Đề xuất có phương án sử dụng phí hạ tầng cảng biển để đầu tư giao thông vào cảng

Kẹt xe ra vào cảng Cát Lái thường xuyên xảy ra. Ảnh: T.H

Theo thông tin từ Cục Hải quan TPHCM, sau hơn 1 năm (từ 1/4/2022) TPHCM triển khai thu phí hạ tầng cảng biển trên địa bàn, hiện đã có 64.542 doanh nghiệp đăng ký khai báo nộp phí và chấp hành nghĩa vụ nộp phí. Số tiền phí đã thu tính đến ngày 6/7/2023 là 2.863 tỷ đồng.

Để sử dụng nguồn phí thu được hiệu quả, phục vụ cho hoạt động XNK của doanh nghiệp, mới đây Cục Hải quan TPHCM đã có kiến nghị phương án giải ngân và sử dụng nguồn thu này vào đúng mục đích. Trong đó đề xuất Sở Tài chính và Sở Giao thông vận tải TPHCM báo cáo UBND TPHCM có phương án giải ngân, sử dụng nguồn thu phí hạ tầng cảng biển để đầu tư, xử lý các điểm giao thông thường xuyên gây tắc nghẽn tại khu vực cảng Cát Lái và xây dựng đường liên cảng.

Ý kiến đề xuất nêu trên và đã được Sở Giao thông vận tải TPHCM tiếp thu và đang hoàn thiện Dự thảo sửa đổi, bổ sung Khoản 4 Điều 1 Nghị quyết số 10/2020/NQ-HĐND ngày 9/12/2020 của Hội đồng nhân dân TPHCM.

Liên quan đến thu phí hạ tầng cảng biển TPHCM, một số doanh nghiệp cho rằng, trong bối cảnh XNK khó khăn, việc thu phí hạ tầng cảng biển thêm khó khăn cho doanh nghiệp.

Tại cuộc họp giao ban của Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân (Ban IV) vào cuối tháng 5/2023, ông Nguyễn Duy Minh, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam đã đề xuất với Ban IV thông tin đến Chính phủ về việc chỉ đạo miễn, giảm phí hạ tầng cảng biển cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu để phần nào giảm bớt gánh nặng cho các doanh nghiệp trong thời điểm tình hình xuất nhập khẩu ảm đạm như hiện nay.

Mới đây, ngày 30/6/2023, Sở Giao thông vận tải TPHCM có văn bản đề xuất UBND TPHCM nâng tỷ lệ trích lại khoản thu phí hạ tầng cảng biển từ 1,5% lên 2,3% trên tổng số phí thu được để phục vụ cho công tác thu phí.

Theo Sở Giao thông vận tải TPHCM, năm 2022 thu phí hạ tầng cảng biển thấp hơn số phí dự kiến thu khi xây dựng đề án. Theo dự toán, thu phí theo đề án là 3.036 tỉ đồng, tuy nhiên số thu phí thực tế là 1.862 tỉ đồng. Nguyên nhân, trong năm 2022, TPHCM chỉ thực hiện thu có 9 tháng (từ ngày 1/4/2022).

Ngoài ra, mức thu thấp hơn dự kiến còn do từ ngày 1/8/2022, mức thu phí đối với hàng hóa mở tờ khai XNK ngoài địa bàn TPHCM được điều chỉnh bằng mức thu phí hàng hóa xuất nhập khẩu mở tờ khai tại TP.HCM, đồng thời thực hiện miễn giảm phí đối với hàng hóa vận chuyển qua Campuchia.

Theo quy định, đơn vị thu phí hạ tầng cảng biển được trích lại tối đa không quá 1,5%. Dự toán được trích để lại cho Sở Giao thông vận tải TPHCM là hơn 27 tỉ đồng, tương ứng tỉ lệ 1,46% trên tổng số phí thu năm 2022.

Trong khi đó, quá trình thu phí đã phát sinh các khoản chi phí tăng trong năm 2023 như chi phí về hạ tầng công nghệ thông tin, chi phí tăng cường an ninh thông tin, bổ sung các tính năng nâng cao năng lực xử lý hệ thống… và tăng chi phí cho các doanh nghiệp phục vụ công tác thu phí, tăng mức lương cơ sở.

Từ thực tế trên, Sở Giao thông vận tải TP.HCM đề xuất UBND TPHCM trình HĐND TPHCM sửa đổi, bổ sung quy định Khoản 4 Điều 1 Nghị quyết số 10/2020/NQ-HĐND ngày 9/12/2020 của HĐND TPHCM nâng tỷ lệ trích lại từ năm 2023 lên 2,3% trên tổng phí thu được.

TPHCM bắt đầu triển khai việc thu phí hạ tầng cảng biển từ 0 giờ ngày 1/4/2022, với mức thấp nhất 15.000 đồng mỗi tấn, cao nhất 4,4 triệu đồng với container 40 feet. Quy trình thu phí triển khai qua hệ thống điện tử, không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, sau thời gian triển khai, nhiều doanh nghiệp và hiệp hội phản ứng vì cho rằng có sự phân biệt đối xử, loại phí này thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp, nhất là sau đại dịch.

Tiếp thu kiến nghị của doanh nghiệp, HĐND TPHCM đã thông qua Nghị quyết số 07/2022/NQ-HĐND ngày 7/7/2022 về sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 10/2020/NQ-HĐND của HĐND thành phố về thu phí hạ tầng cảng biển từ ngày 1/8/2022.

Theo đó, TPHCM miễn thu phí với các loại hàng hóa gồm: hàng nhập khẩu phục vụ trực tiếp an ninh, quốc phòng; đảm bảo an sinh, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh; gửi kho ngoại quan; quá cảnh; ra vào cảng bằng các tuyến đường thuỷ theo Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Campuchia về vận tải đường thủy. Hàng xuất, nhập khẩu chở bằng đường thuỷ được giảm 50% mức phí. Ngoài ra, mức phí hàng hóa xuất, nhập khẩu mở tờ khai tại TPHCM hay địa phương khác cũng được điều chỉnh cùng một mức thu.