Dóc tổ đáng yêu
Sinh thời, GS Sử học Trần Quốc Vượng từng khẳng định, Quảng Nam là một trong những cái nôi của chữ quốc ngữ. Vùng đất này cũng là quê hương, là nơi hun đúc tính cách khảng khái, quyết liệt của nhiều chí sĩ yêu nước như Phan Châu Trinh, Trần Cao Vân, Huỳnh Thúc Kháng, nơi nuôi dưỡng tâm hồn và tài năng của nhiều văn nghệ sĩ như nhà thơ Phan Khôi – cây cao bóng cả làng thơ mới, nhà thơ “độc, lạ” Bùi Giáng, nhà văn Nguyên Ngọc, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, Thuận Yến… Người Quảng thô mộc, chân thành, dí dỏm, nhưng có khi cũng thâm thuý ra trò.
Bạn đã nghe người Quảng nói lái chưa? Họ vận dụng lối chơi ngôn ngữ này vào câu đối một cách… tuyệt chiêu. Kiểu như “Biệt thự bự thiệt”. Từng có nhà văn đố bạn đối lại vế này mà bạn ông chưa ai đưa ra được lời đáp thoả đáng. Mãi sau mới có một nhà giáo về hưu đối lại bằng một câu được nhiều người gật gù tán thưởng: “Dinh cơ dơ kinh”. (Dơ kinh: Rất đáng xấu hổ. Phương ngữ Quảng Nam thường dùng lối nói cảm thán này: Đẹp thiệt, xấu kinh…).
Hầu trà các văn nghệ sĩ gốc Quảng, có lần tôi còn được nghe một nhà giáo về hưu đọc câu đối (không rõ ông tự sáng tác hay sưu tầm ở đâu): “Lên cầu Cây Sanh bẻ cành cây sâu, vô cầu Ông Bộ đánh bồ ông cậu”. Khó đến lắt léo! Trong câu có đến hai địa danh có thật (Cây Sanh, Ông Bộ) và 2 chỗ nói lái 3 chữ (cầu Cây Sanh - cành cây sâu; cầu Ông Bộ - bồ ông cậu). Có người đối lại: “Làm ban lãnh đạo thành bao lãnh đạn, như mèo đuôi cụt nằm mút đuôi kèo”. Chưa chỉnh, vì chỉ giải quyết được phần nói lái, còn ý tứ và phần địa danh chưa “đối xứng”; nhưng nghe cũng đã khá thú vị.
Một vế đối khác: “Ba đi xe con”. Xe con vừa là ô tô, vừa là xe của con. Lần này, dù “xuất đối dị, đối đối nan”, nhưng đã có bậc cao thủ đối lại: “Ông nằm giường bố”. Giường bố là loại giường xếp, với tấm lót bằng vải bố; nhưng lại cũng có nghĩa là giường của bố. Ông đối với ba, bố đối với con. Chuẩn cả ngữ lẫn nghĩa.
Người Quảng là thế đấy. Kể cả khi muốn bày tỏ tình cảm, cách nói của họ cũng… chẳng giống ai:
“Anh về bắt một con lươn/ róc thịt bán chín lạng bạc, cái xương đẽo cày/ phần đuôi đẽo cái đòn xoay/ đầu cong bịt bạc, đầu ngay phết vàng/ phần dư làm cái đà ngang/ bắc qua ao cá cho nàng rửa chân”!
Tôi có thể hình dung cô gái khi nghe chàng trai đọc những câu thơ này khó lòng mà kìm được câu “Dóc tổ” (tiếng địa phương, có nghĩa là “bốc phét quá chừng đi”) với một nụ cười thẹn thùng nhè nhẹ.
Tin liên quan
Dẫn dắt khởi nghiệp từ đổi mới chính sách tại các địa phương
20:02 | 24/08/2023 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Tạm giữ hàng trăm điện thoại di động đã qua sử dụng
16:01 | 16/01/2023 An ninh XNK
Chương trình “Sinh con, sinh cha” đến với hơn 500 phụ huynh, trẻ em tỉnh Quảng Nam
19:05 | 26/04/2022 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Kỳ điều hành giá xăng dầu ngày 25/4: Mức giảm sâu nhất 730 đồng/lít
15:39 | 25/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Xây dựng Việt Nam thành tháp nhân lực toàn cầu để thu hút đầu tư về công nghiệp bán dẫn
23:19 | 24/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tìm hướng đi bền vững cho sản phẩm tái chế
07:53 | 24/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Chương trình THPT kết hợp học nghề: Hướng phân luồng phù hợp thị trường lao động
07:49 | 24/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật thuế GTGT (sửa đổi)
20:49 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
TP Hồ Chí Minh thu hút Kiều hối phát triển hạ tầng
16:45 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Điều chỉnh kế hoạch cung cấp điện cao điểm mùa khô và cả năm 2024
16:42 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Chuyên gia IMF: Việt Nam là điểm đến hấp dẫn cho đầu tư nước ngoài
08:56 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
“Lạc nhịp” hàng không-du lịch
07:45 | 23/04/2024 Người quan sát
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Xây dựng Cửa khẩu thông minh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp
18:06 | 22/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Hà Nội triển khai thí điểm thủ tục cấp Phiếu Lý lịch tư pháp trên VneID
10:15 | 22/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao quyết định công bố quy hoạch tỉnh Lạng Sơn
19:58 | 21/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tiếp tục cảnh báo tình trạng mạo danh người của cơ quan BHXH nhằm lừa đảo người dân
11:21 | 21/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Quản lý dòng tiền từ hợp tác giữa ngân hàng và cơ quan Hải quan, Thuế
Khơi thông dòng chảy pháp luật, nhưng điều kiện kinh doanh vẫn tạo rào cản
Vì sao hơn 100 phương tiện vận tải của Việt Nam bị lưu giữ ở Trung Quốc?
Nghệ An: Bắt giữ đối tượng đang vận chuyển 1 bánh heroin và 1.600 viên ma túy
ĐHĐCĐ SHB: Mục tiêu lợi nhuận tăng 22%, chia cổ tức 5% tiền mặt và 11% cổ phiếu
LONGFORM: Hệ sinh thái Tài chính số- Lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy giải pháp đột phá làm nền tảng
16:55 | 16/04/2024 Megastory/Longform
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Cục trưởng Hải quan Khánh Hòa Nguyễn Văn Cường
22:04 | 05/04/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics