Chi phí nuôi trồng thủy sản của Việt Nam còn cao

Đối mặt nhiều thách thức

Theo đánh giá của các chuyên gia, dù Việt Nam là một trong những nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản nuôi trồng lớn trên thế giới, nhưng so với các nước trong khu vực thì chi phí sản xuất của Việt Nam còn cao, công nghệ hóa thấp, tỷ lệ đáp ứng các vấn đề chất lượng, môi trường, lao động, sản xuất bền vững, trách nhiệm xã hội... còn hạn chế.

Thách thức tổng thể của ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam là quy hoạch và kiểm soát quy hoạch trong cả chuỗi còn thiếu đồng bộ, ảnh hưởng lớn đến chất lượng tăng trưởng cũng như khả năng cạnh tranh; trong đó, chất lượng con giống và nguồn cung con giống không ổn định. Cụ thể là tỷ lệ sống thấp, trại ươm giống quy mô nhỏ, khó quản lý; chi phí con giống, thức ăn, hóa chất, nhiên liệu đều cao nên giá thành sản phẩm cao. Thêm vào đó, việc quản lý sử dụng kháng sinh chưa đạt được hiệu quả cũng như khó khăn trong áp dụng các chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế khiến thủy sản nuôi trồng Việt Nam khó vượt qua các hàng rào kỹ thuật để chinh phục được các thị trường khó tính.

Để nâng cao chất lượng và an toàn trong lĩnh vực NTTS, ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho rằng, trong thời gian tới cần thực hiện thống kê chi tiết, lập danh sách, xây dựng kế hoạch và triển khai các hoạt động đánh giá, cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện đối với các cơ sở sản xuất giống thủy sản, thức ăn thủy sản và sản phẩm xử lý môi trường thủy sản. Đồng thời đề xuất tập trung vào quản lý điều kiện chặt chẽ, đảm bảo tuân thủ các quy định mới để nâng cao chất lượng và an toàn trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản.

“Cục Thủy sản sẽ có nhiệm vụ quản lý điều kiện, chất lượng trong sản xuất đối với cơ sở sản xuất giống bố mẹ và các nhà đầu tư, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Còn ở địa phương sẽ có nhiệm vụ quản lý điều kiện, chất lượng giống trong sản xuất đối với cơ sở trên địa bàn. Trên cơ sở đó, Cục Thủy sản và địa phương sẽ phối hợp duy trì kiểm dịch con giống, kiểm tra cơ sở sản xuất, kiểm soát lưu thông, tiêu thụ thủy sản cũng như thức ăn, sản phẩm xử lý môi trường. Trong quá trình quản lý điều kiện sản xuất giống, phải có đội ngũ nhân viên kỹ thuật được đào tạo về nuôi trồng thủy sản, bệnh học thủy sản hoặc sinh học...”, Cục trưởng Cục Thủy sản nhấn mạnh.

Để nâng cao giá trị cho các sản phẩm thủy sản nuôi trồng của Việt Nam, cần có sự đồng bộ về chính sách, thể chế và năng lực. Ảnh: Internet.

Phát triển các vùng nuôi đảm bảo an toàn thực phẩm

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành thuỷ sản trong năm 2023 được xác định là thu hút đầu tư; tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm, từ con giống, vật tư vật liệu, nuôi thương phẩm đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, tổ chức lại các cơ sở nuôi nhỏ lẻ; hình thành kênh cung cấp thông tin cho các cơ sở NTTS xây dựng cơ chế liên kết với ngành kinh tế khác. Mục tiêu chung là phát triển nuôi biển trở thành ngành sản xuất hàng hoá quy mô lớn, công nghiệp, đồng bộ, an toàn, hiệu quả, bền vững và bảo vệ môi trường sinh thái, tạo ra sản phẩm có thương hiệu đáp ứng nhu cầu thị trường, giải quyết việc làm, cải thiện điều kiện kinh tế - xã hội và nâng cao thu nhập cho người dân.

Cũng theo ông Trần Đình Luân, để nâng cao giá trị cho các sản phẩm thủy sản nuôi trồng của Việt Nam, cần có sự đồng bộ về chính sách, thể chế và năng lực trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. Khó khăn lớn nhất của ngành NTTS Việt Nam trong thời gian tới chính là sự cạnh tranh mạnh mẽ đến từ các thị trường khác và rào cản kỹ thuật từ các thị trường lớn, trọng điểm. Chính vì thế, các chủ thể trong ngành, bao gồm người sản xuất, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu và đặc biệt là các doanh nghiệp cung cấp đầu vào như giống, thức ăn và thuốc phải ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình trong chuỗi giá trị. Đặc biệt, việc ứng dụng khoa học công nghệ phải được thúc đẩy một cách hợp lý để nâng cao hiệu quả sản xuất cả về mặt môi trường và xã hội.

Là chuyên gia về NTTS, phát biểu tại hội thảo chia sẻ kinh nghiệm về phát triển nuôi trồng thuỷ sản bền vững, ông Zhou Enhua, Giám đốc kỹ thuật NTTS của USSEC cho biết, hiện NTTS Việt Nam và một số nước trong khu vực đều có chung thách thức do hạn chế về nguồn lợi từ đất và nước. Thách thức tiếp theo là chi phí sản xuất trong NTTS ngày càng tăng từ chi phí cơ sở đến nguyên vật liệu thức ăn làm lợi nhuận trong NTTS ngày càng giảm đi. Để giải quyết được các thách thức trên, gia tăng lợi nhuận trong NTTS phải tìm ra những giải pháp giúp người dân có những con giống chất lượng tốt, công nghệ tốt, thức ăn chất lượng tốt hơn, nâng cao năng suất cũng như chất lượng thuỷ sản, USSEC đã nghiên cứu và áp dụng công nghệ Sông trong Ao (IPRS). Sau khi triển khai đầu tiên tại Trung Quốc (năm 2013) với 3 máng nuôi và 1 thành phố thì đến năm 2022 đã lên đến 13.000 máng nuôi tại 20 thành phố. Công nghệ nuôi trồng này cũng được Bộ Nông nghiệp Trung Quốc ưu tiên khuyến khích phát triển tại Trung Quốc và là 1 trong 5 giải công nghệ mới bền vững.

“Dù sử dụng công nghệ nào thì chúng tôi cũng cam kết 3 điều đó là: thân thiện với môi trường, an toàn thực phẩm và phát triển bền vững. Theo đó, IPRS là công nghệ NTTS mới phát triển dựa trên nguyên lý khoa học với sự khác biệt đầu tiên là cá nuôi trong ao được nuôi trong không gian giới hạn, biết số lượng, hiện trạng, khi cần xử lý thì chỉ cần xử lý một phần trong ao, chỉ sử dụng lượng hoá chất hay thuốc rất ít. Những đặc điểm này đã giúp giá thành sản xuất giảm, kiểm soát lượng cá tốt hơn, thu hoạch được 100% số lượng cá nuôi thả; nuôi đc nhiều loài cá, giúp quay vòng thị trường tốt hơn, giảm đc rủi ro về ‘được mùa mất giá’, ông Zhou Enhua cho biết thêm.