Cần xác định trung tâm tài chính TPHCM là vấn đề quốc gia

TPHCM quyết tâm vươn lên thành trung tâm tài chính khu vực và quốc tế

Thưa ông, mục tiêu xây dựng TPHCM thành trung tâm tài chính khu vực và quốc tế hiện nay có điểm gì khác biệt so với gần 20 năm về trước?

Mục tiêu của Chính phủ là hình thành trung tâm tài chính khu vực phía Nam với chức năng chuyển tải nguồn vốn, phát triển các dịch vụ tài chính ngân hàng và đặc biệt là nối kết với hoạt động tài chính của khu vực. Chính vì vậy từ năm 2002, Nghị quyết 20 của Bộ Chính trị đã định hướng xây dựng TPHCM thành trung tâm tài chính của cả nước và hướng tới trung tâm tài chính của khu vực ASEAN. Sau đó TPHCM cũng đã nhiều lần xây dựng các đề án về vấn đề này.

Tuy nhiên, cho đến nay mọi ý tưởng xây dựng TPHCM thành một trung tâm tài chính vẫn còn đang dang dở, thậm chí vai trò còn giảm dần, xét về quy mô thị trường tài chính đối với cả nước. Ví dụ tổng vốn huy động qua các định chế tài chính - tín dụng trên địa bàn TPHCM so với cả nước đã giảm từ khoảng 40% của những năm đầu thập niên 2000 xuống còn khoảng 24% năm 2018 và xếp sau Hà Nội với 34%.

Câu hỏi được đặt ra là: Liệu TPHCM có còn đóng vai trò đầu tàu trong việc phát triển thị trường tài chính của nước ta và khẳng định vị thế đối với khu vực trong dài hạn hay không? Dường như ý tưởng xây dựng Trung tâm tài chính TPHCM theo định hướng của Bộ chính trị đến năm 2020 ít được nhắc đến trong những năm gần đây và càng mờ nhạt về phương diện chính sách khi Chính phủ quyết định sáp nhập 2 sở giao dịch chứng khoán TPHCM và Hà Nội thành Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam, đặt trụ sở tại Hà Nội.

Ông có lưu ý gì cho lãnh đạo TPHCM để thực hiện thành công mục tiêu này?

TPHCM cần làm rõ chủ trương của UBND TPHCM xây dựng Đề án “Phát triển TPHCM thành trung tâm tài chính quốc tế” là sự nối tiếp công việc trước đây - bị gián đoạn - trong điều kiện mới hay nâng vị trí vai trò của TPHCM với một tầm nhìn mới trong bối cảnh quốc tế hiện nay? Vấn đề này cần được làm rõ để chứng minh cho tính khả thi của Đề án.

Để phát triển TPHCM thành trung tâm tài chính khu vực, theo tôi cần xác định đây là vấn đề mang tính quốc gia chứ không phải là vấn đề riêng của chính quyền địa phương. Nếu căn cứ vào pháp luật điều chỉnh hoạt động của thị trường tài chính, thì chính quyền địa phương chỉ có vai trò hỗ trợ, tạo điều kiện phát triển trên nền tảng thực hiện chủ trương của Chính phủ về việc xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế dù dưới hình thức và mô hình nào. Theo chủ trương của chính phủ, TPHCM giữ vai trò, chức năng hỗ trợ trong phạm vi thành phố, nhưng về chính sách, về quan điểm phát triển thì phải có chủ trương của Chính phủ. Trước đây, vào năm 2007, trong đề án phát triển thị trường tài chính Việt Nam, Chính phủ cũng đã chủ trương xây dựng TPHCM thành trung tâm tài chính. Nhưng từ chủ trương để thành đề án vẫn còn khoảng cách xa.

Để làm được thì TPHCM cần xây dựng được đề án khả thi, và có lộ trình tái khẳng định vị trí vai trò trung tâm tài chính quốc gia, từ đó tiến tới giao lưu để hình thành vị thế so với các trung tâm tài chính khu vực và lựa chọn mô hình để gắn với quá trình phát triển, mở cửa thị trường tài chính Việt Nam với thế giới để từng bước khẳng định vai trò vị trí nhất định. Để đạt được mục tiêu dài hạn là hướng tới thị trường quốc tế, trước mắt, TPHCM phải khẳng định vị trí trung tâm tài chính quốc gia rồi mới hướng tới khu vực. Nhưng tất cả các bước đó tuỳ thuộc vào việc TPHCM phải là trung tâm kinh tế, vai trò trung tâm kinh tế, giao lưu kinh tế mới là quan trọng.

Một góc TPHCM .Ảnh: S.T.

Tuy nhiên vai trò trung tâm kinh tế của TPHCM trong những năm gần đây có vẻ như đang chững lại so với các địa phương khác trong cả nước?

Nếu so sánh với các địa phương khác, những năm gần đây TPHCM có phần chậm lại, do các địa phương khác phát triển nhanh hơn. Tuy nhiên, điều TPHCM cần quan tâm là sự phát triển của thành phố có nhiều bất cập. Ví dụ như cơ sở hạ tầng, kết nối, vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Do đó, TPHCM cần phải thể hiện sự vượt trội về thể chế, nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng. Nếu trước đây, TPHCM là nơi lập nghiệp của cư dân các tỉnh thành thì nay phải là nơi khởi nghiệp của các DN. Hiện Chính phủ đang đặt yêu cầu năng lực cạnh tranh quốc gia phải ở tầm ASEAN 4 thì TPHCM phải đi đầu trong vấn đề này thì mới trở thành trung tâm được.

Quốc hội đã cho TPHCM một cơ chế đặc thù và đã triển khai được một năm nay, ông đánh giá thế nào về kết quả đó?

Cơ chế đặc thù của TPHCM đã có nhưng vẫn chưa đủ mà cần phải mạnh mẽ hơn về phân cấp phân quyền, đặc biệt là phân quyền giám sát. Còn cơ chế hiện nay vẫn chưa đủ và chưa thể tạo ra động lực cho thành phố.

Xin cảm ơn ông!