Đại học Quốc gia Hà Nội và hành trình 30 năm tiên phong mở lối

Ngày 10/12, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức lễ kỷ niệm 30 năm Ngày Chính phủ ban hành Nghị định về Đại học Quốc gia Hà Nội và 117 năm truyền thống. Đây là dịp để Đại học Quốc gia Hà Nội nhìn nhận, đánh giá những thành tựu và bài học kinh nghiệm trong thời gian qua đồng thời hoạch định chiến lược để tiếp tục phát triển lên tầm cao mới.

Nhân dịp này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã gửi thư chúc mừng, ghi nhận, biểu dương những kết quả đã đạt được trong những năm qua của Đại học Quốc gia Hà Nội.

Tiên phong mô hình đại học đa ngành, đa lĩnh vực

Phát biểu tại sự kiện, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Võ Văn Chiến cho hay cách đây hơn 30 năm, trong thời kỳ đầu của công cuộc đổi mới, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII đã chủ trương “xây dựng một số trường đại học trọng điểm quốc gia” nhằm đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trước mắt và lâu dài.

Thực hiện chủ trương đó, năm 1993, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 97/CP về việc thành lập Đại học Quốc gia Hà Nội với quyết tâm chính trị rất cao xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội thành trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao, ngang tầm khu vực và từng bước phấn đấu đạt trình độ quốc tế. Đó là một trong những tầm nhìn xa, giải pháp căn cơ, tạo ra đầu tàu trong hệ thống giáo dục đại học của nước ta.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Võ Văn Chiến khẳng định: Thực hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước trong suốt 30 năm xây dựng và phát triển, các thế hệ cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên của Đại học Quốc gia Hà Nội đã không ngừng nỗ lực phấn đấu, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, đạt được nhiều kết quả đáng trân trọng, tự hào trong công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và phục vụ phát triển kinh tế xã hội đất nước; trở thành cơ sở giáo dục đại học có uy tín lớn trong nước và khu vực, từng bước xác lập và khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Trong diễn văn kỷ niệm, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Lê Quân cho biết Hiện Đại học Quốc gia Hà Nội đã cơ bản hoàn chỉnh cơ cấu đa ngành, đa lĩnh vực với 37 đơn vị, đào tạo tất cả các lĩnh vực, từ khoa học tự nhiên, xã hội nhân văn đến kinh tế, luật, khoa học công nghệ, khoa học giáo dục, các lĩnh vực khoa học sức khỏe và liên ngành. Đại học Quốc gia Hà Nội hiện có hơn 5.000 cán bộ. Tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sỹ là 62%, gấp đôi lần tỷ lệ trung bình của cả nước; tỷ lệ giáo sư/phó giáo sư cao gấp 5 lần trung bình cả nước. Nhiều nhà khoa học của Đại học Quốc gia Hà Nội là nhà khoa học đầu ngành của Việt Nam, nằm trong nhóm các nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới, đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.

Từ chỗ chỉ có hơn 50 ngành đào tạo với khoảng 20.000 sinh viên, Đại học Quốc gia Hà Nội đang triển khai trên 500 chương trình đào tạo, gồm 190 chương trình đại học và trên 300 chương trình sau đại học, với gần 60.000 người học, trong đó có khoảng 1.000 sinh viên quốc tế. Trong 30 năm qua, Đại học Quốc gia Hà Nội đã đào tạo 230.000 cử nhân, 43.000 thạc sỹ và gần 3.000 tiến sỹ.

Những thành tựu ấn tượng

Cùng với sự phát triển vượt bậc về quy mô đào tạo, số lượng và trình độ đội ngũ, trong hành trình 30 năm phát triển, Đại học Quốc gia Hà Nội đã đạt những thành tựu ấn tượng trên nhiều phương diện.

Đại học Quốc gia Hà Nội đã góp phần quan trọng trong việc phát hiện và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Học sinh Trường Trung học phổ thông chuyên Khoa học Tự nhiên (thuộc Đại học Khoa học Tự nhiên) đã đạt được 301 huy chương Olympic quốc tế và khu vực, trong đó có 77 huy chương Vàng, 87 huy chương Bạc, 76 huy chương Đồng và 61 huy chương Olympic khu vực. Riêng năm 2023, số huy chương Vàng thi olympic của Đại học Quốc gia Hà Nội chiếm 50% tổng số huy chương Vàng của cả nước.

Ở bậc đại học, bên cạnh các chương trình đào tạo hệ chuẩn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã xây dựng các chương trình đặc biệt để đào tạo, bồi dưỡng nhân tài; xây dựng Đề án “Ươm tạo nhà khoa học trẻ tại Đại học Quốc gia Hà Nội”.

Đại học Quốc gia Hà Nội cũng tiên phong đổi mới nhiều lĩnh vực trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam như đi đầu trong đổi mới tuyển sinh đại học theo phương thức đánh giá năng lực người học; tiên phong triển khai đào tạo theo tín chỉ; mở hơn 50 ngành mới, ngành/chuyên ngành thí điểm, chưa có trong danh mục mã ngành đào tạo của Nhà nước như An toàn thông tin, Trí tuệ nhân tạo, Công nghệ nano, Công nghệ hàng không vũ trụ, An ninh phi truyền thống, Biến đổi khí hậu…

Đại học Quốc gia Hà Nội cũng là một trong những đơn vị đứng đầu cả nước về số lượng và chất lượng các công trình khoa học khi có hàng trăm nhóm nghiên cứu, trong đó có 36 nhóm nghiên cứu mạnh; có 211 phòng thí nghiệm ở các lĩnh vực. Tỷ lệ công bố công trình nghiên cứu khoa học thuộc danh mục Scopus gia tăng trung bình khoảng 16%/năm và chiếm khoảng 10% tổng số công bố quốc tế của cả nước.

Với những nỗ lực và kết quả nổi bật, Đại học Quốc gia Hà Nội luôn giữ vị thế số 1 trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam và là một trong 1.000 đại học hàng đầu thế giới. Năm 2022, Đại học Quốc gia Hà Nội là đại học đầu tiên của Việt Nam giành được giải thưởng về Cải tiến chất lượng của tổ chức xếp hạng QS với 6 lĩnh vực được xếp hạng từ 350-600 thế giới. Năm 2023, đơn vị này đứng trong nhóm 401-600 thế giới theo tiêu chí của bảng xếp hạng THE Impact Rankings trong đó chỉ số Chất lượng Giáo dục đạt vị trí 70 thế giới (thứ 5 Đông Nam Á và thứ 1 ở Việt Nam). Đến nay, Đại họ Quốc gia Hà Nội đã thiết lập quan hệ hợp tác với trên 320 trường đại học, tổ chức khoa học công nghệ quốc tế và các tập đoàn đa quốc gia.

Chia sẻ về chiến lược cơ bản của Đại học Quốc gia Hà Nội trong thời gian tới, Giáo sư Lê Quân cho hay đơn vị đặt mục tiêu xây dựng Khu Đô thị Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hòa Lạc thông minh, hiện đại, bền vững, ngang tầm khu vực, trở thành trung tâm lõi của Thành phố Hòa Lạc thuộc Thủ đô Hà Nội.

Đơn vị cũng tiếp tục bồi dưỡng và thu hút nhân tài với cơ chế linh hoạt và hiệu quả; xác định chất lượng là giá trị cốt lõi và là tôn chỉ cho hoạt động; tiếp tục phát huy thế mạnh hợp tác các tỉnh thuộc vùng Tây Bắc và duyên hải đồng thời gắn kết mạnh mẽ hơn với nhà đầu tư, doanh nghiệp trên địa bàn các vùng kinh tế trọng điểm. Trong tiến trình đó, việc tiếp nhận Trường Đại học Hà Tĩnh sẽ có thêm điều kiện thúc đẩy nghiên cứu chuyển giao gắn với kinh tế biển và đẩy mạnh hợp tác với nước bạn Lào và Campuchia./.