Chuẩn mực kế toán công nâng cao chất lượng thông tin tài chính khu vực công

Đến nay đã có 16 chuẩn mực kế toán công Việt Nam được Bộ Tài chính công bố. Ảnh: ST

Đảm bảo ghi chép, nâng cao chất lượng thông tin

Vai trò của kế toán công được thể hiện trong việc thực hiện các chức năng cung cấp thông tin và kiểm tra, giám sát của nó đối với hoạt động kinh tế - tài chính của Nhà nước. Cho đến nay, Bộ Tài chính đã có 3 đợt công bố chuẩn mực kế toán công Việt Nam, bao gồm Quyết định số 1676/QĐ-BTC ngày 1/9/2021 về việc công bố 5 chuẩn mực kế toán công Việt Nam đợt 1, Quyết định số 1366/QĐ-BTC ngày 6/7/2022 công bố 6 chuẩn mực kế toán công Việt Nam đợt 2, và mới đây, ngày 14/6/2024, tiếp tục ban hành Quyết định số 1351/QĐ-BTC công bố 5 chuẩn mực kế toán công Việt Nam đợt 3.

Theo Bộ Tài chính, hệ thống chuẩn mực kế toán công của Việt Nam gắn với việc triển khai đề án xây dựng mô hình lập báo cáo tài chính nhà nước; làm cơ sở, nền tảng cho việc xây dựng hệ thống cơ chế, chính sách tài chính công phù hợp với hệ thống văn bản pháp luật liên quan như Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý nợ công, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công… đã và đang được cải cách phù hợp chuẩn mực, thông lệ quốc tế.

Để hướng dẫn thực hiện các chuẩn mực kế toán công Việt Nam, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 24/2024/TT-BTC ngày 17/4/2024 hướng dẫn chế độ kế toán hành chính sự nghiệp thay thế Thông tư số 107/2017/TT-BTC ngày 10/10/2017. Theo ông Vũ Đức Chính, Cục trưởng Cục Quản lý giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính), nhóm chuẩn mực về báo cáo tài chính nhà nước với những quy định cụ thể về trình bày báo cáo, biểu mẫu, thông tin trong báo cáo… giúp các đơn vị có thể áp dụng thực tiễn, đảm bảo việc ghi chép kế toán được thực hiện thống nhất và số liệu báo cáo tài chính của đơn vị được trình bày đầy đủ, phù hợp giúp nâng cao chất lượng thông tin cung cấp cho lập báo cáo tài chính nhà nước.

Tăng trách nhiệm cung cấp thông tin tài chính

Tuy vậy, trên thực tế, công tác kế toán phục vụ việc lập báo cáo tài chính nhà nước tại nhiều đơn vị vẫn còn khó khăn. Tại hội nghị về định hướng hoàn thiện pháp luật kế toán trong khu vực công được tổ chức vừa qua, đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay, qua kiểm tra thì công tác hợp nhất báo cáo tài chính còn một số vướng mắc, như thu chi nội bộ có những trùng lắp… Hơn nữa, với quy định về tinh giản bộ máy thì việc bố trí cán bộ làm kế toán ở các trường học còn nhiều bất cập, nên cần có những bố trí để chất lượng người thực hiện báo cáo tài chính nhà nước từ cấp trường lên các cấp trên có chất lượng hơn.

Về phía Kho bạc Nhà nước (KBNN), việc thực hiện báo cáo tài chính nhà nước đang là nhiệm vụ lớn nên cần sự phối hợp giữa các cơ quan để sớm hoàn thiện. Chỉ ra khó khăn trong công tác này, theo bà Nguyễn Thị Hoài, Cục trưởng Cục Kế toán nhà nước (KBNN), các đơn vị khu vực công có nhiều cấu phần và có quy mô khác nhau, trong đó nhiều đơn vị quy mô nhỏ có chất lượng đội ngũ kế toán viên chưa được cao, dẫn đến những “sai số” trong báo cáo tài chính nhà nước. Cùng với đó, việc kiểm tra tính chính xác của các báo cáo tài chính cũng gặp nhiều khó khăn do nhân lực có hạn.

Vì thế, bà Hoài cho rằng, cần tổ chức bộ máy kế toán tại các đơn vị công theo hướng gọn hơn, cũng như tập trung nâng cao chất lượng và trình độ cán bộ làm kế toán. Đồng thời, Cục trưởng Cục Kế toán nhà nước đề xuất cơ quan của Kiểm toán Nhà nước nên hướng đến thực hiện kiểm toán ở những đơn vị cấp cao, quy mô lớn.

Với những khó khăn còn tồn tại, các chuyên gia nhận định, do tính đặc thù của cơ chế tài chính của Việt Nam thì việc ban hành các chế độ kế toán trong khuôn khổ các chuẩn mực đã công bố phải đảm bảo phù hợp với các quy định văn bản quy phạm pháp luật về tài chính, ngân sách hiện hành. Ông Vũ Đức Chính cho hay, trước mắt còn nhiều việc phải làm, Cục đang lên kế hoạch xây dựng và công bố các chuẩn mực đợt 4, đợt 5… nhưng cũng rất phức tạp và cần nghiên cứu kỹ lưỡng để vừa đáng ứng các quy chuẩn quốc tế, vừa đáp ứng yêu cầu thực tiễn thị trường.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đang nghiên cứu, rà soát, đánh giá tình hình thực hiện Luật Kế toán để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Kế toán đảm bảo các quy định đồng bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện của Việt Nam, tăng cường vai trò, trách nhiệm của các doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức, cá nhân trong việc cung cấp thông tin tài chính - kế toán, đặc biệt là thông tin tài chính trong khu vực công.