Điện 1 giá gần 3.000 đồng/kWh có hợp lý?

	Bộ Công Thương chính thức đề xuất 2 phương án tính giá bán lẻ điện
	Phương án 1 giá điện: Tính kỹ để hài hòa lợi ích

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Không bất ngờ khi giá điện cao

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện để sửa đổi Quyết định 28/2014/QĐ-TTg quy định về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện.

Tại dự thảo này, Bộ Công Thương đưa ra 2 phương án giá điện sinh hoạt. Một là phương án giá điện sinh hoạt từ 6 bậc hiện hành còn 5 bậc.

Hai là, Bộ Công Thương đề xuất phương án áp dụng song song cơ cấu biểu giá bán lẻ điện cho mục đích sinh hoạt 5 bậc và giá bán lẻ điện 1 giá (khách hàng được quyền lựa chọn áp dụng giá sinh hoạt 5 bậc hoặc giá bán lẻ điện 1 giá). Đây là phương án mới, chưa từng xuất hiện trong các dự thảo trước đó của Bộ Công Thương.

Theo dự thảo mới nhất này, biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt là tỷ lệ phần trăm (%) của giá bán lẻ điện bình quân (hiện là 1.864,44 đồng một kWh).

Ở phương án 2, Bộ Công Thương đưa ra 2 kịch bản (2A và 2B). Với kịch bản 2A, Bộ Công Thương trình 5 bậc giá, lần lượt bằng 90% (bậc 1), 108% (bậc 2), 141% (bậc 3), 160% (bậc 4), 274% (bậc 5) so với giá bán lẻ điện bình quân.

Nếu không chọn tính theo bậc thang, khách hàng có thể chọn điện 1 giá với mức giá bán bằng 145% so với giá bán lẻ điện bình quân (tương đương 2.703 đồng/kWh).

Kịch bản 2B, Bộ Công Thương chia các bậc tương tự như phương án 1, nhưng giá bán thay đổi, lần lượt là: 90% (bậc 1), 108% (bậc 2), 141% (bậc 3), 160% (bậc 4), 185% (bậc 5) so với giá bán lẻ điện bình quân. Phương án điện 1 giá được đề xuất với giá bán lẻ bằng 155% so với giá bán lẻ điện bình quân (tương đương 2.889 đồng/kWh).

Đánh giá về dự thảo mới nhất này, đặc biệt về cả 2 kịch bản 2A và 2B của điện 1 giá (2.703 đồng/kWh và 2.889 đồng/kWh), ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và tăng trưởng xanh chia sẻ không cảm thấy bất ngờ khi thấy mức giá điện 1 giá cho sinh hoạt cao hơn hẳn so với mức giá bán lẻ trung bình.

Ông Sơn phân tích, biểu giá điện 1 giá cho sinh hoạt phải được tính trên cơ sở các kịch bản chọn lựa phương án của các nhóm hộ tiêu dùng khác nhau và có tính dự phòng tất cả các chi phí phát sinh. Đó là lý do vì sao Bộ Công Thương đưa ra đề xuất mức giá khá cao, cao hơn khoảng 10-15% con số bản thân ông Sơn ước tính trước đó.

"Nếu tính toán kỹ sẽ thấy rằng với mức giá điện 1 giá này, người nghèo không được lợi. Chủ yếu người lựa chọn phương án này là người sử dụng rất nhiều điện. Khi sử dụng ở mức vượt trên 700 kWh/tháng thì người dùng có lợi hơn nếu lựa chọn mức giá điện 1 giá. Còn người dùng dưới 700 kWh/tháng thì thiệt hơn nếu chọn phương án 1 giá điện", ông Sơn nói.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, điểm đáng mừng là dự thảo đã xem xét đưa ra khung thời gian tối thiểu khi khách hàng chuyển từ mức giá bán lẻ điện 5 bậc sang mức giá bán lẻ điện 1 giá hoặc ngược lại là 1 năm tính từ thời điểm bắt đầu đăng ký thay đổi (12 kỳ hóa đơn thanh toán).

Điều này đảm bảo cho ngành điện dự báo nhu cầu tiêu thụ điện cũng như đảm bảo chi phí sản xuất cung ứng điện năng nằm trong ngưỡng kiểm soát được, thay vì liên tục phải điều chỉnh hợp đồng và hồ sơ khách hàng trong cơ sở dữ liệu khi chuyển mùa.

Chưa nên áp dụng điện 1 giá?

Xoáy sâu vào 2 phương án điện 1 giá mà Bộ Công Thương đưa ra, ông Trần Đình Long, Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam cho rằng, không nên đưa ra 2 mức tính bằng 145% và 155% mức giá bán lẻ điện bình quân. Đó là bởi, mức giá này ở sát với mức cao của biểu giá bậc thang, chứ không phải trung bình bậc 3.

Có thể xem xét từ 5 bậc, giảm xuống một phương án biểu giá điện 3 bậc thang trước khi chuyển ngay xuống 1 giá.

"Điện 1 giá trước sau gì chúng ta cũng phải tính đến khi hoàn thiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, nhưng từ đây đến khi đó còn mấy năm nữa. Do vậy, thời điểm này chưa thích hợp để áp dụng điện1 giá", ông Long nói.

Ông Sơn cũng nhấn mạnh: "Cái tôi kỳ vọng không phải là điện 1 giá. Điều tôi kỳ vọng là ban hành một cơ chế song song giữa điện bậc thang và việc lắp đặt công tơ 3 giá tính tiền điện sinh hoạt theo 3 khoảng thời gian trong ngày tương ứng với các giờ cao điểm, giờ thấp điểm và giờ bình thường".

Điều đó sẽ hiệu quả hơn nhiều trong việc quản lý phụ tải trong giờ cao điểm. Dù đã có định hướng, chỉ đạo về lắp công tơ 3 giá cho các hộ gia đình nhưng vì nhiều lý do vẫn chưa triển khai được, hy vọng sẽ sớm nhìn thấy ban hành giá điện bậc thang và công tơ 3 giá.