Nâng cao năng lực nguồn nguyên liệu gỗ
(HQ Online)- Bắt đầu triển khai từ năm 2000, đến nay đã có 31 triệu USD được huy động trong chương trình Hỗ trợ ngành lâm nghiệp và Đối tác (FSSP) tại Việt Nam. Ông Nguyễn Bá Ngãi- Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) đã có cuộc trao đổi với báo chí bên lề hội nghị “Đối tác Hỗ trợ ngành lâm nghiệp 2015” tổ chức sáng nay (4-2), tại Hà Nội xung quanh vấn đề này.
Xin ông cho biết, từ khi bắt đầu đến nay, chương trình FSSP đã tác động tới sự phát triển của ngành lâm nghiệp Việt Nam như thế nào?
Chương trình FSSP được thực hiện từ năm 2000. Từ đó tới nay, số lượng đối tác tham gia tăng lên khá nhiều, có lúc lên tới 31 đối tác quốc tế khác nhau. Nguồn vốn triển khai chương trình cũng khá lớn, khoảng 31 triệu USD. Năm 2015 là năm cuối cùng thực hiện dải ngân nguồn vốn này.
Chương trình FSSP đã giúp ngành lâm nghiệp có những bước phát triển khá rõ rệt, đặc biệt là trong xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật. Cụ thể, nhờ vào nguồn vốn hỗ trợ trong chương trình, ngành lâm nghiệp Việt Nam đã xây đựng dược hơn 45 loại văn bản khác nhau, trong đó có cả luật, nghị định, thông tư…
Bên cạnh đó, ngành cũng xây dựng được nhiều đề án liên quan tới phát triển lâm sản; xây dựng các mạng lưới lâm nghiệp địa phương…
Một điểm không thể không kể tới là nhờ triển khai chương trình này, ngành lâm nghiệp Việt Nam đã có thể tiếp cận với những sáng kiến quốc tế có liên quan.
Bên cạnh những mặt tích cực, đâu là khó khăn khi triển khai chương trình FSSP, thưa ông?
Mỗi đối tác, mỗi Chính phủ lại có những ưu tiên khác nhau nên khó nhất là làm sao Việt Nam phải làm chủ được, đưa sự ưu tiên của các đối tác gắn với đối tượng ưu tiên phát triển của ngành lâm nghiệp Việt Nam.
Khó khăn này được giải quyết bằng cách, phía Việt Nam sẽ cân đối xem đối tác mạnh về lĩnh vực nào thì ưu tiên để họ giúp Việt Nam lĩnh vực đó.
Ví dụ, đối tác đến từ Đức có thế mạnh về quản lý rừng bền vững sẽ hợp tác, hỗ trợ Việt Nam quản lý rừng; đối tác Phần Lan mạnh về công nghệ thông tin thì hỗ trợ Việt Nam trong vấn đề công nghệ thông tin…
Có thể thấy, một phần nhờ sự hỗ trợ từ chương trình FSSP, đặc biệt là sự “tự thân vận động”, năm 2014, ngành lâm nghiệp đã đạt được những kết quả nổi bật với giá trị XK lâm sản lên tới 6,2 tỷ USD. Tuy nhiên bước sang năm 2015 khi kinh tế đất nước ngày càng hội nhập sâu, ngành lâm nghiệp cũng sẽ phải đối mặt với không ít thách thức. Ông có thể nói rõ hơn về điều này?
Dễ thấy, khó khăn lớn của ngành lâm nghiệp khi tham gia hội nhập là đáp ứng được yêu cầu của nhiều thị trường về nguồn gốc gỗ hợp pháp.
Hiện nay, rừng trồng Việt Nam còn nhỏ lẻ, manh mún nên để mọi nguồn gỗ đều có chứng chỉ nguồn gốc xuất xứ hợp pháp không phải điều đơn giản.
Bên cạnh đó, chủng loại gỗ của Việt Nam chất lượng không đồng đều nên dù công nghệ chế biến có tốt cũng khó đảm bảo chất lượng khi XK vào các thị trường “khó tính”, sức cạnh tranh về giá cả thấp.
Ngoài ra, hiện nay sự liên kết giữa các DN cùng ngành cũng chưa thực sự chặt chẽ, vẫn còn tình trạng cạnh tranh nội bộ, năng suất lao động chưa cao. Nếu không giải quyết vấn đề này, sắp tới đây khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN hình thành vào cuối năm, các DN gỗ có thể sẽ bị thua trên chính sân nhà.
Theo ông, cần phải làm gì để ngành gỗ ngày càng phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn?
Tôi cho rằng, đầu tiên là cần giải quyết vấn đề nguồn nguyên liệu, đảm bảo được chất lượng gỗ trong nước tương đương với gỗ NK, tăng dần số lượng để giảm phụ thuộc NK. Như vậy, sản phẩm gỗ Việt Nam mới đủ sức cạnh tranh.
Cùng với đó, các DN phải bằng mọi cách thâm nhập và giữ vững vị trí ở các thị trường "khó tính" như Mỹ, EU, Nhật Bản…, không nên sa đà vào các thị trường "dễ tính" như Trung Quốc. Điều này sẽ giúp DN chế biến, XK gỗ Việt Nam ngày càng hoàn thiện hơn, tránh bị tụt hậu.
Xin trân trọng cảm ơn ông!