EU hướng dẫn triển khai cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM)

Cụ thể, ngày 15/9/2023, EU công báo Quy định thực thi (EU) 2023/1773, ngày 17/8/2023, đặt ra các quy tắc áp dụng Quy định (EU) 2023/956 của EU liên quan đến nghĩa vụ báo cáo mục đích của cơ chế điều chỉnh biên giới carbon trong giai đoạn chuyển tiếp. Quy định này có hiệu lực từ ngày 16/9/2023.

Theo đó, Quy định thực thi nêu chi tiết các nghĩa vụ báo cáo chuyển tiếp đối với các nhà nhập khẩu hàng hóa CBAM của EU, cũng như phương pháp chuyển tiếp để tính toán lượng khí thải tích hợp thải ra trong quá trình sản xuất hàng hóa CBAM.

Để giúp cả các nhà nhập khẩu và nhà sản xuất nước thứ ba, Ủy ban cũng đã công bố hướng dẫn dành cho các nhà nhập khẩu EU và các cơ sở ngoài EU về việc thực hiện thực tế các quy định mới.

Đồng thời, các công cụ công nghệ thông tin chuyên dụng nhằm giúp các nhà nhập khẩu thực hiện và báo cáo các tính toán này hiện đang được phát triển, cũng như các tài liệu đào tạo, hội thảo trực tuyến và hướng dẫn để hỗ trợ doanh nghiệp khi cơ chế chuyển đổi bắt đầu.

Thương vụ Việt Nam tại Bỉ, Luxembourg và EU cho biết, mặc dù các nhà nhập khẩu sẽ được yêu cầu thu thập dữ liệu quý 4 kể từ ngày 1/10/2023, nhưng báo cáo đầu tiên của họ sẽ chỉ phải nộp trước ngày 31/1/2024.

Việc áp dụng dần dần CBAM theo thời gian cũng sẽ cho phép thực hiện quá trình chuyển đổi thận trọng, có thể dự đoán và cân đối cho các doanh nghiệp EU và ngoài EU, cũng như cho các cơ quan công quyền.

Trong giai đoạn này, các nhà nhập khẩu hàng hóa trong phạm vi quy định mới sẽ chỉ phải báo cáo lượng phát thải khí nhà kính (GHG) trong hàng nhập khẩu của họ (phát thải trực tiếp và gián tiếp) mà không thực hiện bất kỳ khoản thanh toán hoặc điều chỉnh tài chính nào.

Phát thải gián tiếp sẽ được đề cập trong phạm vi sau giai đoạn chuyển tiếp đối với một số lĩnh vực nhất định (xi măng và phân bón), trên cơ sở phương pháp luận xác định được nêu trong Quy định thực thi và hương dẫn kèm theo.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Bỉ, Luxembourg và EU, Quy định thực thi về các yêu cầu và phương pháp báo cáo mang lại sự linh hoạt nhất định khi xét đến các giá trị được sử dụng để tính toán lượng phát thải gắn liền với hàng nhập khẩu trong giai đoạn chuyển tiếp.

Trong năm đầu tiên thực hiện, các công ty sẽ lựa chọn báo cáo theo ba cách: báo cáo đầy đủ theo phương pháp mới (phương pháp của EU); báo cáo dựa trên hệ thống quốc gia tương đương của nước thứ ba; và báo cáo dựa trên các giá trị tham chiếu. Kể từ ngày 1/1/2025, chỉ phương pháp của EU mới được chấp nhận.

Đáng chú ý, sau khi hệ thống vĩnh viễn có hiệu lực vào ngày 1/1/2026, các nhà nhập khẩu sẽ phải khai báo hàng năm số lượng hàng hóa nhập khẩu vào EU trong năm trước đó và lượng khí thải nhà kính liên quan của chúng. Sau đó, họ sẽ giao nộp số lượng chứng chỉ CBAM tương ứng. Giá của chứng chỉ sẽ được tính tùy thuộc vào giá đấu giá trung bình hàng tuần của các khoản trợ cấp ETS của EU được biểu thị bằng €/tấn CO2 thải ra. Việc loại bỏ dần việc phân bổ tự do theo EU ETS sẽ diễn ra song song với việc dần dần áp dụng CBAM trong giai đoạn 2026-2034.