Dự thảo quy định mới về kinh doanh vận tải ô tô: Doanh nghiệp nhỏ chỉ có nước chờ... phá sản

Công ty TNHH Thành Bưởi cho rằng, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 86 còn rất nhiều nội dung chưa phù hợp, can thiệp sâu vào việc kinh doanh của doanh nghiệp. Ảnh: ST.

Bỏ 12 nhưng thêm tới 85 điều kiện kinh doanh

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (CIEM) đánh giá, trong tờ trình Chính phủ Bộ Giao thông vận tải đã dùng rất nhiều từ ngữ siết chặt kinh doanh vận tải. Theo rà soát của CIEM, với các điều kiện kinh doanh, quy định tại Dự thảo Nghị định 86 sửa đổi có tới 86 điều kiện kinh doanh mới thêm vào. Điều này đi ngược lại với yêu cầu cắt giảm 50% số điều kiện kinh doanh Chính phủ và theo chỉ đạo của Thủ tướng là nếu thêm 1 điều kiện kinh doanh thì phải báo cáo Chính phủ. Cụ thể ở đây là Bộ Giao thông vận tải đã đề xuất bãi bỏ 12 điều kiện kinh doanh nhưng lại bổ sung thêm 85 điều kiện kinh doanh.

“Trong 85 điều kiện kinh doanh thì có 64 điều kiện kinh doanh bổ sung thêm và 21 điều quy định theo yêu cầu của Bộ trưởng, trong này còn chứa đựng nhiều điều kiện kinh doanh hơn thế nữa. Chính vì thế, sẽ không chỉ dừng lại ở con số 85 điều kiện kinh doanh mà có thể còn lớn hơn thế nhiều. Chưa nói đến việc các điều kiện kinh doanh này có cần thiết hay không, có hỗ trợ thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp hay không”, bà Thảo lưu ý.

Phân tích rõ hơn về các quy định trong dự thảo Nghị định, bà Thảo cho biết, trong 85 điều kiện thì hầu hết các điều kiện kinh doanh là không cần thiết và không hơp lý. Ngay trong định nghĩa, quy định chung cũng đã bổ sung thêm các điều kiện kinh doanh chung. Có những yêu cầu như xe không được chạy quá 30% thời điểm trùng điểm đầu và điểm cuối, hoặc mỗi xe chỉ được ký một hợp đồng… Quy định này hoàn toàn không hợp lý.

Nhiều quy định làm khó DN

Về phía doanh nghiệp, đại diện Công ty TNHH Thành Bưởi cho rằng, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 86 còn rất nhiều nội dung chưa phù hợp, can thiệp sâu vào việc kinh doanh của doanh nghiệp. Cụ thể, dự thảo quy định “Doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định phải ký hợp đồng với đơn vị kinh doanh bến xe khách và tổ chức vận tải theo đúng phương án khai thác tuyến đã đăng ký”, và “đơn vị kinh doanh bến xe khách cung cấp các dịch vụ hỗ trợ vận tải cho doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định đúng nội dung hợp đồng đã ký kết”… Đây là thỏa thuận dân sự giữa doanh nghiệp vận tải và doanh nghiệp bến xe, cơ quan quản lý nhà nước không nên can thiệp vào, điều tất nhiên khi doanh nghiệp vận tải vào hoạt động tại bến xe thì phải ký hợp đồng với doanh nghiệp bến xe. Hay quy định trong thời gian một tháng, mỗi xe không được thực hiện quá 30% tổng số chuyến của xe đó có điểm khởi hành và kết thúc trùng nhau sẽ làm khó doanh nghiệp.

"Chúng tôi chỉ có 1 xe ô tô, ký hợp đồng với 1 doanh nghiệp hàng tháng đưa khách từ sân bay Tân Sơn Nhất về Vũng Tàu 15 chuyến/tháng. Nay với quy định này chúng tôi một là phải sử dụng xe vào những tuyến không phải thế mạnh của mình, hai là mua thêm xe để đáp ứng không vượt quá 30% tổng số chuyến. Với doanh nghiệp lớn có nhiều xe họ có thể sử dụng xoay tua, nhưng với các doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ có nước chờ... phá sản", đại diện doanh nghiệp Thành Bưởi phản ánh.

Có cùng ý kiến trên, ông Nguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại và Du lịch Hà Lan (Thái Nguyên) nhận định, việc quy định mỗi chuyến xe đơn vị kinh doanh vận tải chỉ được ký kết 1 hợp đồng là không hợp lý và cản trở doanh nghiệp kinh doanh vận tải kết hợp nhận vận chuyển nhiều nhóm khách trên một tuyến đường để tiết kiệm chi phí. Ngoài ra quy định hạn chế dịch vụ đi xe chung đối với xe hợp đồng là hạn chế quyền tự do giao kết hợp đồng, không phù hợp với nhu cầu sử dụng xe hợp đồng của người dân.

Không chỉ các doanh nghiệp nhỏ lo lắng "chờ phá sản" nếu các quy định từ dự thảo được áp dụng mà ngay cả các “ông lớn” trong ngành cũng có nhiều ý kiến về dự thảo Nghị định 86 lần thứ 4 này.

Ông Tạ Long Hỷ, Chủ tịch Hiệp hội taxi TP. Hồ Chí Minh, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Ánh Dương Việt Nam (Vinasun) ủng hộ quan điểm coi Uber, Grab là đơn vị kinh doanh vận tải như taxi và phải chịu sự quản lý như taxi. Hợp đồng điện tử chỉ là phương thức giao kết, không phải mô hình kinh doanh. Và dự thảo sửa đổi Nghị định 86 không nên phát triển thêm loại hình vận tải khác như xe điện tử, taxi điện tử… ngoài các loại hình đã có. Taxi chính thống có thể tăng thêm tiện ích, phương tiện thanh toán... Bởi để tồn tại taxi điện tử là "bức tử" doanh nghiệp taxi chính thống.

Đề cập về những thay đổi trong dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 86, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường, giá cả lại cho rằng, cần phải đổi mới quan niệm về mô hình kinh doanh, thừa nhận thế mạnh của các đơn vị công nghệ là phát triển công nghệ phần mềm hiện đại để xử lý hệ thống dữ liệu lớn.

Tuy nhiên, trong dự thảo lại cho rằng doanh nghiệp công nghệ sẽ phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh và điều kiện hoạt động như một đơn vị vận tải, nếu như phần mềm của họ giúp cho việc điều hành vận tải và định giá. Quy định này không những làm biến đổi bản chất hoạt động của đơn vị cung cấp phần mềm mà còn triệt tiêu phần lớn những ưu điểm mà các dịch vụ kết nối mang lại, biến nó trở thành đơn thuần là một kênh liên lạc không hơn không kém.

Vì vậy, theo ông Long, thay vì việc áp đặt, bó hẹp hoạt động của các doanh nghiệp công nghệ trong tầm quản lý hiện nay của một số cơ quan Nhà nước, dự thảo cần phải đưa ra các biện pháp khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ ngày càng tham gia sâu hơn vào việc ứng dụng khoa học công nghệ trong hoạt động vận tải, đảm bảo phù hợp với xu thế phát triển của kinh tế - xã hội.