Cơ hội để Việt Nam tiếp tục đóng góp nhiều hơn cho Liên hợp quốc

Đại sứ, Trưởng phái đoàn Việt Nam tại Liên hợp quốc chụp ảnh lưu niệm cùng Đại sứ các nước Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2020-2021. (Ảnh: Khắc Hiếu/TTXVN)

Cuộc họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 7/6/2022 đã đồng thuận bầu Việt Nam trở thành một trong những Phó Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 77 đại diện cho khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.

Việt Nam sẽ đảm nhiệm vị trí này trong 1 năm kể từ ngày 13/9 tới.

Tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh

Liên hợp quốc ra đời ngày 24/10/1945 với mục tiêu cao cả là duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, tạo môi trường ổn định bền vững để hợp tác và phát triển trên toàn thế giới. Trải qua gần 77 năm hình thành và phát triển, Liên hợp quốc trở thành tổ chức toàn cầu rộng rãi nhất với sự tham gia hầu như toàn bộ các quốc gia độc lập của hành tinh, với một hệ thống toàn diện hoạt động trong nhiều lĩnh vực, từ ngăn ngừa và giải quyết xung đột, giải trừ quân bị, chống khủng bố, bảo vệ môi trường, cho đến thúc đẩy quyền con người, bình đẳng giới và phát triển bền vững.

Vai trò và hoạt động của Liên hợp quốc được mở rộng về mọi mặt, nỗ lực hoạt động hướng tới thực hiện các tôn chỉ mục đích đã được đề ra, qua đó đem lại những tác động tích cực, to lớn đến đời sống quốc tế và từng dân tộc.

Việt Nam rất tích cực trong việc tham gia vào các hoạt động gìn giữ hòa bình quốc tế. (Ảnh: Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc)

Từ 51 quốc gia thành viên khi được thành lập năm 1945, Liên hợp quốc hiện có 193 quốc gia thành viên và trở thành một hệ thống toàn diện gồm 6 cơ quan chính, chịu trách nhiệm về các lĩnh vực hoạt động khác nhau như Đại hội đồng, Hội đồng Bảo an, Hội đồng Kinh tế và Xã hội (ECOSOC), Hội đồng Quản thác (chính thức chấm dứt hoạt động theo quyết định của Hội nghị thượng đỉnh năm 2005), Tòa án quốc tế và Ban Thư ký.

Đại hội đồng Liên hợp quốc là một trong sáu cơ quan chính của Liên hợp quốc và là cơ quan duy nhất của Liên hợp quốc có đại diện của tất cả 193 nước thành viên. Đại hội đồng Liên hợp quốc có thẩm quyền rộng trong các lĩnh vực hợp tác chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, có quyền thảo luận và đưa ra kiến nghị về các vấn đề thuộc phạm vi Hiến chương hoặc bất kỳ vấn đề nào thuộc thẩm quyền của các cơ quan của Liên hợp quốc, nhằm mục đích thúc đẩy sự hợp tác quốc tế trên phạm vi toàn cầu.

Đồng thời, Liên hợp quốc có nhiều cơ quan phụ trợ, 20 tổ chức chuyên môn và 5 Ủy ban kinh tế-xã hội đặt ở các khu vực, hàng chục quỹ và chương trình, hoạt động trên tất cả các lĩnh vực từ giải quyết và ngăn ngừa xung đột, giải trừ quân bị và không phổ biến, chống khủng bố, bảo vệ người tỵ nạn, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, cho đến thúc đẩy dân chủ, nhân quyền, bình đẳng giới, phát triển kinh tế và xã hội…

Với những thành tựu quan trọng, Liên hợp quốc đã được khẳng định giữ vai trò trung tâm trong thúc đẩy luật pháp quốc tế, gìn giữ hòa bình, ngăn ngừa xung đột và ứng phó với các thách thức toàn cầu.

Sau gần 77 năm hoạt động, Liên hợp quốc đã chứng tỏ là một tổ chức toàn cầu, đa dạng, có uy tín và quy mô rộng lớn nhất. Liên hợp quốc đã được cộng đồng quốc tế thừa nhận là tổ chức toàn cầu có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống chính trị quốc tế và là nền tảng không thể thiếu cho một thế giới hòa bình, thịnh vượng và công bằng hơn.

Vai trò tích cực của Việt Nam

Trong 45 năm qua, hợp tác giữa Việt Nam và Liên hợp quốc đạt kết quả tốt và có tác dụng tích cực, vừa đáp ứng được yêu cầu, lợi ích của Việt Nam trong từng giai đoạn, vừa góp phần tăng cường vai trò, tiếng nói và “dấu ấn” đóng góp của Việt Nam tại Liên hợp quốc.

Những kết quả này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực chung của Việt Nam và Liên hợp quốc trong việc khắc phục những mặt còn tồn tại, mở rộng và nâng cao hơn nữa hiệu quả hợp tác hai bên, hỗ trợ tích cực cho công cuộc phát triển đất nước, hội nhập quốc tế của Việt Nam và góp phần nâng cao vai trò của Liên hợp quốc trong thời kỳ mới.

Việt Nam chính thức gia nhập Liên hợp quốc vào ngày 20/9/1977. Về hòa bình và an ninh, từ năm 1996 đến 1998, Việt Nam là một trong những nước đầu tiên ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện và trở thành thành viên chính thức của Công ước Cấm vũ khí hóa học.

Năm 2008-2009, Việt Nam trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Năm 2014, Việt Nam bắt đầu cử lực lượng tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; năm 2018, ký Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân và là nước thứ 10 phê chuẩn Hiệp ước.

Trong khoảng thời gian năm 2017-2021, Việt Nam đã cử 493 lượt sỹ quan quân đội làm nhiệm vụ tại các Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, triển khai 4 lượt bệnh viện dã chiến số 2 tại phái bộ ở Nam Sudan và 1 đội công binh tại Phái bộ ở Abyei. Năm 2020-2021, Việt Nam hoàn thành xuất sắc vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Về phát triển, năm 2000-2002, Việt Nam trở thành thành viên Hội đồng Chấp hành Chương trình phát triển Liên hợp quốc. Năm 2012-2015, là nước đầu tiên có Một ngôi nhà xanh chung của Liên hợp quốc. Năm 2017, tham gia Kế hoạch Chiến lược chung mới giai đoạn 2017-2021. Năm 2016-2018, trở thành thành viên Hội đồng kinh tế xã hội.

Năm 2020-2021, Liên hợp quốc thông qua Ngày Quốc tế chống dịch bệnh 27/12 do Việt Nam đề xuất; đóng góp cho Quỹ ứng phó COVID-19 của Liên hợp quốc (50.000 USD) và Chương trình COVAX (cơ chế nhân đạo nhằm đảm bảo khả năng tiếp cận vaccine nhanh chóng và bình đẳng giữa các quốc gia trên toàn thế giới) 1 triệu USD; trở thành điểm tiếp nhận và điều trị bệnh nhân theo cơ chế MEDEVAC (Nhóm Công tác sơ tán y tế toàn cầu của Liên hợp quốc) của Liên hợp quốc.

Về bảo vệ quyền con người, từ năm 2014-2016, Việt Nam trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền; tiếp tục hợp tác tích cực với các cơ chế Liên hợp quốc về quyền con người, bảo vệ Báo cáo quốc gia theo cơ chế Rà soát định kỳ phổ quát (UPR) và các báo cáo thực thi công ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên. Hiện Việt Nam đang vận động ứng cử làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025.

Trong 45 năm là thành viên của Liên hợp quốc, Việt Nam đã gánh vác nhiều trọng trách lớn, có nhiều đóng góp thực chất và hiệu quả cho tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh.

Với đường lối đối ngoại đa phương đúng đắn, lấy Liên hợp quốc là trọng tâm, Việt Nam - trên cương vị mới, sẽ tiếp tục đóng góp nhiều hơn nữa cho những mục tiêu cao cả của Liên hợp quốc, đó là giải quyết xung đột, duy trì hòa bình, ổn định cho tất cả người dân trên thế giới./.