“Cởi trói” cho kinh tế chia sẻ

Tại một hội thảo gần đây, ông Ngô Vĩnh Bạch Dương, Trưởng phòng Pháp luật Kinh tế, Viện Nhà nước và Pháp luật lấy ví dụ về “chợ người Giảng Võ” ở Hà Nội. Đây là nơi các lao động phổ thông nhàn rỗi đứng tụ tập, chờ người có nhu cầu ra đây tuyển dụng nên có thể được gọi là kinh tế chia sẻ. Nhưng bằng công nghệ hiện nay, một số trang web đã viết ứng dụng kết nối với các lao động và cung cấp cho người có nhu cầu, người làm ra “chợ người trực tuyến” này có quyền được thu phí theo những cách thức khác nhau. Bản chất của hoạt động kinh doanh này, theo ông Dương, vẫn chưa được phân biệt rõ ràng, cơ quan quản lý vẫn nhầm lẫn giữa kinh tế chia sẻ và kinh tế nền tảng, do đó chưa có cách quản lý thích hợp với từng đối tượng.

Trước đó, kinh tế trong nước cũng ghi nhận nhiều trường hợp lúng túng và sai lầm trong nhận thức về kinh tế chia sẻ. Đơn cử như những tranh cãi chưa chấm dứt về “thân phận” của các hãng cung cấp dịch vụ đặt xe cũng như những tài xế sử dụng dịch vụ. Trong khi nếu làm rõ được những vấn đề này thì Nhà nước sẽ áp dụng các điều kiện kinh doanh tương ứng, thuận lợi hơn trong công tác quản lý thuế… Những vấn đề này đã tạo thành “khoảng trống” pháp lý, vừa “trói buộc” các DN trong phát triển theo các loại hình kinh doanh mới, vừa gây khó khăn cho công tác quản lý.

Giữa tháng 8 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định phê duyệt Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ, với một trong nhiều mục tiêu là đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các doanh nghiệp kinh doanh theo mô hình kinh tế chia sẻ và kinh tế truyền thống. Nhưng quan điểm của Đề án là ủng hộ và thích ứng với xu thế phát triển mới của mô hình kinh tế chia sẻ nhưng không cần thiết phải có các chính sách riêng do kinh tế chia sẻ không phải là một bộ phận tách rời hoặc một thành phần kinh tế riêng trong nền kinh tế. Vì thế, nhiều chuyên gia cho rằng, các quy định cũ về định danh dịch vụ, cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng… đang trở nên chật hẹp với những phát triển mới của kinh tế chia sẻ. Nên các cơ quan làm chính sách phải sửa hầu hết các quy định liên quan tới hoạt động kinh doanh ở các lĩnh vực để khu vực này phát triển. Do đó, điều cần thiết là các cơ quan quản lý nhà nước cần phải thay đổi tư duy, chấp nhận cái mới, đồng thời cho phép thử nghiệm các mô hình tiên phong để tạo điều kiện tốt cho phát triển.