Chống chuyển giá: Sao chỉ doanh nghiệp nội "kêu", doanh nghiệp FDI lại không?

Ông Cao Anh Tuấn trả lời tại Hội nghị đối thoại chính sách thuế, hải quan năm 2018.

Tác động đến một số công ty hoạt động theo mô hình mẹ con

Phát biểu tại hội nghị, bà Vũ Thị Ngọc Anh, Bộ phận quản lý thuế của Tập đoàn Vingroup cho rằng, mục tiêu của Nghị định 20 là chống thất thu thuế ở Việt Nam do tác động của chuyển giá giữa các quốc gia nhưng trên thực tế Nghị định 20, đặc biệt là Khoản 3 Điều 8 của Nghị định, lại có ảnh hưởng nhiều đến DN trong nước, đặc biệt là các tập đoàn hoạt động theo mô hình mẹ con.

Theo Nghị định (có hiệu lực từ tháng 5/2017), tổng chi phí lãi vay của DN được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế Thu nhập DN không được vượt quá 20% của tổng lợi nhuận thuần. Điều này có nghĩa, phần chi phí lãi vay vượt quá 20% sẽ bị coi là chi phí không hợp lý và bị tính thuế.

Đại diện Vingroup chia sẻ: "Tập đoàn chúng tôi đầu tư vào các lĩnh vực cần nhiều vốn như nông nghiệp công nghệ cao, giáo dục, sản xuất công nghiệp nặng và không thể phát sinh lợi nhuận ngay. Do vậy trong thời gian đầu, các dự án của Vingroup không thể tự vay vốn ngân hàng được mà phải thông qua công ty mẹ của tập đoàn. Chi phí lãi vay của tập đoàn là rất lớn. Tuy nhiên, chiếu theo quy định hiện tại, nhiều chi phí lãi vay không được trừ khi tính thu nhập chịu thuế. Điều này khiến doanh nghiệp bị ảnh hưởng".

Bà Vũ Thị Ngọc Anh đề xuất tạm thời chưa áp dụng quy định tại Nghị định 20 và sửa phù hợp với tình hình hoạt động của Việt Nam.

Cũng liên quan tới Nghị định 20, bà Lê Thị Ngọc Trâm, Kế toán trưởng Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam cho biết, đơn vị này chỉ phát sinh giao dịch liên kết trong hoạt động đi thuê văn phòng với công ty mẹ là Vietcombank. Các chi phí về lãi vay đều tới từ bên độc lập, không phải bên liên kết.

Theo bà Trâm, thuế Thu nhập DN của công ty mẹ và công ty chứng khoán đều là 20% nên hoạt động chuyển giá gần như là không có. Trong khi ấy, bà cho rằng, công ty vẫn phải chịu giới hạn lãi vay và phải kê khai, nộp thuế bổ sung. Do vậy, đạo diện Công ty này đề xuất sớm xem xét sửa đổi việc khống chế lãi vay 20% như quy định hiện tại.

Muốn chính sách riêng thì khó

Trả lời những thắc mắc của các DN, ông Cao Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, Nghị định 20 được thực hiện trên cơ sở khuyến nghị của các nước OECD và G20 yêu cầu các nước tập trung chống chuyển giá và xói mòn nguồn thu. Theo ông Tuấn, các nước đưa ra khuyến nghị về khống chế chi phí lãi vay trên từ 10-30%. Việt Nam đã cân nhắc và chọn mức 20%. Quyết định này dựa trên cơ sở khảo sát 12.000 tập đoàn trên toàn cầu.

"Về việc vay giữa các bên liên kết và vay với các bên độc lập đều phải xử lý như nhau. Việc này đã từng được thực hiện ở Anh những năm 2000 và kết quả là toàn bộ công ty đa quốc gia của nước này đã tái cơ cấu các khoản vay qua ngân hàng trung gian để né quy định. Từ đó đã dẫn đến hệ quả nghiêm trọng. Đó là vì sao quy định không chỉ khống chế chi phí lãi vay với các giao dịch liên kết mà còn cả giao dịch độc lập", ông Tuấn nhấn mạnh.

Ông Cao Anh Tuấn cũng thông tin thêm, toàn bộ các công ty đa quốc gia đã tái cơ cấu khoản nợ qua ngân hàng thương mại trung gian, cụ thể là các công ty liên kết, các công ty mẹ con thành các khoản vay giáp lưng, hoàn toàn né tránh, vô hiệu hóa các quy định nêu trên. Và Việt Nam cũng đã ghi nhận những trường hợp như vậy.

Lãnh đạo ngành Thuế đặt câu hỏi: Tại sao không một doanh nghiệp FDI nào kinh doanh trên Việt Nam kêu về vấn đề này. Theo ông, cơ quan chức năng đã khảo sát hàng nghìn doanh nghiệp FDI là công ty con của các công ty đa quốc gia đóng tại Việt Nam và hiện chưa nhận được văn bản kiến nghị nào.

Lý giải vấn đề này, theo ông Cao Anh Tuấn vì họ biết rõ đây là cuộc chơi toàn cầu. "Ta phải vào cuộc chơi toàn cầu, không thể đứng ngoài cuộc. Doanh nghiệp muốn làm ăn toàn cầu nhưng mà muốn chính sách riêng thì khó. Việc khống chế như hiện tại không chỉ giúp lành mạnh tình hình tài chính của doanh nghiệp mà còn của nền kinh tế", lãnh đạo Tổng cục Thuế nói.

Riêng về tác động, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế đưa ra con số, trong số hơn 600.000 doanh nghiệp đang hoạt động, có khoảng hơn 4.500 doanh nghiệp có quan hệ giao dịch liên kết phải thực hiện kê khai theo Nghị định 20. Trong số hơn 4.500 doanh nghiệp trên, có khoảng 423 đơn vị vượt trần 20%, tức là chưa tới 1% doanh nghiệp đang hoạt động.