Bảo đảm tiết kiệm, chống thất thoát trong thực hiện giải ngân vốn đầu tư công

Bộ Tài chính tăng cường giám sát, đánh giá, kiểm tra, thanh tra trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư công Ảnh minh họa: ST

Cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu

Từ những chỉ đạo thúc đẩy tăng tốc giải ngân đầu tư công từ Chính phủ, Bộ Tài chính, hiện tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đã có chuyển biến tích cực, đưa được lượng vốn lớn ra nền kinh tế để hỗ trợ cho tăng trưởng và phát triển. Nhưng đi kèm với đó, công tác bảo đảm chất lượng công trình, dự án, sử dụng vốn đầu tư công tiết kiệm, hiệu quả, không thất thoát, lãng phí nguồn NSNN… luôn là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm.

Vì thế, Bộ Tài chính xác định đẩy mạnh phân bổ, triển khai thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công là những nhiệm vụ trọng tâm trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024. Theo đó, kế hoạch của Bộ Tài chính đề ra chỉ tiêu phân bổ vốn đầu tư công năm 2024 bảo đảm tập trung, có trọng tâm, trọng điểm, tuân thủ điều kiện, trật tự ưu tiên theo quy định của Luật Đầu tư công, các Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; thanh toán đủ số nợ đọng đầu tư xây dựng theo đúng quy định của pháp luật.

Về phân bổ vốn, theo báo cáo của Bộ Tài chính, tính đến cuối tháng 3/2024, tổng số vốn chưa phân bổ chi tiết là 25.654,7 tỷ đồng, chiếm 3,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Nhiều nguyên nhân được chỉ ra như vốn dự kiến bố trí cho các dự án khởi công mới nhưng chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư; các dự án được cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn để thực hiện và hoàn thành…

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đặt ra chỉ tiêu về thu hồi toàn bộ số vốn ứng trước còn lại trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; bố trí đủ vốn cho các dự án đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng trước năm 2024; nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư, nhiệm vụ quy hoạch; sau khi bố trí đủ vốn cho các nhiệm vụ nêu trên, số vốn còn lại được bố trí cho các dự án khởi công mới đủ thủ tục đầu tư theo quy định pháp luật.

Bộ Tài chính cũng sẽ siết chặt kỷ cương, kỷ luật đầu tư công, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, cản trở làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện, giải ngân vốn; cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu trong trường hợp thực hiện, giải ngân chậm gắn với đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao…

Số hóa, minh bạch thông tin và tăng cường giám sát

Để triển khai hiệu quả các chỉ tiêu đề ra, Bộ Tài chính đã nêu ra nhiều nhóm giải pháp thực hiện. Theo đó, trong quá trình thực hiện dự án đầu tư công, giải ngân vốn đầu tư công, các đơn vị kịp thời báo cáo cấp thẩm quyền về các văn bản, quy định đang còn bất cập, thiếu đồng bộ, không phù hợp, gây khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn để xem xét, xử lý.

Bộ Tài chính yêu cầu các đơn vị nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị dự án đầu tư, lựa chọn các tư vấn có năng lực, kinh nghiệm, tiềm lực thực sự, khắc phục tối đa tình trạng điều chỉnh dự án khi đang triển khai gây mất thời gian và làm chậm tiến độ giải ngân vốn. Đồng thời, đẩy mạnh số hóa quy trình phân bổ kế hoạch vốn đầu tư công, lập dự toán và công tác kế toán, quyết toán NSNN, quản lý, giám sát vốn đầu tư công; hiện đại hóa công tác quản lý vốn đầu tư công như kết nối thông tin, chương trình, báo cáo liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan liên quan.

Cùng với đó, Bộ Tài chính cho biết sẽ công khai, minh bạch thông tin và tăng cường giám sát, đánh giá, kiểm tra, thanh tra trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư công, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án để thúc đẩy giải ngân vốn, đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình, chống lãng phí, thất thoát. Dự án, công trình triển khai không đúng tiến độ phải kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền quyết định điều chỉnh, điều chuyển kế hoạch vốn cho những dự án, công trình có tiến độ triển khai nhanh còn thiếu vốn.

Bộ cũng sẽ tập trung bố trí kế hoạch vốn đối với các dự án thực sự cấp bách; có chế tài xử lý nghiêm theo quy định pháp luật các chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, tổ chức, cá nhân cố tình gây khó khăn, cản trở, làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công; thay thế kịp thời những cán bộ, công chức, viên chức yếu kém về năng lực, trì trệ, gây nhũng nhiễu, tiêu cực, kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực trong quản lý đầu tư công.

Các đơn vị, các chủ đầu tư thuộc Bộ Tài chính phải chuẩn bị tốt, lựa chọn dự án đã bảo đảm về thủ tục đầu tư xây dựng để khi dự án được giao kế hoạch vốn có thể triển khai ngay; khuyến khích, tạo điều kiện cho các giải pháp thiết kế, thi công áp dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm năng lượng và hạn chế khí thải, góp phần phát triển bền vững và bảo vệ môi trường… Bộ Tài chính cũng chỉ đạo các đơn vị áp dụng hình thức đấu thầu phù hợp; tập trung chỉ đạo, xử lý ngay các dự án sử dụng vốn nhà nước đầu tư lãng phí, kém hiệu quả, làm rõ và xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan.