớn đến tình hình phân bổ và giải ngân chung.

Với vai trò là cơ quan chủ trì (Bộ KH&ĐT), cơ quan tham gia (Bộ Tài chính), chúng tôi sẵn sàng phối hợp để hỗ trợ các dự án triển khai sớm hơn. Với những kiến nghị của các bộ, ngành, địa phương, Bộ Tài chính sẽ tập hợp để báo cáo Chính phủ và đưa ra các kiến nghị cần thiết để hỗ trợ các bộ, ngành địa phương đẩy nhanh tiến độ, đồng thời nâng cao hơn nữa trách nhiệm của mình trong việc triển khai các dự án vốn ODA và vốn vay ưu đãi”.

Ông Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc Ban Quản lý dự án Word Bank (Đại học Quốc gia Hà Nội): Nỗ lực để rút ngắn thời gian

“Năm 2024, Đại học Quốc gia Hà Nội được giao kế hoạch vốn là 645,77 tỷ đồng, đến ngày 15/5 /2024 vẫn chưa giải ngân được. Rất mong các bộ, ngành tạo điều kiện để đảm bảo thời gian còn lại để triển khai dự án vì hiện nay áp lực rất lớn, việc thẩm định, đấu thầu rất mất thời gian theo quy định của Luật Đấu thầu mới. Chúng tôi đang nỗ lực để rút ngắn thời gian và phấn đấu đến cuối năm sẽ đạt tỷ lệ giải ngân cao nhất có thể. Chúng tôi kỳ vọng trong 1-2 tuần tới sẽ có những gói nộp lên Bộ Tài chính xin giải ngân đầu tiên.

Thời gian thực hiện dự án còn lại ngắn, rủi ro việc dự án phải kéo dài sang kỳ trung hạn giai đoạn 2026-2030 là rất cao, vì vậy đề nghị Bộ Tài chính tiếp tục hỗ trợ đơn vị làm việc với nhà tài trợ tìm ra các giải pháp phù hợp để vừa đảm bảo đẩy nhanh tiến độ dự án vừa bảo toàn nguồn vốn theo Hiệp định tài trợ đã ký kết để triển khai đầu tư đầy đủ các hạng mục dự án theo quyết định dự án đã được phê duyệt. Chúng tôi cam kết thực hiện các công việc một cách quyết liệt nhất để thực hiện kế hoạch như đã đăng ký với các bộ, ngành”.

Ông Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch đầu tư (Bộ GTVT): Vướng mắc lớn nhất là giải phóng mặt bằng

“Khó khăn, vướng mắc lớn nhất trong việc tổ chức thực hiện các dự án là giải phóng mặt bằng. Cụ thể, đối với dự án Tăng cường kết nối giao thông khu vực Tây Nguyên, một số gói thầu chưa được bàn giao toàn bộ mặt bằng thi công và di dời đường dây điện. Với dự án cải tạo đường sắt khu vực đèo Khe Nét, tuyến đường sắt Hà Nội – TPHCM, công tác giải phóng mặt bằng chưa được xử lý dứt điểm. Đối với Dự án Kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc, công tác thu hồi rừng, trồng rừng thay thế, GPMB, tái định cư bị chậm do thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng bị chậm (mất 1,5 năm để chuyển đổi) và thiếu vốn. Công tác dời hệ thống điện của các công ty điện lực địa phương rất chậm”.

Ông Lê Sinh Tiến, Phó trưởng phòng Kinh tế đối ngoại, Sở KH&ĐT Hà Nội: Ước giải ngân vốn ODA năm 2024 đạt 65,97% kế hoạch

“Năm 2024, 6 dự án ODA của Thành phố được giao kế hoạch vốn ODA là 3.895.590 triệu đồng. Về giải ngân, tính theo số đã được Kho bạc Nhà nước kiểm soát chi và xác nhận hoàn thành là 856.333 triệu đồng, đạt 21,98% kế hoạch. Ước thực hiện đến 31/1/2025, giải ngân vốn ODA kế hoạch năm 2024 khoảng 2.569.959 triệu đồng, đạt 65,97% kế hoạch. Con số này đạt thấp chủ yếu là do các vướng mắc của Dự án Tuyến đường sắt đô thị số 3, đoạn Nhổn – ga Hà Nội đã cơ bản được giải quyết tuy nhiên việc điều chỉnh chủ trương đầu tư, dự án và gia hạn các hiệp định vay chậm so với kế hoạch đặt ra. Dự án Xây dựng hệ thống xử lý nước thải Yên Xá đã được phê duyệt gia hạn thời gian thực hiện đến năm 2025, tuy nhiên phải tiếp tục gia hạn đến năm 2027 do chất lượng dịch vụ tư vấn và các sản phẩm dịch vụ của liên danh tư vấn cung cấp còn hạn chế, ảnh hưởng đến công tác thực hiện 4 gói thầu xây lắp của dự án; nhà thầu gói thầu số 3 và số 4 có năng lực quản lý và tài chính kém. Đối với dự án Tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn – ga Hà Nội, kiến nghị Cục Phòng cháy chữa cháy – Cứu hộ cứu nạn (Bộ Công an), Bộ GTVT, Bộ Xây dựng, Tổng Cục môi trường (Bộ TN&MT) tiếp tục ưu tiên, hướng dẫn phối hợp chặt chẽ với UBND Thành phố để đẩy sớm công tác nghiệm thu và bàn giao, chứng nhận an toàn hệ thống cho dự án”.

Hoài Anh (ghi)