Cẩn trọng với di sản mỹ thuật

Tác phẩm “Khỏa thân” của danh họa Lê Phổ được bán với giá 1,4 triệu USD (khoảng hơn 32,2 tỉ đồng) còn tác phẩm “Vỡ mộng” của danh họa Tô Ngọc Vân được bán với giá 1,1 triệu USD ( khoảng 27 tỉ đồng). Đó là một tín hiệu tích cực để công chúng tự hào về thành quả mỹ thuật Việt Nam, đồng thời cũng đặt ra trách nhiệm cho việc giữ gìn và nâng niu di sản của các danh họa.

Một sự kiện đau lòng mà dư luận không khỏi day dứt chính là bức tranh “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí đã bị hư hỏng do kiểu bảo quản và tôn tạo lạ lùng ở Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM. Sau khi thẩm tra, Cục Mỹ thuật đã đánh giá cụ thể: Ở góc độ linh hồn của tác phẩm, ước tính thiệt hại 30%. Về mặt vật chất mức độ thiệt hại trên 15%. Nghĩa là thần thái của tác phẩm sơn mài nổi tiếng này đã bị suy giảm nghiêm trọng. Họa sĩ Uyên Huy - Chủ tịch Hội Mỹ thuật TPHCM chia sẻ: “Tôi cho rằng, một số lãnh đạo của Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM làm việc thiếu trách nhiệm. Trong chuyện này, phương pháp làm việc của Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM không đúng. Đáng lý ra, trước khi muốn làm vệ sinh tranh, bảo tàng phải lập phương án chi tiết: vệ sinh những gì, cách thức thực hiện như thế nào, ai là người thực hiện, thời gian bao lâu, ai kiểm tra giám sát, lấy ý kiến hội đồng chuyên môn bảo tàng, xong mới trình Sở VH-TT duyệt và mới thực hiện. Đằng này, người có trách nhiệm của bảo tàng lại không lấy ý kiến hội đồng chuyên môn, tự làm dự án rồi đề xuất thẳng lên sở, mới xảy ra cớ sự. Để làm tốt công tác bảo vệ di sản nghệ thuật quốc gia, những người lãnh đạo Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM cần phải có chuyên môn nghiệp vụ, ý thức cao về nhiệm vụ và trang thiết bị an toàn”.

Tranh Việt Nam vài năm trở lại đây, rất được những nhà sưu tập trên thế giới yêu thích. Tuy nhiên, ngay trong nước, lại có những ứng xử lệch lạc gây tác dụng tiêu cực. Ví dụ, trường hợp Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM đã để ông Vũ Xuân Chung đem tranh giả vào triển lãm khiến dư luận bất bình. Nỗi ê chề ấy chưa nguôi, thì Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM lại khiến tác phẩm “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí bị xâm hại. Dù đã có Luật Di sản văn hóa, nhưng khi áp dụng vào thực tế thì vẫn xảy ra những chuyện dở khóc dở cười. Những cán bộ quản lý bảo tàng mà trình độ không đảm bảo và thiếu tinh thần trách nhiệm thì những trường hợp như “Vườn xuân Trung Nam Bắc” chưa chắc đã không tái diễn. Hệ lụy nhãn tiền là khi trong nước không biết bảo vệ di sản mỹ thuật Việt Nam, thì giá trị tranh Việt Nam trên trường quốc tế sẽ bị ảnh hưởng theo.