 |
| Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người ký Sắc lệnh số 27 ngày 10/9/1945 thành lập Sở Thuế quan và Thuế gián thu, tức Hải quan Việt Nam ngày nay, đọc Tạp chí Hải quan Việt Nam. |
Từ Tạp chí chuyên ngành đến tờ báo hiện đại, đa phương tiện
Ngược dòng lịch sử, sau một thời gian phát hành nội bộ Tờ tin Hải quan in rô-nê-ô, ngày 30/5/1990 Tạp chí Hải quan được thành lập trở thành cơ quan báo chí thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền của Tổng cục Hải quan- khi đó là cơ quan thuộc Chính phủ. Cuốn Tạp chí Hải quan Việt Nam lúc đầu phát hành 2 tháng/số, rồi 1 tháng/số và tiếp đó 1 tháng/2 số đã cung cấp phổ biến chính sách pháp luật đến người dân và xã hội, đáp ứng nhu cầu thông tin khi đất nước bắt đầu bước vào thời kỳ đổi mới với các hoạt động giao lưu kinh tế giữa Việt Nam và các nước.
8 năm phát hành Tạp chí Hải quan Việt Nam qua đi cũng là lúc đất nước tiếp tục mở cửa hội nhập với sự phát triển nhanh chóng của hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, kéo theo đó là nhu cầu cần tiếp nhận thông tin về hoạt động kinh tế đối ngoại, thông tin về công tác quản lý hải quan ngày càng tăng lên. Đến tháng 12/1998, Tạp chí Hải quan Việt Nam dừng xuất bản để nâng cấp thành Báo Hải quan bắt đầu phát hành từ 4/1/1999 với mong muốn tờ báo tuần sẽ chuyển tải thông tin thời sự nhanh chóng hơn, phạm vi phản ánh rộng hơn, đa dạng hơn.
 |
| Báo Hải quan vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2016. |
Từ chỗ phát hành 1 kỳ/tuần, rồi 2 kỳ/tuần và tiếp đó là 3 kỳ/tuần, Báo Hải quan đã liên tục tăng trang, đổi mới nâng cao chất lượng nội dung báo giấy. Các mốc phát triển của Báo Hải quan tiếp tục được ghi dấu bằng việc xuất bản thêm Báo Hải quan điện tử vào năm 2011, tiếp đó xuất bản thêm phiên bản Báo Hải quan điện tử tiếng Anh năm 2016, và gần đây nhất tháng 1/2019 đã ra mắt Bản tin truyền hình Chuyển động Hải quan xuất bản định kỳ trên Báo điện tử, đồng thời gia tăng số lượng và nâng cao chất lượng các sản phẩm báo chí đa phương tiện.
 |
| Quyết định thành lập Tạp chí Hải quan. |
 |
| Tạp chí Hải quan số 1, phát hành tháng 1/1991 và Tạp chí Hải quan số cuối cùng, phát hành tháng 12/1998. |
Có thể nói đến năm 2020, Báo Hải quan đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu đặt ra trong “Đề án phát triển Báo Hải quan giai đoạn 2014-2015, định hướng đến năm 2020” do Tổng cục Hải quan phê duyệt tại Quyết định 2939/QĐ-TCHQ ngày 7/10/2014 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, là xây dựng Báo Hải quan trở thành cơ quan báo chí hiện đại, đa phương tiện, là tờ báo kinh tế uy tín, có chỗ đứng vững chắc trong làng báo chí cả nước.
30 năm- cầu nối giữa Hải quan với doanh nghiệp và xã hội
Hải quan là ngành có vai trò quan trọng trong quản lý hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia và bảo vệ an ninh an toàn cộng đồng thông qua công tác quản lý, chống buôn lậu gian lận thương mại, chống vũ khí, ma túy... Còn nhớ vào những năm 90 của thế kỷ trước, khi nền kinh tế chuyển đổi từ bao cấp sang thời kỳ Đổi mới phát triển kinh tế, hệ thống văn bản pháp luật về hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh khi đó được ví như “ổ khóa 200 chìa” vì rất phức tạp, chồng chéo, quy trình thủ tục hồ sơ giấy tờ rườm rà, khó thực hiện.
 |
| Báo Hải quan hướng đến xây dựng cơ quan báo chí truyền thông hiện đại, đa phương tiện |
Bước sang thế kỷ 21, giai đoạn đất nước hội nhập quốc tế mạnh mẽ hơn, giao thương biên giới, đầu tư nước ngoài phát triển nhanh chóng, tiếp tục đặt ra yêu cầu về sửa đổi bổ sung văn bản pháp luật, nội luật hóa hàng loạt cam kết hiệp định quốc tế. Đến những năm gần đây yêu cầu cải cách thủ tục hành chính với mục tiêu cao hơn nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế trong hội nhập quốc tế.
Nhìn lại bối cảnh công tác quản lý hoạt động kinh tế đối ngoại như trên để thấy rằng, nhu cầu được tiếp cận thông tin về lĩnh vực quản lý xuất nhập khẩu, quản lý hải quan trong mỗi giai đoạn luôn vô cùng cần thiết. Tạp chí Hải quan trước đây, Báo Hải quan ngày nay đã thông tin, phổ biến một cách đầy đủ, nhanh chóng, chính xác đến cộng đồng doanh nghiệp, người dân về chế độ chính sách pháp luật, quy trình thủ tục. Nếu như những năm trước thật khó để tìm kiếm thông tin hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, chế độ chính sách pháp luật về tài chính-ngân sách, về Hải quan, thì nay tờ báo chính là diễn đàn trao đổi thông tin, là nơi doanh nghiệp người dân có thể phản ánh vướng mắc từ thực tế. Báo Hải quan trở thành cầu nối gắn kết giữa doanh nghiệp với cơ quan Hải quan, cơ quan Thuế và các cơ quan quản lý, giúp các doanh nghiệp nắm bắt chấp hành tốt pháp luật. Nhiều thông tin mà doanh nghiệp, bạn đọc tin tưởng cung cấp cho Báo Hải quan khi đưa lên mặt báo đã thúc đẩy cơ quan quản lý giải quyết tháo gỡ nhanh chóng.
Bên cạnh nội dung thông tin hữu ích, hình thức cách thức chuyển tải thông tin trên Báo Hải quan cũng đã trải qua chặng đường đổi mới theo xu thế báo chí hiện đại. Việc xuất bản thêm ấn phẩm Báo điện tử tiếng Việt và Báo điện tử tiếng Anh tạo thêm kênh thông tin thuận lợi, nhanh chóng cho bạn đọc, doanh nghiệp trong nước và nước ngoài. Từ chỗ xuất bản ấn phẩm truyền thống là báo in, đến khi có báo điện tử với việc ứng dụng công nghệ, quy trình sản xuất hội tụ hiện đại, bổ sung trang thiết bị sản xuất các sản phẩm truyền hình trên báo điện tử. Công nghệ giúp tờ báo tương tác với bạn đọc nhiều hơn thông qua các buổi giao lưu trực tuyến, giải đáp trực tuyến trên báo điện tử, các buổi tọa đàm phỏng vấn tại studio, các sản phẩm báo chí đa phương tiện. Qua đó kết nối chặt chẽ hơn, đưa hình ảnh của Ngành và con người Hải quan đến gần hơn với cộng đồng doanh nghiệp và xã hội.
30 năm nỗ lực vun đắp, xây dựng hình ảnh Hải quan Việt Nam
Làm thế nào để công chúng hiểu biết về ngành Hải quan, về những con người Hải quan đứng chân nơi cửa khẩu biên giới, nơi sân bay cảng biển trên khắp mọi miền Tổ quốc? Đó là câu hỏi luôn đặt ra cho chúng tôi trong suốt 30 năm kể từ khi tờ Tạp chí Hải quan ra đời và đặc biệt trong 21 năm xuất bản Báo Hải quan. Bởi lẽ với một ngành “gác cửa an ninh kinh tế biên giới” vừa phải đảm bảo quản lý chặt chẽ nhưng phải thông quan nhanh chóng, thuận lợi trong điều kiện lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu ngày càng tăng và doanh nghiệp yêu cầu ngày càng cao là một áp lực rất lớn. Trong thực tế để giữ được sự nghiêm minh của pháp luật thì cơ quan Hải quan rất dễ động chạm, xung đột đến lợi ích của những doanh nghiệp luôn tìm cách lợi dụng lách luật trốn thuế, buôn lậu. Đó là chưa kể tính chất công việc nhạy cảm, phức tạp khi cán bộ công chức luôn tiếp xúc với tiền với hàng, nên không phải lúc nào cái nhìn về cán bộ công chức Hải quan cũng là ánh mắt thiện cảm. Cũng có lúc có nơi cán bộ công chức ở cơ sở chưa thực sự làm việc chuyên nghiệp, công tâm, còn có những khó dễ cho doanh nghiệp, thậm chí cá biệt có những “con sâu bỏ rầu nồi canh” làm ảnh hưởng uy tín, hình ảnh của Ngành.
 |
| Tập thể Báo Hải quan. |
Luôn trăn trở làm sao phản ánh, chuyển tải tới công chúng về hình ảnh một ngành nỗ lực không ngừng trong cải cách hiện đại hóa để tạo điều kiện cho doanh nghiệp người dân, phóng viên Báo Hải quan thường xuyên có mặt ở cơ sở tìm hiểu phản ánh thực tế. Báo Hải quan đã chuyển tải rõ nhất, nhanh nhất những nỗ lực, giải pháp, kết quả cải cách đổi mới hiện đại hóa hải quan từ việc xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, cao nhất là Luật Hải quan; đến quá trình cải cách thủ tục hành chính, việc áp dụng mô hình quản lý hải quan tự động tập trung, tận dụng tối đa công nghệ phương thức điện tử…Những thông tin về lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu, những giải pháp cụ thể trong giải quyết vướng mắc thông quan hàng hóa được chuyển tải sinh động, cụ thể mang đến cho bạn đọc thông tin hữu ích, kịp thời. Từ những thông tin cụ thể như là sử dụng máy soi container, trang bị tàu tuần tra trên biển; đến các vụ án chuyên án bắt giữ; những nỗ lực đảm bảo thu ngân sách quốc gia…
Tất cả thông tin đó đã mang đến cho công chúng những hiểu biết về một ngành đang nỗ lực với mục tiêu tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp nhưng đảm bảo quản lý chặt chẽ, giữ cho cộng đồng an toàn, tránh sự xâm nhập của hàng lậu, hàng giả. Khi mà thông tin được cung cấp kịp thời đầy đủ sẽ giúp các ngành các cấp, doanh nghiệp hiểu và ủng hộ ngành Hải quan hoàn thành nhiệm vụ.
Và ở hầu khắp các cửa khẩu biên giới nơi xa xôi khó khăn nhất cũng đã có mặt phóng viên Báo Hải quan để có những bài viết, hình ảnh chân thực về sự hy sinh vất vả của công chức Hải quan. Đó là những công chức Hải quan xa gia đình lăn lộn nơi miền biên viễn, hàng ngày chống chọi với cái rét cắt da cắt thịt hoặc bỏng rát với gió Lào cát trắng, hay những công chức phải đối mặt với sự nguy hiểm khi tuần tra đánh án buôn lậu ở biên giới. Và cả những công chức Hải quan sáng tạo trong ứng dụng công nghệ, trong nghiên cứu xây dựng chính sách, làm chủ trang thiết bị kiểm tra giám sát hiện đại để góp phần khơi thông dòng chảy của hàng hóa xuất nhập khẩu. Biết bao nhiêu hình ảnh cán bộ công chức Hải quan làm việc ở cửa khẩu đã được phóng viên Báo Hải quan chuyển tải qua các sản phẩm báo chí đa phương tiện với hình ảnh, âm thanh sống động. Đây là sự cổ vũ động viên rất lớn để mỗi cán bộ công chức tự hào về nghề, gắn bó với nghề, chiến thắng những cám dỗ vật chất tầm thường, góp phần xây dựng hình ảnh ngành Hải quan trong sạch vững mạnh, chuyên nghiệp, hoạt động vì lợi ích của doanh nghiệp và cộng đồng.
Niềm vui của những người làm báo Hải quan là qua thời gian, các đơn vị, công chức Hải quan đã bớt đi sự e ngại, thay vào đó là sự cởi mở, thẳng thắn hơn khi cung cấp, chia sẻ thông tin cho báo Ngành, nhiều cây bút không chuyên đã cộng tác với Báo Hải quan. Ngay cả những ý kiến phản hồi, giải thích của “người trong cuộc” cũng đã nhanh chóng hơn trước thông tin chưa đầy đủ, sai sự thật bị dư luận nêu lên, từ đó Báo Hải quan đã kịp thời định hướng dư luận, giải tỏa những bức xúc lo lắng của xã hội.
Và niềm vui của những người làm báo Hải quan không chỉ là phần thưởng cao quý Huân chương Lao động hạng Nhất đã được trao tặng năm 2016, mà thật giản dị, sau mỗi sản phẩm báo chí có chất lượng, nhận được sự trân trọng, tin tưởng của đồng nghiệp Hải quan trên khắp mọi miền, như lời nhắn của người Đội trưởng Hải quan chống ma túy “Báo Hải quan đã mang đến động lực lớn để chúng tôi vượt qua những khó khăn hiểm nguy, lập thêm những chiến công mới”.
Có thể nói, trải qua 30 năm truyền thống hình thành và phát triển, chúng tôi hiểu rằng những kết quả thành tích đạt được là bởi chúng tôi phát huy cao độ sự sáng tạo dám nghĩ dám làm; là bởi đội ngũ cán bộ, phóng viên, nhân viên luôn đoàn kết, vượt qua khó khăn, tâm huyết về nghề. Và quan trọng là sự ủng hộ quan tâm rất lớn từ bạn đọc trong và ngoài ngành. Nhiệm vụ trước mắt dù có những thách thức không nhỏ, song với bề dày truyền thống và sự tâm huyết gắn bó với Ngành, chúng tôi- những chiến sỹ Hải quan trên mặt trận tuyên truyền sẽ tiếp tục rèn luyện “bút sắc, lòng trong, tâm sáng”, tiếp tục xây dựng cơ quan báo chí truyền thông hiện đại, đa phương tiện của Hải quan Việt Nam, xứng đáng với sự tin cậy, yêu mến của bạn đọc.
Vũ Thị Ánh Hồng
