Giải mã tinh thần hiếu học phương Nam

	TPHCM bộ sách giáo khoa mới “Chân trời sáng tạo” được 80% trường lựa chọn
	Tinh thần nhân đạo trong ‘Nhật ký trong tù’ của Hồ Chí Minh
	Triển lãm trực tuyến giới thiệu 500 cuốn sách về Bác Hồ
	Cần xây dựng thói quen đọc sách cho trẻ
	Ngày hội đọc sách miễn phí

Trang bìa cuốn “Tiểu sử và hành trạng các nhà khoa bảng Hán học Nam bộ”, do NXB Tổng hợp TPHCM ấn hành.

Sinh năm 1922 tại Thanh Chương - Nghệ An, tác giả Nguyễn Đình Tư từ nhỏ đã gắn bó với chữ nghĩa. Khởi đầu, ông sáng tác văn xuôi mang tính sử thi, ví dụ như cuốn “Thù chồng nợ nước” được NXB Tân Dân in tại Hà Nội năm 1944.
Nếu tiếp tục con đường sáng tác, có lẽ thành tựu của tác giả Nguyễn Đình Tư cũng không phải dạng vừa. Tuy nhiên, năm 1962, khi chuyển vào làm việc tại Ty Điền địa Phú Yên thì ông chuyên tâm nghiên cứu văn hóa và lịch sử xứ Đàng Trong. Tính đến nay, hàng chục cuốn sách của ông đã thành nguồn tư liệu đáng tin cậy nhất cho những ai muốn tìm hiểu về đất và người phương Nam.
Ở tuổi 98, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư tiếp tục ra mắt công trình biên khảo “Tiểu sử và hành trạng các nhà khoa bảng Hán học Nam bộ”, do NXB Tổng hợp TPHCM ấn hành. Tác phẩm hơn 600 trang của ông, giúp công chúng hiểu rõ hơn về 262 tấm gương từng học hành đỗ đạt trong thế kỷ 19 ở khu vực Gia Định và vùng lân cận.
Nam Kỳ là địa bàn mới khẩn hoang, dân chúng chủ yếu chăm chỉ mưu sinh bằng việc cày cấy ruộng đồng, trồng trọt cây trái và đánh bắt thủy sản. Vì vậy, họ ít có điều kiện nuôi mộng sĩ đồ nơi cửa Khổng sân Trình. Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư cho rằng: “Ngày xưa, thi đỗ được cái bằng Cử nhân Hán học vô cùng khó khăn, có khi hết nửa cuộc đời. Do đó, những người đỗ đạt là những hạt kim cương trên bãi cát của sông Đồng Nai và sông Cửu Long, quý giá vô cùng, mà ngày nay các thế hệ con cháu phải hết sức trân trọng”.
Trong 262 nhà khoa bảng mà nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư vinh danh, có những cái tên quen thuộc mà cũng có những cái tên lạ lẫm. Tuy nhiên, quan trọng nhất, ông đã minh định nhiều nhân vật trong quá khứ mà nhiều người vẫn nhầm lẫn hoặc hoài nghi. Chẳng hạn, ông chỉ ra Võ Thế Tri và Võ Tuyên là một người, Lê Danh Sĩ và Lê Hưng Nhơn là một người, Hồ Bá Tích và Hồ Bá Phước cũng là một người có hai danh xưng được truyền lại đời sau.
Đồng thời, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư cũng chứng minh có những nhân vật trùng tên mà ít ai phân biệt được. Chẳng hạn, có hai nhân vật đỗ đạt cùng tên Đỗ Chí Thành, một người dân Long An đỗ khoa thi năm 1835 dưới thời Minh Mạng, và một người dân Chợ Lớn đỗ khoa thi năm 1849 dưới thời Tự Đức. Tương tự, với danh nhân Nguyễn Doãn Nguyên, cũng cần rành mạch, một người quê Vĩnh Long đỗ khoa thi năm 1843 dưới thời Thiệu Trị, và một người quê Đồng Tháp đỗ khoa thi năm 1858 dưới thời Tự Đức.
Công trình “Tiểu sử và hành trạng các nhà khoa bảng Hán học Nam bộ” của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư không chỉ giúp giới trẻ phương Nam hãnh diện về những bậc tiền bối, mà còn trực tiếp bồi đắp tinh thần hiếu học cho người Việt Nam bây giờ. Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư tiết lộ thêm về đề tài ông đã tâm đắc sau cuốn sách ở tuổi 98: “Người Nam bộ có nhiều nét văn hóa đáng quý, trong đó nổi bật nhất là lòng nhân ái. Lòng nhân ái của người Nam bộ xuất phát từ thời kỳ phong kiến triều Nguyễn khi lưu dân các miền ngoài không chịu được sự cai trị của vua chúa đã đổ vào Nam bộ để khai hoang, định cư. Đất Nam bộ lúc ấy vẫn là những cánh đồng hoang, những kênh rạch chỉ có các loài động vật sinh sống. Những người lưu dân đến sinh sống đã khiến nơi đây ngày một sầm uất. Cuộc sống lưu lạc, tha hương, đói nghèo đã khiến những người dân ấy phải đùm bọc giúp đỡ lẫn nhau, đã tạo thành những đức tính tốt đẹp của người dân Nam bộ, đến hôm nay vẫn được duy trì và phát huy”.