Doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu đối mặt nguy cơ mất thị phần vì chi phí logistics

	Nhiều yếu tố tác động làm chi phí logistics tăng cao
	Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp với hoạt động trồng cây hồ tiêu như thế nào?
	Giá xuất khẩu tiêu cao nhất kể từ năm 2018, Bộ Công Thương khuyến cáo gì?
	Giá hồ tiêu quay đầu giảm mạnh sau khi liên tục tăng quý đầu năm

Chi phí logistics là nguyên nhân chính gây ra nhiều những khó khăn và thiệt hại nghiêm trọng đến tình hình xuất khẩu của các doanh nghiệp hồ tiêu nửa đầu năm nay. Nguồn: Internet

Giá cước tăng nhanh, bất thường

Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), 6 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu hồ tiêu ước đạt 155 nghìn tấn, trị giá 500 triệu USD, giảm 7% về lượng song tăng 41% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Lượng xuất khẩu hồ tiêu giảm ngoài yếu tố sản lượng năm 2021 giảm độ ảnh hưởng của dịch Covid-19 thì chi phí logistics là nguyên nhân chính gây ra nhiều khó khăn và thiệt hại cho xuất khẩu của các doanh nghiệp.

Chi phí logistics ở đây bao gồm 2 phần chính: phí bến bãi, xếp dỡ, thủ tục hành chính tại cảng xuất và các chi phí liên quan đến vận chuyển container đường biển.

Theo tổng hợp từ các doanh nghiệp, giá cước vận chuyển đi các thị trường trọng điểm nhập khẩu hồ tiêu từ tháng 1/2021 cho tới tháng 6/2021 luôn trong chiều hướng tăng với biên độ cao và không có dấu hiệu ngừng lại. Lý do chính các hãng vận chuyển đưa ra là hệ lụy từ dịch bệnh Covid-19 dẫn đến thiếu hụt container.

Đối với hồ tiêu Việt Nam, Mỹ là thị trường chính và là thị trường quan trọng với lượng xuất khẩu chiếm 20-25%/năm, luôn duy trì sức mua ổn định cho tới hiện tại. Bên cạnh đó, EU cũng là thị trường trọng điểm và thị trường hướng đến của hầu hết các doanh nghiệp trong bối cảnh các Hiệp định thương mại tự do (FTA) càng thúc đẩy tăng sức mua của thị trường này.

Tuy nhiên, đây lại là 2 tuyến vận chuyển đường biển có mức tăng giá cước phi mã và bất thường nhất với mức tăng khoảng 1.500-2.000 USD cho một container 40 feet sau mỗi 2 tuần.

Trên thực tế, thị trường Mỹ luôn luôn mua hàng với điều kiện tất cả rủi ro về chi phí vận chuyển do doanh nghiệp Việt Nam gánh chịu. Thời hạn ký hợp đồng giao hàng luôn luôn dao động từ 1 tháng trở lên. Doanh nghiệp có thể chủ động về nguồn hàng nhưng với khâu vận chuyển thì ngược lại.

Doanh nghiệp thậm chí có lúc trong vòng 1 tháng không thể tìm được xác nhận chỗ trên tàu (Booking confirmation) để tiến hàng giao hàng và đến khi tìm được Booking thì giá vận chuyển đã tăng thêm hơn 1.500 USD/1 container 40 feet.

Cước vận chuyển đi Mỹ và EU hiện tại tăng liên tục dao động 2 tuần 1 lần và mức tăng không báo trước, có những lúc lại tăng đột biến; đặc biệt không loại trừ việc tăng chi phí từ đơn vị trung gian là đại lý hãng tàu (Forwarder – gọi tắt FWD). Tất cả cùng cộng hưởng lại tạo tâm lý sai lệch về vấn đề tăng giá.

VPA nhận định, việc tăng cước như trên là phi lý và bất thường bởi giá dầu – chi phí cốt lõi để cấu thành ra giá thành trong vận tải đường biển đang ở mức giá thấp hơn nhiều so với trước đây.

Điều này còn dẫn đến 1 câu hỏi khác được đặt ra là có hay không việc các hãng tàu cố tình “găm” container và chỗ (space) trên tàu để tạo ra hiện tượng khan hiếm chỗ, khan hiếm vỏ container nhằm đẩy giá cước vận chuyển tiếp tục tăng nhanh.

Lo mất thị trường trọng điểm

Hiện nay, việc tăng giá cước vận chuyển đường biển là một vấn đề hết sức nghiêm trọng ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình xuất khẩu hồ tiêu. Giá cước vận chuyển quá cao dẫn đến việc các doanh nghiệp xuất khẩu đánh mất thị trường về tay các đối thủ cạnh tranh trực tiếp.

Trên thực tế, VPA nêu rõ thời gian gần đây, Mỹ và EU đã chuyển hướng qua mua tiêu từ Brazil vì chất lượng tiêu không quá chênh lệch so với tiêu Việt Nam. Quan trọng nhất là chi phí vận chuyển từ Brazil tới Mỹ chỉ bằng 1/3 từ Việt Nam và từ Brazil tới EU chỉ bằng 1/10 so với từ Việt Nam.

Hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu buộc phải chấp nhận tất cả rủi ro nhằm cố gắng giữ chân hai thị trường quan trọng này bằng cách cố gắng hạ tối đa lợi nhuận, thậm chí chấp nhận lỗ. Tuy nhiên, việc tăng giá cước phi mã, không có chiều hướng giảm khiến các doanh nghiệp bị bào mòn, chắc chắn không thể trụ được thêm.

Trước những khó khăn chồng chất, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải, Bộ NN&PTNT, Tổng cục Hải quan Việt Nam và Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam báo cáo với Thủ tướng Chính phủ làm việc với các hãng tàu, xem xét tìm cách tháo gỡ vấn nạn thiếu container, thiếu chỗ và đưa giá cước trở lại như trước đây.

Đồng thời, Hiệp hội mong muốn Chính phủ và các bộ, ngành tiếp tục tác động, yêu cầu các hãng vận chuyển công khai, minh bạch giá cước vận chuyển trên website chính thức của công ty, công bố lộ trình biểu phí rõ ràng.

Đề nghị các cơ quan chức năng tiếp tục đối thoại trực tiếp với các hãng tàu lớn, yêu cầu các đơn vị đại lý hãng tàu áp dụng mức tăng giá chung tránh việc nhiễu loạn giá cước như hiện nay, chấm dứt hiện tượng các FWD lạm quyền o ép doanh nghiệp…