Trả tiền thưởng thức nghệ thuật
(HQ Online)- Một trong những triển lãm đang gây chú ý tại TP.HCM là dự án nghệ thuật đương đại “0395A.ĐC” của họa sĩ Ly Hoàng Ly, diễn ra tại The Factory. Triển lãm kéo dài từ ngày 10/8 đến ngày 17/9, khiến vài người cảm giác bất ngờ không phải vì qui mô tác phẩm dàn dựng phải cần đến sự trợ giúp của đội ngũ kỹ thuật một doanh nghiệp ô tô nổi tiếng, mà vì phải… mua vé vào cửa.
Giá vé không hề đắt, 35 nghìn đồng cho mỗi người sử dụng suốt thời gian triển lãm. Với sinh viên, giá vé chỉ 25 nghìn đồng, còn dưới 16 tuổi thì miễn phí. Thế nhưng, không ít công chúng mỹ thuật xầm xì bàn ra tán vào, bởi lâu nay người Việt vẫn chưa có thói quen trả tiền để xem triển lãm.
Trải qua một giai đoạn bao cấp khá lâu, chuyện đi xem triển lãm được mặc định là một hoạt động cộng đồng hoàn toàn miễn phí. Do đó, bước vào kinh tế thị trường, các họa sĩ muốn trưng bày tác phẩm đều phải chịu chi phí từ mặt bằng cho đến bánh trái phục vụ lễ khai mạc và lễ bế mạc. Phần lớn triển lãm mỹ thuật đều có nhà tài trợ, nên hôm cắt băng chúc mừng phòng tranh ra mắt, bao giỡ cũng rất xôm tụ những người nâng ly. Thậm chí, không khí ăn uống tưng bừng đến mức khó phân biệt những vị khách kia có mặt vì nghệ thuật tạo hình hay nghệ thuật ẩm thực!
Hầu hết triển lãm ở các quốc gia văn minh trên thế giới đều bán vé. Riêng tại nước ta thì những nhà hoạt động mỹ thuật vừa làm vừa… run. Năm 2010, triển lãm Restart của một nhóm nghệ sĩ Hà Nội, đã bán vé tượng trưng 5 nghìn đồng/ người, nhưng có “khuyến mãi” bia hơi. Năm 2013, chương trình nghệ thuật đương đại “Recycle” kết hợp body art và múa của Phương Vũ Mạnh, Đoàn Minh Hoàn và Vũ Nhật Tân, đã bán vé 150 nghìn đồng/ người. Năm 2015, ba họa sĩ Lê Kinh Tài, Nguyễn Quang Vinh và Bùi Hải Sơn đã chọn sảnh lớn của khách sạn 5 sao tại TP.HCM để tổ chức triển lãm “Filter”, với giá vé ngày khai mạc được bán 3,6 triệu đồng/cặp.
Đành rằng, việc bỏ tiền để thưởng thức nghệ thuật là điều rất bình thường, nhưng thực tế đời sống văn hóa nước ta lại thấy… nan giải quá. Triển lãm bán vé chắc chắn ít khách hơn triển lãm miễn phí, mà họa sĩ đã nhọc nhằn sáng tạo thì luôn mong muốn nhiều người để mắt đến tác phẩm của mình. Lắm phen, việc bán vé triển lãm giống như cuộc thương lượng đầy cam go giữa họa sĩ và nhà tổ chức!
Không chỉ có thói quen xem triển lãm miễn phí, nhiều loại hình nghệ thuật khác cũng phải đối mặt với tình trạng tương tự. Nghệ sĩ Ưu tú Chí Trung khi nhận quyết định làm Giám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ bày tỏ quan điểm: “Tôi cương quyết không chấp nhận chuyện vé mời. Tôi cho rằng cách để tiêu diệt nghệ thuật nhanh nhất chính là mời khán giả. Hãy so sánh với việc đi ăn sáng, nếu mình đi ăn mà ăn bằng tiền của chính mình bao giờ cũng sẽ thấy ngon hơn là được người khác mời”.