Băn khoăn tiêu chuẩn tín dụng khi nợ xấu tăng cao

	Ngân hàng chuẩn bị nhiều phương án ứng phó với nợ xấu gia tăng
	Đã có 19 ngân hàng tất toán “sạch” nợ xấu tại VAMC
	Nếu dịch bệnh còn diễn biến phức tạp thì nợ xấu ngân hàng sẽ tiếp tục gia tăng

Ngân hàng muốn mở rộng tín dụng nhưng phải đi đôi với chất lượng. Ảnh: ST

Không giảm chất lượng tín dụng

Rủi ro tín dụng tổng thể được các tổ chức tín dụng nhận định có dấu hiệu “tăng” trong năm 2020 và chỉ giảm nhẹ khi sang năm 2021. Vì thế, trong 6 tháng đầu năm và cả năm 2021, các tổ chức tín dụng dự kiến “nới lỏng nhẹ” tiêu chuẩn tín dụng đối với các nhóm khách hàng, dựa vào triển vọng kinh tế vĩ mô khả quan, phù hợp chính sách và định hướng của Chính phủ, ngân hàng nhà nước (NHNN) để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Mặc dù vậy, xếp hạng tín nhiệm của khách hàng và điều kiện, điều khoản khác vẫn được các tổ chức tín dụng chú ý bổ sung trong hợp đồng tín dụng nhằm hạn chế rủi ro tín dụng.

Thực tế, trong cả năm 2020 vừa qua, các ngân hàng đã giảm rất mạnh lãi suất cho vay, giúp tạo ra nguồn vốn rẻ cho các doanh nghiệp vay vốn. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn “than thở” vì khó tiếp cận nguồn vốn.

Chuyên gia tài chính – ngân hàng, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, các ngân hàng lo nợ xấu tăng nên thận trọng trong cấp tín dụng là điều hợp lý. Vì thế, “van mở” cho tăng trưởng tín dụng không phải lãi suất, mà là làm sao để các ngân hàng mạnh dạn cho vay nhiều hơn.

Về phía ngân hàng, đại diện lãnh đạo một ngân hàng thương mại cho rằng, ngân hàng vẫn tìm nhiều giải pháp hỗ trợ khách hàng, nhưng việc cấp tín dụng cần được triển khai thận trọng bởi quan điểm của ngân hàng là giảm lãi suất nhưng chất lượng tín dụng không thể giảm.

Báo cáo tài chính quý 4 và cả năm 2020 của các ngân hàng cho thấy, lo ngại nợ xấu ngành ngân hàng gia tăng là hoàn toàn có cơ sở. Theo khảo sát từ số liệu báo cáo tài chính quý 4/2020 của khoảng 20 ngân hàng, tính đến cuối năm 2020, tổng nợ xấu nội bảng của 20 ngân hàng ở mức 83,4 nghìn tỷ đồng, tăng nhẹ 4,5% so với đầu năm. Trong đó, tổng nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) tăng khoảng 11,7% so với đầu năm 2020, lên mức hơn 52,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 63% tổng nợ xấu.

Một số ngân hàng có lượng nợ xấu tăng rất cao. Đơn cử như KienLongBank với mức tăng tới hơn 5 lần, chủ yếu gia tăng ở nợ nhóm 5. Lãnh đạo Kienlongbank cho biết, phần lớn số nợ có khả năng mất vốn này có liên quan các khoản vay của một nhóm khách hàng với tài sản đảm bảo là cổ phiếu STB của Sacombank.

Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay của các ngân hàng trong năm 2019 và 2020. Biểu đồ: H.Dịu

Phải có sự chọn lựa

Tại buổi làm việc với NHNN mới đây, về phương án hỗ trợ doanh nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, mặc dù NHNN và các tổ chức tín dụng đã rất nỗ lực trong điều chỉnh giảm lãi suất cho vay nhưng vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của doanh nghiệp và người dân. Vì thế, Thủ tướng mong muốn ngành ngân hàng chưa nhằm mục tiêu lợi nhuận trên hết mà tiếp tục chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp, người dân để hỗ trợ phát triển sản xuất. Phía lãnh đạo NHNN cũng cho biết sẽ chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, giảm chỉ tiêu lợi nhuận để có điều kiện giảm lãi suất cho vay, mở rộng tín dụng đi đối với an toàn, hiệu quả.

Do đó, để đưa ra giải pháp tín dụng đúng và trúng, các ngân hàng không thể “chọn bừa” để nhận lại rủi ro, mà phải có sự chọn lựa vào những ngành, lĩnh vực tiềm năng như hàng tiêu dùng, bán lẻ, nông sản, thủy sản… tùy vào “khẩu vị” rủi ro của từng ngân hàng. Lãnh đạo một ngân hàng thương mại chia sẻ, 2 tháng gần đây, ngân hàng tập trung tài trợ tín dụng cho các doanh nghiệp xuất khẩu khi động lực đến từ khối này đang tăng mạnh nhờ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) đã có hiệu lực và Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực RCEP vừa được ký.

Trong khi đó, đại diện lãnh đạo Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) cho hay, năm 2021, LienVietPostBank tiếp tục kiên định với chiến lược bán lẻ và tập trung cho vay các sản phẩm đang là thế mạnh của ngân hàng như lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao... Bởi đây là lĩnh vực ít bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên hiệu quả cho vay vẫn khá lớn.

Tuy vậy, bước sang năm 2021, với xu hướng nợ xấu đang và dự báo sẽ tăng lên, tình hình dịch bệnh trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp, thì các ngân hàng vẫn đứng trước nhiều thử thách. Theo số liệu từ NHNN, đến cuối năm 2020, các tổ chức tín dụng đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khoảng 270 nghìn khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 với dư nợ gần 355 nghìn tỷ đồng. Con số này tương đương 4% tổng dư nợ cho vay khách hàng toàn ngành đã được cơ cấu và không bị chuyển xuống nhóm nợ xấu. Vì thế, các chuyên gia cũng đặt lo ngại về khối nợ xấu tiềm ẩn này. Nhưng điều đáng mừng là hiện đã có khoảng 20 ngân hàng “sạch nợ” tại Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng (VAMC), giúp năng lực tài chính để phòng thủ của các ngân hàng tăng lên.

Nhưng các doanh nghiệp lại mong muốn, nếu ngân hàng muốn giữ chuẩn cho vay để đảm bảo chất lượng thì cơ quan quản lý nên cung cấp thêm lựa chọn về vốn cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, từ quý 3/2021, các doanh nghiệp nhỏ và vừa còn có thể tìm nguồn vốn từ Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với lãi suất cho khoản vay ngắn hạn là 2,16%/năm và đối với trung dài hạn là 4%/năm, điều kiện cho vay sẽ “mở” hơn cho các doanh nghiệp. Quỹ này triển khai hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp không đủ khả năng vay vốn, đang còn khó khăn, yếu thế có thêm dòng tiền cho đầu tư, sản xuất.