Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng: Đảm bảo DNNN hoạt động theo đúng nguyên tắc thị trường

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình trước Quốc hội. Ảnh: Quốc hội

Cần luật thay thế để phát huy tiềm năng của các DNNN

Nhắc lại sự ra đời của Luật Quản lý sử dụng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp số 69/2014/QH13 (Luật số 69), đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TPHCM) cho rằng, thời điểm 2007-2008 nền kinh tế đứng trước nhiều bất ổn do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu và các vấn đề nội tại.

Trong đó có nguyên nhân đến từ việc một số DNNN làm ăn thua lỗ, nên Đảng và Chính phủ đã quyết định phải tái cơ cấu nền kinh tế và các DNNN, vì thế Luật số 69 ra đời để quản lý chặt chẽ dòng vốn của Nhà nước, từ đó đẩy mạnh cổ phần hoá và thoái vốn, giúp số lượng DNNN giảm đi rất nhiều.

Dẫn số liệu và kết quả kinh doanh của DNNN, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho biết, bên cạnh một số DNNN còn thua lỗ thì vẫn có DNNN làm ăn hiệu quả, nên cần luật thay thế để phát huy tiềm năng của các DNNN.

Do đó, đại biểu đề nghị các quy định cần cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính trong hoạt đông đầu tư vốn nhà nước, phân cấp mạnh mẽ trong hoạt động đầu tư, giúp các DNNN được đầu tư, kinh doanh bình đẳng theo quy định.

Theo đại biểu, vốn nhà nước sau khi đầu tư tại DNNN được xác định là tài sản của doanh nghiệp, nhưng phải được kiểm tra, giám sát chặt chẽ bằng các giải pháp cụ thể, đặc biệt là giám sát từ xa.

Đại biểu cũng đề nghị việc quản lý vốn nhà nước tại DNNN cần có Nghị định của Chính phủ hướng dẫn chi tiết sau khi dự án Luật được thông qua.

Đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai). Ảnh: Quốc hội

Cũng tán thành với sự cần thiết xây dựng dự án Luật, nhưng đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) nhận định, dự án Luật vẫn còn nhiều việc phải làm, phải sửa đổi để tạo nền tảng vững chắc cho DNNN có đủ nguồn lực cất cánh.

Theo đại biểu, các quy định cần tính đến mục tiêu “cởi trói”, tạo thuận lợi tối đa cho DNNN, nên cần rà soát lại những quy định mang tính hành chính, bởi các DNNN đều mong muốn có cơ chế như doanh nghiệp tư nhân.

Cũng theo đại biểu Trịnh Xuân An, dự thảo Luật mới xuất hiện DNNN giữ vai trò chủ đạo, then chốt trong khi khối DNNN bao gồm nhiều tập đoàn quốc gia, nhưng lại xếp chung với các doanh nghiệp khác nên chưa có tiêu chí phân định rạch ròi để là doanh nghiệp nòng cốt, có cơ chế quản lý phù hợp hơn.

Ngoài ra, ý kiến một số đại biểu Quốc hội cũng đề nghị làm rõ quy định về mô hình cơ quan quản lý vốn nhà nước, cần có mô hình mang tính “cách mạng hơn” để mang đúng tính chất quản lý, đầu tư vốn nhà nước có trọng tâm, trọng điểm.

Hơn nữa, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cũng đề nghị rà soát kỹ lưỡng các quy định tại dự thảo Luật, để tránh trùng lặp và xung đột với quy định tại Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư…

Đảm bảo doanh nghiệp hoạt động theo đúng nguyên tắc thị trường

Trong lần đầu tiên đăng đàn tại Quốc hội với vai trò là Bộ trưởng Bộ Tài chính, tân Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã có những giải trình, chia sẻ thêm về dự án Luật.

Về mục tiêu ban hành Luật, Bộ trưởng nhấn mạnh sự cần thiết ban hành Luật này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư vốn nhà nước tại các doanh nghiệp.

Qua đó Nhà nước thực sự đóng vai trò là nhà đầu tư, chủ sở hữu, bình đẳng về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm với các nhà đầu tư khác trong doanh nghiệp. Mục tiêu này cũng phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã khẳng định sự cần thiết xây dựng Luật. Ảnh: Quốc hội

Đồng thời, Luật này cũng hướng đến mục tiêu chấm dứt việc can thiệp vào doanh nghiệp bằng mệnh lệnh hành chính hay là lồng ghép quản lý nhà nước và hoạt động đầu tư kinh doanh, tách bạch chức năng quản lý nhà nước với chức năng đầu tư vốn và hoạt động quản trị, điều hành của các doanh nghiệp.

Từ đó, đảm bảo doanh nghiệp hoạt động theo đúng nguyên tắc thị trường. Đây là nội dung căn bản, xuyên suốt và đổi mới toàn diện về phương thức xây dựng Luật lần này.

Liên quan đến vấn đề đại biểu quan tâm về đối tượng áp dụng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện nay, trong dự thảo Luật đang quy định áp dụng đối với các DNNN theo quy định của Luật Doanh nghiệp, tổ chức tín dụng do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, không bao gồm bảo hiểm tiền gửi và ngân hàng chính sách.

Một số đại biểu đề nghị bổ sung các doanh nghiệp có vốn đầu tư của Nhà nước từ 50% vốn điều lệ trở xuống và việc đầu tư vốn tại các doanh nghiệp khác có vốn đầu tư F2, F3 để quy định nguyên tắc quản lý với các biện pháp, mức độ phù hợp.

Bộ trưởng cho hay sẽ tiếp thu để nghiên cứu báo cáo Thủ tướng Chính phủ về nội dung này với nguyên tắc quản lý phù hợp với phần vốn góp cũng như tính chất, quy mô vốn của doanh nghiệp.

Đối với quy định xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh, hiện nay dự thảo Luật quy định một số trường hợp người đại diện phải trình cơ quan đại diện vốn.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng khẳng định Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu về sự cần thiết, nếu điều chỉnh sẽ xác định cụ thể nội dung cần báo cáo để tránh tạo ra những rào cản không cần thiết.

Theo Bộ trưởng, báo cáo chiến lược, kế hoạch thì phải rất gọn và rất cụ thể.

Về vấn đề phân phối lợi nhuận sau thuế, theo Bộ trưởng, đây là phần các chủ sở hữu vốn theo cái mức độ góp vốn để chia cổ tức, không phải là phụ thuộc doanh nghiệp.

Việc quy định tối đa 50% lợi nhuận sau thuế để tăng vốn nhằm không để mức này cao quá, đảm bảo lợi ích của các cổ đông khác.

Làm rõ về vấn đề người đại diện vốn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, người đại diện vốn tại doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng, có thể nói là quyết định đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như việc bảo toàn, phát triển vốn tại doanh nghiệp.

Việc lựa chọn người đại diện vốn nhất là với doanh nghiệp từ 50% vốn trở lên sẽ là người lãnh đạo của doanh nghiệp, quyết định đến việc doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả hay không.

Do đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng cần có cơ chế quản lý, đánh giá, gắn với chế độ đãi ngộ để thu hút được người tài. Công tác quản lý, đánh giá cũng phải khách quan, minh bạch, có các tiêu chí cụ thể để đánh giá những kết quả đạt được cũng như xử lý nếu sai phạm. Bên cạnh đó, người đại diện vốn cần có đầy đủ thẩm quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo.

Người đứng đầu ngành Tài chính khẳng định, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu, rà soát kỹ để hoàn thiện dự án Luật đảm bảo đạt chất lượng tốt nhất.