Đảm bảo hài hòa quyền lợi Nhà nước và chủ đầu tư khi thực hiện đấu thầu

	Hành vi “thông thầu”, gian lận trong đấu thầu vẫn diễn biến phức tạp, tinh vi
	Tháo gỡ vướng mắc trong các quy định về hoạt động mua sắm thuốc, thiết bị y tế
	Giải pháp nào cho "bệnh" sợ sai, sợ đầu thầu mua sắm thiết bị y tế?

Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi). Ảnh: Quochoi.vn

Nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị cần có quy định chi tiết về hồ sơ mời thầu; quy định rõ ngành nào được đấu thầu quốc tế; bổ sung trường hợp áp dụng chỉ định thầu; bổ sung quy định về tư cách, tiêu chuẩn năng lực, kinh nghiệm của các nhà thầu phụ…

Đặc biệt, trong lĩnh vực y tế, đại biểu Nguyễn Tri Thức (đoàn TPHCM) đề xuất bổ sung một chương riêng đối với đấu thầu y tế do lĩnh vực này có tính chuyên sâu rất cao. Bên cạnh đó, dự thảo vẫn xem hàng hóa y tế, vật tư y tế như là hàng hóa thông thường, đại biểu cho rằng cần phải xem vật tư y tế hàng hóa đặc biệt vì nó liên quan trực tiếp đến tính mạng người bệnh.

Bổ sung cho ý kiến này, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TPHCM) cho rằng, đấu thầu chỉ là một phương tiện, không phải là mục đích. Mục đích của đấu thầu là để có những sản phẩm chất lượng và kiểm soát được giá cả. Nhưng thời gian qua xảy ra tiêu cực quá nhiều, dự thảo luật có các quy định nhằm tăng cường biện pháp giám sát, tuy nhiên hiệu quả chống tiêu cực chưa rõ.

Do đó, đại biểu đề nghị đa dạng hóa các phương thức để có được hàng hóa, dịch vụ, có được thuốc cho người bệnh, chứ không chỉ có hình thức đấu thầu. Hơn nữa, thuốc là mặt hàng thiết yếu, khi đấu thầu sẽ có tình trạng các đơn vị dự thầu từ chối không tham gia thầu hoặc hủy thầu, trong trường hợp này cần có cách giải quyết đặc biệt để có thuốc phục vụ điều trị cho bệnh nhân. Vì vậy đến nay vẫn chưa giải quyết được tình trạng thiếu thuốc, thiếu trang thiết bị, vật tư y tế tại các bệnh viện.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng quy định về chọn giá kế hoạch cần phải rõ ràng, căn cứ theo giá thị trường, không thể căn cứ vào giá trúng thầu của năm trước để làm giá kế hoạch của năm sau. Như vậy dẫn đến giá đấu thầu thuốc càng ngày càng thấp và không bảo đảm được chất lượng.

Trước đó, trong phiên thảo luận tổ tại Quốc hội về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) ngày 7/11, góp ý về công tác đấu thầu thuốc và vật tư y tế, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, theo kinh nghiệm quốc tế, việc mua thuốc và thiết bị y tế sẽ được thông qua trung tâm đấu thầu quốc tế, có liên thông với nhà thuốc hay nhà sản xuất thuốc, nhờ đó giá thuốc và giá thiết bị y tế sẽ giảm khoảng 45% so với giá thị trường.

Vì thế, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, nếu làm theo cách thức trên thì cơ quan chủ quản có thể đảm bảo chất lượng thuốc và vật tư y tế tốt nhất với giá cả hợp lý nhất. Tuy nhiên, do làm việc với cơ quan quốc tế, nên để thực hiện được thì cần chỉnh sửa các quy định liên quan đến thuế và hải quan.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Ảnh: Quochoi.vn

Từ những ý kiến của các đại biểu Quốc hội, giải trình tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, đây là một luật tương đối khó, phức tạp và ảnh hưởng đến nhiều mặt của xã hội. Nên khi xây dựng Luật Đấu thầu năm 2005 và sửa đổi năm 2013 đã tiệm cận đến những thông lệ tốt của quốc tế và được đánh giá cao, nhưng trên thực tế triển khai cũng có những vướng mắc như nhiều đại biểu Quốc hội phản ánh. Do đó, sửa đổi Luật lần này nhằm tiếp tục hoàn thiện, nhưng không có nghĩa là mở hết ra mà vẫn bảo đảm quản lý chặt chẽ, tránh để trục lợi, tránh tiêu cực tham nhũng.

“Chúng ta phải hài hòa giữa quyền lợi Nhà nước và thông thoáng, thuận lợi cho các chủ đầu tư khi thực hiện các mua sắm các gói thầu, không để trục lợi, cũng không để vi phạm các quy định của pháp luật”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Để khắc phục tình trạng gian lận thông thầu, tham nhũng trong hoạt động đấu thầu, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, dự thảo Luật cũng đã đưa ra rất bổ sung, quy định rất nhiều các quy định để tránh hiện tượng này.

Theo đó, đã bổ sung hoàn thiện các quy định về hồ sơ mời thầu để làm sao chống hiện tượng cài cắm tiêu chí; đẩy mạnh đấu thầu qua mạng để đảm bảo tính công khai, minh bạch; yêu cầu tất cả các thông tin về quá trình lựa chọn nhà thầu, trong đó bao gồm có cả các chất lượng hàng hóa và dịch vụ công trình và được công khai trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia; thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà thầu để phục vụ cho việc đánh giá uy tín của các nhà thầu và chất lượng của các hàng hóa cung cấp; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước.

Về tháo gỡ những vướng mắc trong hoạt động đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, dự thảo Luật đã thiết kế một chương về các quy định này và có một số điều khoản ở các chương khác cũng đã quy định những vấn đề về y tế. Ban soạn thảo sẽ rà soát lại để hoàn thiện theo hướng đầy đủ, bao quát, tạo thuận lợi trong quá trình mua sắm các trang thiết bị y tế, cho quá trình thực hiện, tổ chức thực hiện.

Về việc thiết kế một chương riêng cho lĩnh vực y tế, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá, đây là vấn đề cần phải cân nhắc trên tinh thần rà soát lại để bao quát đầy đủ các vướng mắc hiện nay trong ngành y tế. Bởi nếu có chương riêng sẽ phá vỡ kết cấu chung của bộ luật và hệ thống pháp luật, vì không phải chỉ có lĩnh vực y tế mới có đặc thù, mà có rất nhiều lĩnh vực cần đặc thù như giáo dục, an ninh, quốc phòng...