Đảm bảo hài hòa lợi ích trong điều hành giá mặt hàng thiết yếu

Việc tăng giá xăng dầu, giá điện... sẽ tác động đáng kể đến chi phí đầu vào của doanh nghiệp. Ảnh minh hoạ: H.Dịu

Nhất quán theo nguyên tắc thị trường

Theo tính toán của EVN, mức giá bán lẻ điện bình quân điều chỉnh tăng lên 2.103,11 đồng/kWh (chưa gồm thuế GTGT), tương ứng tăng 4,8% so với trước nhưng không làm ảnh hưởng đến đời sống nhân dân. Bởi tiền điện tăng thêm bình quân của mỗi hộ tiêu thụ sinh hoạt từ 200 kWh/tháng trở xuống là 13.800 đồng/hộ.

Về tác động đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI), đại diện EVN cho biết sẽ làm CPI cả năm tăng khoảng 0,04%, đây là mức tăng khá thấp do việc điều chỉnh tăng giá điện đã được các bộ, ngành tính toán cân đối để không ảnh hưởng tới CPI, không tác động quá lớn tới người dân.

Trước đó, giá xăng, dầu cũng có sự biến động tăng mạnh trong kỳ điều hành ngày 10/10/2024, mức tăng cao nhất là 1.258 đồng/lít. Tại kỳ điều hành này, liên Bộ Công Thương - Tài chính quyết định không trích lập, không chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu đối với các mặt hàng xăng E5RON92, xăng RON95, dầu diezen, dầu hỏa, dầu madút.

Trước những tin tức tăng giá như hiện nay, nhiều ý kiến lo ngại sẽ tác động trực tiếp đến các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, vận tải hàng hóa và làm tăng giá cả thị trường. Qua đó sẽ tác động đến tình hình kiểm soát lạm phát những tháng cuối năm và cả năm 2024. Vì thế, vấn đề này đòi hỏi công tác quản lý giá cả thị trường cần có những giải pháp phù hợp.

Theo Bộ Tài chính, công tác quản lý, điều hành giá đã và đang được thực hiện nhất quán theo nguyên tắc thị trường có sự điều tiết của Nhà nước theo quy định của Luật Giá và các văn bản hướng dẫn.
Trong đó, Nhà nước chỉ gián tiếp tác động vào sự hình thành và vận động của giá cả qua các biện pháp kinh tế vĩ mô và sử dụng biện pháp bình ổn giá khi giá các hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục bình ổn giá có biến động bất thường hoặc khi mặt bằng giá biến động ảnh hưởng đến ổn định kinh tế - xã hội.

Với các mặt hàng thiết yếu, Bộ Tài chính cho hay, giá xăng dầu trong nước được điều hành nhất quán, đúng quy định pháp luật và phù hợp với diễn biến giá xăng dầu thế giới.
Việc sử dụng công cụ Quỹ Bình ổn giá được thực hiện linh hoạt nhằm hạn chế mức biến động mạnh của giá xăng dầu trong nước so với biến động của giá thế giới giúp hỗ trợ các hoạt động kinh tế, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nhu cầu tiêu dùng phục vụ đời sống nhân dân.

Đồng thời, một số chính sách hỗ trợ về thuế trong năm 2024 vẫn tiếp tục được áp dụng tương tự như năm 2023 như giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, giảm thuế giá trị gia tăng đối với một số hàng hóa, dịch vụ... góp phần giảm chi phí hình thành giá xăng dầu và các hàng hóa dịch vụ.

Đối với các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, chịu ảnh hưởng gián tiếp từ giá xăng dầu, có tác động đến chỉ số giá tiêu dùng và ảnh hưởng đến đời sống người dân, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ luôn chú trọng, thường xuyên chỉ đạo, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương theo dõi sát diễn biến giá cả thị trường, nắm bắt tình hình thực hiện của các tổ chức, cá nhân kinh doanh để có các biện pháp điều hành, bình ổn giá phù hợp.

Đặc biệt là tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành pháp luật về giá, các biện pháp kê khai, niêm yết giá, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng để tăng giá bất hợp lý.

Chuẩn bị tốt phương án điều hành giá

Về giải pháp, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương điều hành giá xăng dầu theo quy định, bám sát diễn biến giá thế giới cũng như tham gia ý kiến góp ý để hoàn thiện cơ chế quản lý giá xăng dầu.

Ngoài ra, hiện giá vàng, giá bất động sản cũng có xu hướng tăng cao. Trong đó, giá vàng SJC và giá vàng nhẫn của các thương hiệu kinh doanh vàng đều đã tăng lên mức từ 83-85 triệu đồng mỗi lượng bán ra.

Giá bất động sản, giá chung cư cũng tăng lên “chóng mặt”. Dù 2 mặt hàng này không nằm trong rổ tính toán CPI nhưng sẽ có những tác động gián tiếp đến công tác điều hành giá.

Vì thế, Bộ Tài chính luôn chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan theo chức năng nhiệm vụ để tổng hợp, đề xuất các giải pháp đối với công tác quản lý điều hành giá, trong đó có các giải pháp lĩnh vực chuyên ngành.

Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để đảm bảo kiểm soát lạm phát bình quân năm 2024 theo mục tiêu Quốc hội đề ra là 4-4,5%.

Nhưng Bộ Tài chính cũng cho rằng, các bộ, ngành, địa phương cần chủ động chuẩn bị tốt phương án điều hành giá các mặt hàng Nhà nước định giá, đánh giá kỹ tác động để thực hiện điều chỉnh theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định mức độ điều chỉnh phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường; đảm bảo hài hòa lợi ích của người tiêu dùng, nhà nước và doanh nghiệp; sử dụng linh hoạt, hiệu quả các công cụ, biện pháp điều tiết giá theo quy định của pháp luật về giá…

Như với mặt hàng phục vụ sản xuất nông nghiệp, Bộ Tài chính đề nghị, các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát thị trường phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để chống đầu cơ tăng giá. Nhưng đồng thời cũng phải thúc đẩy tiêu thụ, xuất khẩu nông sản, giúp tăng thu nhập khu vực sản xuất nông nghiệp...