Doanh nghiệp Việt trước làn sóng sàn thương mại điện tử quốc tế: Lợi ích và thách thức

Bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử

Bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số-Bộ Công thương đã có những chia sẻ về xu hướng này, phân tích những lợi ích và khó khăn mà thị trường Việt Nam đang đối mặt, cũng như các giải pháp quản lý, kiểm soát nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì sự cân bằng cho các doanh nghiệp trong nước.

Thời gian gần đây nhiều sàn thương mại điện tử quốc tế có xu hướng gia tăng hiện diện tại thị trường Việt Nam, với những thông tin ưu đãi rất hấp dẫn người tiêu dùng. Ở góc độ quản lý, bà đánh giá thế nào về sự xuất hiện này?

-Thương mại điện tử (TMĐT) là lĩnh vực phát triển nhanh không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong mảng TMĐT xuyên biên giới. Thị trường TMĐT Việt Nam hiện phát triển khá ổn định và được đánh giá có tốc độ phát triển rất cao trong khu vực Đông Nam Á. Gần đây, một số nền tảng TMĐT xuyên biên giới như Temu đã xuất hiện với mô hình mới, tạo sức cạnh tranh mới lạ so với những nền tảng TMĐT xuyên biên giới chúng ta đã biết.

Từ tháng 9-10 năm nay, chúng tôi ghi nhận nhiều sản phẩm từ các nền tảng TMĐT như vậy tràn vào thị trường Việt Nam, tạo sự chú ý đáng kể.

Vậy sự xuất hiện của các sàn TMĐT quốc tế như Temu, 1688, Shein này tác động ra sao tới sản xuất và kinh doanh trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp Việt Nam?

Khi có “làn gió mới”, chúng ta cần nhìn nhận từ hai khía cạnh: tích cực và tiêu cực. Về mặt tích cực, khi hàng hóa giá thấp và đa dạng tràn vào Việt Nam, người tiêu dùng là đối tượng hưởng lợi đầu tiên. Họ có nhiều lựa chọn sản phẩm hơn từ hàng tiêu dùng, thời trang, đến công nghệ với giá cả phải chăng.

Đối với các doanh nghiệp trong nước, sự cạnh tranh từ các nền tảng TMĐT quốc tế có thể khuyến khích họ cải tiến chất lượng sản phẩm, điều chỉnh giá thành để cạnh tranh tốt hơn. Tuy nhiên, mặt tiêu cực là sản phẩm nhập khẩu từ các nền tảng quốc tế có lợi thế về thuế so với hàng hóa nội địa. Theo Quyết định 78/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, hàng hóa dưới một triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế nhập khẩu, và điều này tạo lợi thế nhất định cho hàng ngoại.

Ngoài ra, các nền tảng TMĐT quốc tế thường được đầu tư quy mô và có chính sách bán hàng bài bản. Do đó, các doanh nghiệp Việt, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, phải đối mặt với áp lực không nhỏ trong việc giữ chân người tiêu dùng.

Bộ Công Thương hiện có các giải pháp gì để rà soát và kiểm soát các sàn TMĐT quốc tế với hàng hóa giá rẻ và nhiều ưu đãi?

Hiện nay, các sàn TMĐT như Temu hay các nền tảng quốc tế khác đều phải tuân thủ pháp luật Việt Nam về TMĐT, cụ thể là theo Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP. Nếu một nền tảng có ngôn ngữ và tên miền tiếng Việt thì phải thực hiện các quy định pháp luật khi hoạt động tại Việt Nam.

Chúng tôi đã tăng cường giám sát, phối hợp với các cơ quan trong Bộ Công Thương liên hệ và làm việc trực tiếp với đội ngũ pháp lý của các nền tảng xuyên biên giới thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật Việt Namđể đảm bảo rằng các nền tảng này hiểu và tuân thủ pháp luật Việt Nam.

Bên cạnh đó, chúng tôi tập trung vào bốn lĩnh vực chính để kiểm soát hàng hóa từ các nền tảng TMĐT quốc tế.

Bà có thể chia sẻ thêm về bốn lĩnh vực kiểm soát mà Bộ Công Thương đang tập trung?

Thứ nhất là về thuế. Chúng tôi phối hợp với Tổng cục Hải quan, đơn vị chịu trách nhiệm xây dựng Quyết định 78, để đề xuất giải pháp thuế với hàng nhập khẩu dưới một triệu đồng, đảm bảo sự cân bằng giữa hàng trong nước và hàng nhập khẩu. Tôi được biết, Tổng cục Hải quan thì đang sửa đổi Quyết định 78 rồi.

Thứ hai là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã phối hợp với Ủy ban Cạnh tranh quốc gia để rà soát và nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng về việc mua sắm trên các sàn TMĐT quốc tế, nhằm giảm thiểu rủi ro.

Thứ ba, chúng tôi hợp tác với Tổng cục Quản lý thị trường và Tổng cục Hải quan để kiểm soát chặt chẽ quá trình nhập khẩu và lưu thông hàng hóa từ các nền tảng xuyên biên giới trên thị trường nội địa. Đặc biệt, với những nền tảng không tuân thủ pháp luật Việt Nam, chúng tôi sẽ phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông để có biện pháp xử lý.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã đề xuất với Bộ trưởng Bộ Công Thương và báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ về dự thảo công điện để tăng cường quản lý hoạt động TMĐT trong giai đoạn mới. Đây là giải pháp nhằm đảm bảo môi trường TMĐT lành mạnh, bảo vệ người tiêu dùng và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước phát triển.

Bà có khuyến nghị nào cho người tiêu dùng Việt Nam khi mua sắm trên các sàn TMĐT quốc tế?

Người tiêu dùng nên nâng cao trách nhiệm và cẩn trọng khi mua sắm trên các nền tảng TMĐT xuyên biên giới, đặc biệt là các nền tảng chưa được Bộ Công Thương xác nhận. Danh sách các sàn TMĐT được cấp phép đã được công bố trên trang thông tin quản lý TMĐT tại online.gov.vn. Đây là cơ sở để người tiêu dùng tham khảo, tự bảo vệ mình trước các rủi ro.

Chúng tôi khuyến nghị người tiêu dùng kiểm tra kỹ các thông tin về nguồn gốc sản phẩm, chính sách đổi trả và bảo hành khi mua hàng quốc tế để tránh những trường hợp gặp khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi.

Xin cảm ơn bà!