Đề xuất gia hạn trả nợ khoản vay 4.000 tỷ đồng để "cứu" Vietnam Airlines

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long trình bày Tờ trình. Ảnh: Quochoi.vn

Nguy cơ mất khả năng thanh toán từ tháng 7/2024

Theo chương trình tại Kỳ họp thứ 7, chiều 25/6, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã trình bày trước Quốc hội tờ trình về phương án gia hạn trả nợ đối với khoản vay tái cấp vốn cho Tổng công ty Hàng không Việt Nam - CTCP (Vietnam Airlines - VNA) theo Nghị quyết số 135/2020/QH14 ngày 17/11/2020 của Quốc hội.

Theo tờ trình của Chính phủ, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, khoản vay tái cấp vốn đã được triển khai vào năm 2021 và VNA đã triển khai giải ngân gói vay tái cấp vốn với tổng giá trị đạt gần 4.000 tỷ đồng. Theo quy định, đến tháng 7/2024, VNA bắt đầu phải trả nợ khoản vay này.

Báo cáo cho biết, từ giữa năm 2021, VNA bắt đầu xây dựng Đề án tổng thể, bao gồm các nhóm giải pháp tự thân và các giải pháp, chính sách hỗ trợ của nhà nước, trọng tâm là giải pháp phát hành thêm cổ phiếu tăng vốn điều lệ với quy mô 22.000 tỷ đồng, chia thành 2 đợt (đợt 1 phát hành quy mô 9.000 tỷ đồng trong năm 2025, đợt 2 phát hành quy mô 13.000 tỷ đồng trong năm 2026); thoái vốn của VNA tại một số doanh nghiệp thành viên (giai đoạn 2024-2027).

Nếu thực hiện thành công các giải pháp này, VNA sẽ có lợi nhuận từ năm 2024, hết âm vốn chủ sở hữu vào năm 2025, trả hết nợ vay tái cấp vốn vào năm 2027, xóa hết lỗ lũy kế vào năm 2032 và đủ năng lực để sớm phục hồi và phát triển bền vững theo đúng yêu cầu của cấp có thẩm quyền.

Tuy nhiên, do các giải pháp cơ cấu lại khoản đầu tư ra ngoài doanh nghiệp và phát hành cổ phiếu tăng vốn của VNA có nhiều nội dung cần xin ý kiến và được các cấp có thẩm quyền phê duyệt mới có căn cứ để thực hiện, dẫn đến kéo dài chưa thể hoàn thành được ngay, trong khi VNA vẫn đang khủng hoảng nghiêm trọng về tài chính.

Do đó, trên cơ sở Nghị quyết số 135/2020/QH14 của Quốc hội và các quy định liên quan, xuất phát từ thực tiễn tình hình của VNA hiện nay, Chính phủ đề xuất Quốc hội xem xét bổ sung nội dung Phương án gia hạn trả nợ đối với khoản vay tái cấp vốn vào Chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.

Đồng thời đề xuất Quốc hội thông qua việc cho phép Ngân hàng Nhà nước được tự động gia hạn thêm 3 lần tại thời điểm đến hạn trả nợ đối với dư nợ tái cấp vốn còn lại của các tổ chức tín dụng đang cho VNA vay bổ sung vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Thời gian gia hạn mỗi lần bằng thời hạn tái cấp vốn lần đầu, tổng thời gian các lần gia hạn tái cấp vốn tối đa không quá 5 năm (tối đa đến 31/12/2027); lãi suất 0%/năm; không tài sản bảo đảm.

Theo tờ trình của Chính phủ, việc gia hạn khoản vay tái cấp vốn sẽ tháo gỡ khó khăn cho VNA trong việc duy trì dòng tiền, cải thiện các cân đối tài chính, tránh rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán trong ngắn hạn, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình VNA triển khai đồng bộ các giải pháp tái cơ cấu tổng thể trong dài hạn, tăng lợi thế đàm phán với các chủ nợ, nhà cung cấp, các tổ chức tín dụng nước ngoài, tránh được các hệ lụy phát sinh…

Tuy vậy, đến ngày 31/5/2024, tổng dư nợ vay của VNA là khoảng 16.055 tỷ đồng, ước đến 30/6/2024 là 15.604 tỷ đồng. Nên theo Chính phủ, giải pháp gia hạn khoản vay tái cấp vốn chỉ là một trong các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho VNA, tuy nhiên đây là giải pháp có tính khả thi và phù hợp nhất với thời điểm hiện tại.

Bởi trong trường hợp VNA không được gia hạn trả nợ khoản vay tái cấp vốn, VNA sẽ phải đối mặt với các rủi ro lớn, như mất khả năng thanh toán từ tháng 7/2024, phát sinh các chi phí tài chính do không thể hoàn trả các khoản nợ và tiếp tục đơn phương giãn hoãn nợ với quy mô lớn, dẫn đến nguy cơ phá sản, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quochoi.vn

Cần phân tích rõ hơn về khả năng trả nợ của VNA

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày nêu rõ, Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với sự cần thiết phải gia hạn trả nợ đối với khoản vay tái cấp vốn như đã nêu trong tờ trình của Chính phủ.

Ủy ban Kinh tế thấy rằng, tình thế đối với VNA hiện nay là cấp thiết và cần có những biện pháp hỗ trợ để tháo gỡ khó khăn, tiếp tục khẳng định vai trò chủ đạo của VNA – là hãng hàng không quốc gia và bảo toàn nguồn vốn của Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, thời gian qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều giải pháp hỗ trợ ngành hàng không, như giảm thuế đối với nhiên liệu bay, giảm 50% phí cất hạ cánh và điều hành bay đối với các chuyến bay nội địa..., do đó cần bổ sung đánh giá về kết quả của những giải pháp này đối với tháo gỡ khó khăn cho ngành hàng không nói chung và VNA nói riêng, những vấn đề còn phải tiếp tục tháo gỡ của ngành hàng không (gồm cả những doanh nghiệp hàng không khác) để có giải pháp tổng thể, phù hợp.

Để làm rõ hơn tính khả thi và hiệu quả của phương án, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ phân tích rõ hơn về khả năng trả nợ của VNA; đồng thời, dự báo về các rủi ro tiềm ẩn, các kịch bản ứng phó, kế hoạch giảm thiểu rủi ro tương ứng đối với hoạt động của VNA. Cùng với đó cần bổ sung, đánh giá rõ hơn về khả năng, tính khả thi khi thực hiện một số biện pháp khác kết hợp với phương án gia hạn trả nợ vay tái cấp vốn để bảo đảm tháo gỡ khó khăn, tăng cường năng lực tài chính, bảo đảm hoạt động liên tục của VNA.

Ngoài ra, Chính phủ cần rà soát, tính toán kỹ lưỡng các giải pháp, phương án xử lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ cho VNA, bao gồm cả nguồn từ khoản vay tái cấp vốn nếu được Quốc hội đồng ý gia hạn trả nợ đối với khoản vay này.