Cơ chế nào để tháo "điểm nghẽn" trong thu hồi đất?

	Đảm bảo khách quan, minh bạch trong xây dựng bảng giá đất
	Cơ chế định giá đất: Cần khách quan, không vụ lợi
	Sửa Luật Đất đai để gỡ vướng về tài sản bảo đảm, tăng khả năng tiếp cận vốn

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà báo cáo giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Ảnh: Quochoi.vn

Theo tờ trình của Chính phủ, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) đã quy định cụ thể điều kiện, tiêu chí, các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để công khai, minh bạch trong thực thi và giám sát.

Các hình thức bồi thường cũng đa dạng như bồi thường bằng đất có cùng mục đích với đất bị thu hồi hoặc bằng tiền, bằng đất khác hoặc bằng nhà ở; giá đất bồi thường theo giá thị trường; tách bạch các khoản bồi thường, các khoản hỗ trợ…

Góp ý về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội), “đất quý hơn vàng” bởi đất không chỉ quý ở giá trị nội tại mà còn quý ở cả giá trị tài sản trên đất, cây cối, vật nuôi trên đất. Giá trị đó còn được gia tăng theo quy hoạch, qua làm đường xá, qua đô thị hóa, qua tổ chức dịch vụ trên đất… Dân số càng đông, đất càng tăng về giá trị. Kinh tế càng phát triển, đất càng lên giá.

Vì thế, các quy định về việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội trong Luật cần được sửa đổi cho hợp lý, bởi đây là điểm tắc nghẽn lớn trong thực tiễn khi triển khai các dự án hiện hiện nay, đặc biệt là các dự án vừa và nhỏ mang tính an sinh xã hội. Đại biểu cho rằng, tốt nhất đề nghị chính quyền địa phương phải triển khai đền bù giải tỏa theo quy định của pháp luật để giao đất sạch cho chủ đầu tư thực hiện các dự án.

Đồng quan điểm, đại biểu Trần Nhật Minh (đoàn Nghệ An) cho rằng, do còn bất cập trong quy định, chưa giải quyết được mối quan hệ hài hòa giữa nhà nước, chủ đầu tư và người sử dụng đất, nên vấn đề thu hồi đất vẫn gây ra nhiều khiếu kiện kéo dài. Theo đại biểu, việc sửa đổi Luật lần này cần khắc phục những bất cập đang có trong luật hiện hành, đảm bảo thống nhất trong hệ thống pháp luật, đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất.

Ngoài ra, đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam) đề nghị cơ quan soạn thảo lưu ý việc thể chế hóa chủ trương Nghị quyết 18 của Trung ương về việc thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại.

Đại biểu cho biết trên thực tế, ở cùng một khu vực, các điều kiện hoàn toàn giống nhau, nhưng khi Nhà nước thu hồi đất thì áp dụng đền bù theo giá Nhà nước, nhưng khi doanh nghiệp thỏa thuận thu hồi thực hiện các dự án thương mại, giá đền bù cao hơn. Do sự chênh lệch giá đền bù này, đại biểu cho biết xảy ra tình trạng so bì, khiếu nại rất phức tạp.

Từ những vấn đề nêu trên, các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh đến yêu cầu xác định định giá đất sát với giá thị trường, đồng thời phải bố trí tái định cư khi thu hồi đất đảm bảo quan điểm nơi ở mới "bằng hoặc hơn" nơi ở cũ, dứt khoát không để xảy ra tình trạng thu hồi đất 5-7 năm nhưng vẫn chưa có nơi tái định cư cho người dân.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, giải trình trước Quốc hội về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà nêu rõ, tài chính đất đai cùng với quy hoạch là công cụ mà Nhà nước thực hiện quyền quản lý nhà nước và quyền đại diện cho chủ sở hữu toàn dân về đất đai. Trong đó, việc phân bổ lại nguồn lực đất đai, phát huy giá trị đất đai và đưa nguồn lực này để vào phát triển cho kinh tế - xã hội và giải quyết hài hòa các mối quan hệ.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, trên cơ sở thu thập đầy đủ cơ sở dữ liệu về giá đất, dùng phương pháp toán học, phương pháp thống kê tính toán, cùng với phương pháp để xác định vùng đất chuẩn, thửa đất chuẩn, số lượng thửa đất… thì có thể xác định được giá đất. Việc định giá đất sát với giá thị trường sẽ tránh tình trạng lãng phí, đầu cơ và thổi giá.

Về thu hồi đất và bồi thường, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết dự thảo đã quy định rõ tiêu chí giao đất không phải đấu thầu, đấu giá. Về vấn đề đất đai cần phải đấu thầu, đấu giá có 2 hình thức. Bộ trưởng nhấn mạnh quan trọng nhất ở đây là làm sao thực hiện được hài hòa lợi ích của người dân và lợi ích của Nhà nước và lợi ích doanh nghiệp.

Về vấn đề quy hoạch, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định quy hoạch đất đai sẽ gắn với quy hoạch giao thông. Tập trung quản lý đất đai theo không gian, quản lý về chỉ tiêu phân bổ đất đai để làm sao sử dụng một cách hiệu quả, khai thác bền vững.