Nhiều kẽ hở trong quản lý nhà đất đô thị
(HQ Online)- Một báo cáo vừa được Kiểm toán Nhà nước phát hành về việc quản lý, sử dụng đất dự án khu đô thị 2013-2016 tại 7 địa phương (gồm Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Khánh Hòa, Thanh Hóa, Đồng Nai và Lào Cai) cho thấy đã có nhiều sai sót, bất cập ở tất cả các địa phương được kiểm tra.
Báo cáo nêu trên chỉ rõ, việc định giá đất, giao/ cho thuê đất là khâu có rất nhiều “vấn đề”, từ hình thức chỉ định nhà đầu tư, không qua đấu giá, dẫn đến thất thoát ngân sách. Đơn cử, tại TP.HCM, xuất hiện loại dự án “lai” Officetel (căn hộ kết hợp văn phòng), rồi diện tích thương mại được bán (không phải cho thuê) nhưng lại mập mờ thực hiện “cho thuê trong thời gian 50 năm kể từ khi có quyết định giao đất”.
Một địa phương khác lại cho phép chuyển từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất và chuyển mục đích sử dụng đất từ thương mại dịch vụ sang đất ở không hình thành đơn vị ở, giảm 27% so với giá đất ở, tương ứng giảm thu ngân sách nhà nước 42,4 tỷ đồng.
Tổng hợp lại, qua rà soát, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý tài chính hơn 8.300 tỷ đồng, trong đó tăng thu ngân sách của các dự án được kiểm toán gần 4.000 tỷ đồng. Các địa phương như Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Lào Cai, TP.HCM… cũng được yêu cầu xem xét xử lý hoặc xác định lại tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thêm nhiều nghìn tỷ đồng.
Tuy nhiên, những hạn chế trong quản lý nhà đất đô thị không chỉ gây thất thu ngân sách nhà nước mà còn làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của người dân. Việc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch còn chưa sát với nhu cầu, tình hình sử dụng đất thực tế; chất lượng lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết còn yếu kém, nên quá trình triển khai thực hiện dự án phải điều chỉnh nhiều lần. Đáng nói hơn, có tình trạng điều chỉnh quy hoạch của một số dự án tại thành phố lớn không căn cứ vào định hướng quy hoạch chung, đa số là tăng, vượt về số tầng và chiều cao; tăng diện tích sàn, chia nhỏ căn hộ hoặc bổ sung chức năng nhà ở vào lô đất thương mại, văn phòng, giảm diện tích căn hộ công cộng, cây xanh…
Hệ quả - không khó nhận ra - là hệ thống hạ tầng kỹ thuật, xã hội như giao thông, môi trường đô thị, y tế, giáo dục đều bị quá tải, làm giảm chất lượng sống của người dân.
Nhiều giải pháp đã được Kiểm toán Nhà nước kiến nghị. Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường được đề nghị nghiên cứu để áp dụng một phương pháp xác định giá đất tối ưu; xây dựng quy định, hướng dẫn, sử dụng đối với đất ở hình thành đơn vị ở (condotel, officetel...); Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp... cũng cần xây dựng, ban hành thêm những hướng dẫn, quy định cụ thể hơn.
Và trước hết, không cần phải nói thì ai cũng biết, đã đến lúc cần chấm dứt ngay tình trạng khinh nhờn phép nước, bất chấp những quy định đã có để “cắm” thêm nhà, chồng thêm tầng, gọi nhà ở bằng những cái tên khác hay ho mỹ miều để trốn tránh nghĩa vụ tài chính.