Luật đô thị đặc biệt, nên chăng?
(HQ Online)- Cho đến nay, dù chưa có kết quả khảo sát đầy đủ, song UBND thành phố Hà Nội đã có văn bản báo cáo về kết quả sau 2 năm rưỡi thực hiện Luật Thủ đô.
Theo đó, một số cơ chế chính sách đặc thù đã được triển khai và có tác động tích cực. Các cơ chế đặc thù quy định trong Luật bước đầu đã giúp cho thành phố Hà Nội chủ động hơn trong ưu tiên đầu tư thu hút các nguồn lực để phát huy tiềm năng, thế mạnh Thủ đô, vùng Thủ đô…
Mặc dù vậy, cũng đã có không ít vướng mắc nảy sinh. Đơn cử, quy định về tỷ lệ 25% diện tích đất ở, nhà ở để phát triển nhà ở xã hội trong các dự án phát triển nhà ở thương mại trên 10ha (theo quy định tại Nghị quyết số 06/2013/NQ-HĐND của HĐND thành phố về thực hiện Luật Thủ đô) là thiếu khả thi. Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chuẩn về quy hoạch, kiến trúc đối với khu vực 4 quận Ba Đình, Đống Đa, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng cũng chỉ mới là… dự thảo, bởi còn nhiều ý kiến khác nhau. Việc thực hiện cải tạo, xây dựng lại khu chung cư cũ, nhà cũ xuống cấp cũng gặp nhiều hạn chế. Một số hành vi như treo, đặt, dán, vẽ các sản phẩm quảng cáo trên cột điện, trụ điện, cột tín hiệu giao thông và cây xanh nơi công cộng; quảng cáo làm ảnh hưởng đến mỹ quan, trật tự an toàn giao thông, an toàn xã hội... lại “không thuộc lĩnh vực văn hóa”, không được quy định trong Nghị quyết nâng mức tiền phạt đối vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa.
Trong khi đó, theo các chuyên gia về đô thị, đây không chỉ là những vấn đề chỉ phát sinh ở Thủ đô Hà Nội, mà còn là câu chuyện rất bức xúc ở nhiều thành phố lớn khác, nhất là ở đô thị đặc biệt thứ hai của cả nước là TP.HCM. Chính vì vậy, không phải không có cơ sở khi có ý kiến đề nghị xây dựng luật về đô thị đặc biệt; không nhằm hạn chế quyền của Trung ương và tạo ra bất bình đẳng đối với các địa phương khác, mà có tác dụng thúc đẩy nhanh hơn sự phát triển của hai đầu tàu kinh tế - xã hội của đất nước, từ đó tạo hiệu ứng lan toả mạnh mẽ trên cả nước.
Lập luận này hoàn toàn phù hợp với Hiến pháp 2013: Điều 111 khoản 2 và Điều 112 khoản 3 Hiến pháp cho phép thiết kế chính quyền địa phương ở đại đô thị có những chức năng đặc biệt, nếu cần thiết.
Một số nội dung được gợi ý luật định - theo loại ý kiến nêu trên - bao gồm việc tăng trích nguồn thu ngân sách về địa phương; tăng thẩm quyền về quy hoạch, ngân sách, xử phạt hành chính; tự quyết về đề án hạn chế phương tiện giao thông cá nhân và phát triển mạng lưới giao thông công cộng; lập cảnh sát đô thị chuyên trách (trên cơ sở sáp nhập các chức năng Cảnh sát giao thông, Công an phường, các thanh tra về giao thông, xây dựng, môi trường)…
Tuy còn phải cân nhắc kỹ càng, nhưng đây thực sự là đề nghị đáng được xem xét.