Các vị vua và công cuộc phòng chống tham nhũng

	Còn tình trạng tham nhũng ngay trong chính cơ quan chống tham nhũng
	Quốc hội thảo luận về phòng, chống tham nhũng năm 2020
	Tăng cường chống tham nhũng tại các dự án ODA của Nhật Bản
	Vở kịch “Bạch đàn liễu" và ý thức chống tham nhũng

Ảnh minh họa: ST

Năm 1042, dưới triều Vua Lý Thái Tông, Hình thư đã được ban hành. Đáng tiếc là bộ luật thành văn đầu tiên này đã bị thất truyền theo những thăng trầm lịch sử. Thế nhưng, theo một chiếu chỉ vua Lý Thái Tông ban năm 1042 thì những người thu quá số thuế quy định sẽ bị ghép vào tội ăn trộm. Người dân tố cáo việc đó được miễn dịch 3 năm. Người ở kinh thành cáo giác nạn nhũng nhiễu, tham ô thì nhận thưởng bằng hiện vật thu được. Ngoài hình phạt chính, các quan ăn hối lộ từ 1 đến 9 quan thì bị phạt 50 quan tiền; từ 10 quan đến 19 quan, bị phạt từ 60 đến 100 quan; của hối lộ một phần trả lại chủ, một phần sung vào kho quỹ triều đình...

Xử lý tội phạm tham nhũng “từ gốc đến ngọn” thì phải kể đến Bộ luật Hồng Đức (Quốc triều Hình luật) của Vua Lê Thánh Tông. Theo các nhà nghiên cứu pháp luật, Bộ luật Hồng Đức có 722 điều, trong đó có trên 40 điều liên quan đến việc phòng, chống tham nhũng. Chương “Vi chế” Luật này nêu rõ: các chức quan lại có số lượng nhất định, nếu tự ý bổ dụng hay tuyển chọn quá hạn định thì cứ thừa 1 người, phạt người đứng đầu cho 60 trượng, “biếm” 2 tư (hạ chức 2 bậc), hoặc bãi chức. Thừa 2 người thì xử tội “đồ” (hình phạt lao dịch khổ sai ở nhiều mức độ).

Cũng chương “Vi chế”, Điều 42 quy định: “Làm trái pháp luật, ăn hối lộ từ 1 đến 9 quan, xử tội “biếm” hoặc bãi chức; từ 10 đến 19 quan, xử tội “đồ”-“lưu” (“lưu” là hình phạt lao dịch khổ sai, bị đày đi các châu xa…); từ 20 quan trở lên xử “lưu”; từ 50 quan trở lên xử “tử”...

Sau đó, ngay từ khi sáng lập triều Nguyễn, Vua Gia Long đã cho xây dựng và thực thi Bộ luật Gia Long. Bộ luật Gia Long được ban hành năm 1815 với 400 điều, có đến 79 điều quy định về các tội liên quan đến tham nhũng và có những điều thậm chí rất hà khắc. Chẳng hạn, Điều 31 quy định: quan lại nhận hối lộ phải chịu hình phạt thấp nhất 70 trượng, cao nhất là treo cổ. Điều 392 quy định: “Người nào dùng các thủ đoạn biển thủ, lấy trộm tiền lương, vật tư ở kho, cũng như mạo phá vật liệu đem về nhà. Nếu tang vật lên đến 40 lượng thì bị chém”.

Kế nghiệp vua cha, Vua Minh Mạng cũng ghi dấu ấn quan trọng vào lịch sử pháp luật phòng chống tham nhũng với Luật Hồi tỵ (ban hành năm 1831), theo đó, khi sắp xếp, bố trí bộ máy quan lại, phải triệt để tránh bổ về làm quan ở những nơi quê gốc (quê nội), quê ngoại (bao gồm quê mẹ, quê vợ và cả những nơi trước đây đã từng theo học), dù chỉ ngắn ngày…