Đổi mới tư duy quản lý thị trường vàng

Đâu là nguyên nhân của tình trạng giá vàng liên tục tăng cao, cung không đủ cầu như hiện nay, thưa ông?

Giá vàng trong nước hiện nay tăng mạnh là do xu hướng tăng giá liên tục của giá vàng thế giới, khi trong vòng gần 1 năm đã tăng lên khoảng 37%.

Xu hướng tăng giá vàng vẫn còn khả năng tiếp tục trước tình hình xung đột khu vực châu Âu (Nga - Ukraine), Trung Đông (Israel - Hamas…) vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, nếu chưa nói còn có xu hướng leo thang trước một số căng thẳng địa chính trị, tác động từ kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ, xu hướng giảm lãi suất…

Tất cả những yếu tố đó đang góp phần làm tăng tổng cầu về vàng để dự trữ, nhằm tránh rủi ro khi xung đột lan rộng, cũng như để chống lại nới lỏng chính sách tiền tệ.

Bên cạnh đó, tính trạng đầu cơ vàng để thu lợi ích ngắn hạn làm cho tổng cầu về vàng tăng lên, khó xác định giá “đỉnh” hay “trần”. Các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán, trái phiếu dù đang dần gia tăng song vẫn chưa thể tạo lợi nhuận nhanh như vàng, nên chưa hấp dẫn dòng tiền.

Tại Việt Nam, thị trường vàng có quy mô nhỏ cho nên chịu tác động của thị trường vàng thế giới. Giá vàng thế giới tăng, giá vàng trong nước cũng tăng cao.

Hơn nữa, lãi suất huy động thấp của ngân hàng Việt Nam càng làm tăng lượng tiền nhàn rỗi trong lưu thông, dẫn đến việc người dân chọn vàng là một trong những công cụ để bảo toàn giá trị tài sản và tạo cơ hội thu chênh lệch giá.

Các biện pháp ổn định thị trường vàng, giảm bớt mức độ chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới đã được áp dụng như bán vàng mức độ hạn chế, tăng cường quản lý thị trường đã thể hiện vai trò điều tiết đặc biệt quan trọng của cơ quan quản lý thị trường vàng.

Nhưng do quy mô thị trường vàng bùng nổ đáng kể ngoài dự báo, các biện pháp và công cụ chưa hoàn toàn đạt hiệu quả đủ để đạt các mục tiêu đặt ra về ổn định thị trường vàng.

Theo ông, tình trạng trên nếu kéo dài sẽ gây ra những hệ luỵ nào?

Nếu kéo dài tình trạng này, xu hướng đổ xô vào mua vàng, cất trữ vàng tăng lên, làm tăng trạng thái đầu cơ, trục lợi, tăng độ rủi ro rất cao trên thị trường vàng hay thậm chí tạo “bong bóng” thị trường vàng. Điều này gây tâm lý bất an cho người mua và bán vàng, giảm lòng tin của doanh nghiệp và cá nhân, nhà đầu tư nước ngoài và giới quan sát quốc tế vào các biện pháp của cơ quan quản lý.

Đây là cơ sở cho thấy hiệu quả của mô hình quản lý hiện tại chưa phát huy hiệu năng cần thiết, cũng như chưa phù hợp với tình hình thực tế.

Khả năng kìm đà tăng của giá vàng trong nước hạn chế nếu chưa nói hầu như tuân theo hoàn toàn biến động thị trường vàng thế giới. Mức độ rủi ro thị trường rất cao có khả năng gây đổ vỡ trên thị trường vàng nếu có sự sụt giảm bất ngờ.

Nhiều ý kiến cho rằng cần thay đổi tư duy trong quản lý thị trường vàng, ông đánh giá như thế nào về quan điểm này?

Đúng là chúng ta cần có những thay đổi tư duy trong phương thức quản lý thị trường. Việt Nam không đủ lượng cung vàng để điều tiết cung vàng, nên phải chấp nhận giá vàng thế giới khi độ mở thị trường vàng Việt Nam bước đầu gắn kết chặt chẽ với thị trường vàng thế giới. Việt Nam chỉ có thể ổn định thị trường vàng trong nước thông qua giảm thiểu chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới.

Ngoài ra cần đổi mới tư duy quản lý, đặc biệt là nên giảm sự quản lý bó hẹp trong giới hạn đầu mối, chuyển điều tiết bởi các biện pháp hành chính bằng điều tiết bởi các biện pháp kinh tế, như sử dụng công cụ thuế nhập khẩu vàng hiệu quả hơn, xây dựng nguồn cung vàng lớn, phát huy nghiệp vụ thị trường mở…

Đồng thời cần mở cửa thị trường vàng như bỏ quy định độc quyền nhập khẩu vàng, tăng đầu mối được quyền nhập khẩu vàng với cơ chế quản lý, kiểm soát phù hợp. Các cơ quan cũng cần khẩn trương thành lập sàn giao dịch vàng với tiêu chuẩn phù hợp tập quán quốc tế về tiêu chuẩn chất lượng, cũng như xây dựng bộ máy quản lý sàn giao dịch hợp lý.

Ngoài ra nên tăng cường tính minh bạch thị trường vàng để điều tiết hiệu quả chênh lệch giá, đẩy mạnh công tác tuyền truyền về vàng không phải là hàng hóa thiết yếu, mang tính rủi ro đầu tư cao, từ đó giúp giảm tình trạng đổ xô đầu cơ vàng.

Các ngân hàng nên điều tiết lãi suất huy động, cũng như phát triển các kênh đầu tư khác như bất động sản, trái phiếu, chứng khoán, hoặc hướng dòng tiền đầu tư vào khởi nghiệp, phát triển kinh doanh…

Bên cạnh đó, các cơ quan hữu quan cần đẩy mạnh công tác chống buôn lậu vàng, để góp phần tăng tính liên thông giữa thị trường vàng trong nước và thế giới, giảm tình trạng đầu cơ, trục lợi, tăng giá không phù hợp.

Các doanh nghiệp có khả năng sản xuất vàng cần tăng cường năng lực cung ứng vàng ra thị trường để tăng tính chủ động, hoạt động theo đúng các quy định pháp luật, mua bán sử dụng hoá đơn chứng từ đầy đủ... để khuyến khích thị trường vàng phát triển lành mạnh.

Xin cảm ơn ông!