Cần thêm quy định cụ thể về hoá đơn, chứng từ điện tử

Hóa đơn giấy dần bộc lộ một số điểm yếu so với hóa đơn điện tử. Ảnh: Thùy Linh.

Hiện nay, quy định hiện hành về in, phát hành, sử dụng hóa đơn được xây dựng cơ bản để áp dụng quản lý đối với hóa đơn giấy. Mặc dù đã có quy định về hóa đơn điện tử nhưng chưa bắt buộc áp dụng rộng rãi mà vẫn cho phép doanh nghiệp được sử dụng đồng thời nhiều hình thức hóa đơn nên đa số các doanh nghiệp vẫn lựa chọn sử dụng hóa đơn giấy.

Việc sử dụng hoá đơn giấy phổ biến theo hình thức đặt in, tự in hoá đơn giấy, không có sự kết nối dữ liệu về hoá đơn với cơ quan Thuế nên một số đối tượng lợi dụng sự thông thoáng của Luật Doanh nghiệp trong thủ tục thành lập doanh nghiệp để thành lập nhiều doanh nghiệp, hoặc mua lại doanh nghiệp, thực tế không kinh doanh nhưng được sử dụng hóa đơn, xuất hóa đơn khống, sử dụng hóa đơn lòng vòng để khấu trừ, hoàn khống thuế Giá trị gia tăng hoặc rút tiền thanh toán từ ngân sách nhà nước, hoặc không kê khai nộp thuế để trốn thuế. Ngoài ra, văn bản hiện hành quy định về hoá đơn chưa tạo điều kiện pháp lý đầy đủ cho việc triển khai rộng rãi, phổ biến áp dụng hoá đơn điện tử trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, cách mạng công nghiệp lần thứ 4, thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế đã có sự chuyển biến rõ rệt so với các năm trước.

Theo cơ quan Thuế, việc áp dụng hoá đơn điện tử, đặc biệt là hoá đơn điện tử có mã của cơ quan thuế trong thời gian qua cho thấy việc này giúp giảm thời gian làm thủ tục hành chính của doanh nghiệp và cơ quan Thuế, giảm chi phí cho doanh nghiệp, khắc phục tình trạng làm giả hoá đơn, khắc phục gian lận về hoá đơn, giảm chi phí lợi ích cho toàn xã hội.

Tuy nhiên, các quy định hiện hành về hoá đơn đã không còn phù hợp với bối cảnh triển khai thủ tục hành chính điện tử. Vì vậy cần phải hoàn thiện hơn nữa quy định về hoá đơn, chứng từ theo hướng điện tử hoá. Cần phải quy định rõ các doanh nghiệp phải sử dụng hoá đơn điện tử trong giao dịch bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ để khắc phục những gian lận trong việc sử dụng hoá đơn giấy, nâng cao tính cạnh trạnh của toàn nền kinh tế, để góp phần ứng dụng quản lý thuế hiện đại, xây dựng cơ sở dữ liệu về hoá đơn để góp phần xây dựng cơ quan thuế điện tử.

Hiện, Bộ Tài chính đã dự thảo Nghị định về hoá đơn bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ để trình Chính phủ xem xét ban hành trong quý I-2018. Theo đó, cần quy định những nội dung cần thiết cho việc áp dụng hoá đơn điện tử tại Luật Quản lý thuế. Trong đó sẽ quy định người bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ phải sử dụng hóa đơn điện tử khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ. Cụ thể: những doanh nghiệp đủ điều kiện về cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, không thuộc loại doanh nghiệp có rủi ro về thuế thì áp dụng hóa đơn điện tử của doanh nghiệp (không có mã của cơ quan Thuế). Với hộ kinh doanh quy mô lớn có nhu cầu sử dụng hoá đơn thường xuyên cũng sẽ được sử dụng hoá đơn điện tử khi bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ. Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không sử dụng hoá đơn điện tử sẽ phải sử dụng máy tính tiền, phần mềm bán hàng hoặc thiết bị thanh toán có kết nối với cơ quan thuế và sử dụng hoá đơn giấy in từ máy tính tiền hoặc phần mềm bán hàng để giao cho người mua. Chỉ một số trường hợp do đặc thù kinh doanh hoặc do điều kiện địa lý về địa bàn (vùng sâu, vùng xa) không áp dụng được hóa đơn điện tử thì áp dụng hóa đơn giấy theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Trước vấn đề này, một số ý kiến cho rằng, cần nghiên cứu, đánh giá tác động của chính sách trên cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin hiện nay có đáp ứng được hay không. Để đảm bảo tính khả thi trong quá trình triển khai thực hiện, cần thiết hơn hết là nghiên cứu thực hiện chính sách trên theo lộ trình để người nộp thuế có thời gian chuẩn bị, đặc biệt những vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn.