Cuộc sống đời thường của Anh hùng tình báo Tư Cang

AHLLVTND Nguyễn Văn Tàu (Tư Cang).

28 năm xa cách

Trên chiếc bàn nhỏ đặt ngay phòng khách của gia đình ông Tư Cang, rất nhiều giấy mời từ các nơi vừa được gửi tới như: Thư mời Hội thảo khoa học về anh hùng, liệt sĩ Đào Phúc Lộc tại Hà Nội; thư mời dự Lễ kỷ niệm 43 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và khánh thành khu di tích lịch sử văn hoá Ban dân y Trung ương Cục miền Nam tại Tây Ninh; Lễ kỷ niệm 52 năm thành lập đoàn 126 Đặc công Hải quân nhân dân Việt Nam… Ông Tư Cang giới thiệu với tôi và cười: “Nhiều nơi mời mình cũng muốn đi lắm, vừa được gặp lại đồng đội để ôn lại chuyện cũ, vừa là dịp để chuyện trò, “truyền lửa” cho thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhưng tuổi già mà, không thể làm tất cả những gì mình muốn được. Nên giờ tôi chỉ tham dự các buổi gặp mặt tại TP.HCM hoặc một vài tỉnh gần thôi”.

Vừa gợi chuyện về những chiến công lẫy lừng của ông trong thời kỳ hoạt động cách mạng, ông Tư Cang liền từ chối: “Tôi còn sống tới ngày hôm nay suy cho cùng cũng chỉ là nhờ may mắn, chứ nghiệp vụ thì cũng không hơn các anh em đâu. Biết bao lần tưởng đã cầm chắc cái chết trong tay, nhưng nhờ may mắn mà thoát nạn, còn các anh em do kém may hơn mà phải chịu hy sinh” – giọng ông chùng xuống.

Nhấp một ngụm nước, ông nói tiếp: “Tôi có thể yên tâm công tác trong suốt mấy chục năm như vậy cũng là nhờ sự hy sinh của vợ tôi, một lòng chờ chồng, nuôi con đằng đẵng mấy chục năm”. Sau đó, câu chuyện ông kể cho chúng tôi đều xoay quanh mối tình đầy xa cách và đợi chờ của hai vợ chồng ông trong suốt mấy chục năm kháng chiến.

Ông Tư Cang nhớ lại, vợ chồng ông cưới nhau không lâu thì giặc Pháp tràn về. Không thể đứng yên trước cảnh nước mất, nhà tan, ông quyết định chia tay người vợ yêu dấu để vào chiến khu đánh giặc, dù lúc đó vợ ông đang mang bầu đứa con đầu lòng. Cũng từ đó, bắt đầu những tháng ngày đằng đẵng xa cách vợ chồng. Ông vào chiến khu, còn là lên Sài Gòn học máy đánh chữ, làm thư ký. Ít lâu sau, vợ ông gửi thư vào chiến khu báo tin bà đã sinh con gái, đặt tên là Nhồng.

Chiến tranh vẫn dai dẳng, đồng nghĩa với việc vợ chồng ông vẫn chưa thể gặp mặt. Mãi đến năm 1961, sau khi ra Bắc tập kết, ông được cử trở về miền Nam bắt đầu tham gia kháng chiến chống Mỹ. Tại Căn cứ Trung ương Cục miền Nam (Tây Ninh), lần đầu tiên ông được gặp lại vợ sau 15 năm xa cách. Lúc này, con gái ông cũng đã được 15 tuổi. “Nhìn thấy cha xách súng từ trong rừng đi ra, con gái tôi sợ hãi nép vào sau mẹ” – ông nhớ lại lần đầu tiên gặp con gái. Vậy nhưng, lần gặp mặt đó của gia đình ông cũng chỉ vỏn vẹn có vài tiếng đồng hồ, sau bữa cơm trưa đạm bạc, vợ ông và con gái lại phải lên xe trở lại Sài Gòn để bà tiếp tục công việc là nhân viên của Ngân hàng Việt Nam Thương tín.

Sau đó, ông được phân về làm Cụm trưởng Cụm tình báo H.63, nơi có hai điệp viên quan trọng đang hoạt động trong lòng địch ở Sài Gòn là Hai Trung (Phạm Xuân Ẩn) và Tám Thảo (Nguyễn Thị Mỹ Nhung). Dù hoạt động ngay tại Sài Gòn, nhưng vì để đảm bảo an toàn, bí mật nên ông và vợ con vẫn không thể gặp nhau, mọi liên lạc đều thông qua đội ngũ giao liên.

“Thi thoảng nhớ quá, tôi nhờ anh em báo tin cho vợ hẹn gặp ở Sở thú (nay là Thảo Cầm Viên) nói chuyện chừng năm mười phút như đôi tình nhân rồi lại đường ai nấy đi”.

Ông kể, không ít lần trong lúc làm nhiệm vụ cùng với điệp viên Tám Thảo, ông vô tình gặp vợ trên đường, nhưng cả hai vẫn phải vờ như không quen biết. Ông nói: “Vợ tôi đã phải nén tình cảm giận hờn, ghen tuông để tôi yên tâm hoạt động. Chính sự hy sinh, chịu đựng đó càng khiến tôi thêm yên thương, trân trọng vợ mình nhiều hơn”.

“Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi”, đúng như lời Bác Hồ đã nói, những hy sinh, gian khổ của cả dân tộc đã được đền đáp. Trong đêm toàn thắng, trên cương vị Trung tá- Chính ủy Lữ đoàn 316 đặc công biệt động Sài Gòn, sau khi chiếm giữ các vị trí then chốt trong thành phố, ông lái chiếc xe về khu phố nhỏ ở Thị Nghè tìm gặp vợ con. Gần 30 năm trôi qua kể từ đêm chia tay cạnh bụi chuối sau nhà, lúc này con gái ông đã 28 tuổi, đã lấy chồng và có con gái được 3 tuổi. Giây phút ấy đối với ông giống như một giấc mơ.

Tiếp tục truyền lửa

Ông Tư Cang và vợ. Ảnh: N.Hiền.

Hiện ông Tư Cang sống cùng vợ và con gái (hiện cũng đã về hưu) tại căn nhà nằm trong một con hẻm trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Bình Thạnh, TP.HCM. Trong nhà, mọi thứ đều đơn sơ đến nỗi, nếu không biết trước thì ít ai nghĩ rằng đây là nơi ở của một vị Đại tá, AHLLVT, Cụm trưởng Cụm tình báo H.63 lừng danh ngày nào. Ông Tư Cang còn cho biết, căn nhà này trước đây là nhà gỗ, do lâu ngày bị mối mọt xuống cấp nên vào năm 2014, Nhà nước đã cho xây lại để vợ chồng ông an dưỡng tuổi già.

Ngày ngày, ông và vợ cùng nhau cho gà, cho chim ăn, cùng nhau uống trà, đọc báo. Ông nói: “Chỉ cần hàng ngày được nhìn thấy bà ấy còn khỏe mạnh là vui lắm rồi. Bởi mình còn may mắn hơn nhiều so với các anh em, vì còn có ngày được đoàn tụ, sum vầy như hôm nay”.

Theo lời ông, viết và đi nói chuyện với lớp trẻ, đó là hai việc mà những người lớn tuổi đã đi qua chiến tranh nên làm, nhất là trong tình hình hội nhập với thế giới. Nếu lớp trẻ chỉ đi vào nghiên cứu khoa học để làm giàu cho đất nước, cho gia đình, bản thân mà xao lãng đối với truyền thống bảo vệ và xây dựng đất nước của lớp người đi trước để bị sa vào cạm bẫy của vật chất, của những ve vãn, mua chuộc của kẻ xấu trong chiến lược diễn biến hòa bình thì là điều vô cùng tệ hại cho đất nước.

Chính vì vậy, ông đã dành rất nhiều thời gian cho việc viết sách, viết báo. Nhiều cuốn sách đã được ông xuất bản như “Nước mắt ngày gặp lại”, “Sài Gòn Mậu Thân 1968”, “Trái tim người lính”, “Hoàng hôn trên chiến trường”, “Bến Dược vùng đất lửa”… Qua những bài viết của ông, nhiều điều tưởng bình thường nhưng lại rất vĩ đại, nhiều câu chuyện hy sinh thầm lặng và cao thượng đã được kể lại và thành bài học quý cho nhiều thế hệ. Không những vậy, ông còn đi nói chuyện cho sinh viên, học sinh, thanh thiếu niên mỗi khi được mời. Hiện dù đã 90 tuổi, nhưng ông vẫn làm Trưởng ban liên lạc những người kháng chiến tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Chủ nhiệm Câu lạc bộ truyền thống của Lữ đoàn 316 biệt động đặc công… Trên những cương vị này, ông thường xuyên vận động, quyên góp ủng hộ cho các đồng đội còn gặp nhiều khó khăn và tổ chức các chuyến tặng quà cho bà con nghèo vùng sâu, vùng xa…

Bàn về tình hình đất nước hôm nay, vị Đại tá già cho hay, với đường lối ngoại giao của Đảng và Nhà nước là làm bạn với tất cả các nước, vị thế chính trị của Việt Nam ngày càng được nâng cao. “Tuy nhiên, dù đã giành được hòa bình nhưng mầm mống gây ra chiến tranh thì vẫn còn, do đó cần phải hết sức cảnh giác, đề phòng. Cùng với đó, cần ra sức phòng chống tham nhũng để giữ vững lòng tin của Nhân dân”. Bởi tham nhũng làm thất thoát tiền của Nhà nước rất lớn, lên tới hàng trăm, hàng ngàn tỷ đồng. “Nhiều nơi trên đất nước mình còn nghèo lắm, người dân còn phải đu dây qua sông, nếu không bị tham nhũng đục khoét, thì hàng ngàn tỷ đó có thể làm được biết bao việc cho dân” – ông Tư Cang nói.