Những thành phố ngạt thở
(HQ Online)- Đo mức độ ô nhiễm không khí của một đô thị và đánh giá tác hại đối với sức khỏe con người là một nhiệm vụ không dễ dàng. Một biện pháp phổ biến là tính toán nồng độ trung bình hàng năm của một chất nhất định, rồi đem so sánh với những hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Dù rằng như vậy là không đủ, vì mô hình ô nhiễm của các ngày trong năm rất khác nhau, tác động đến từng bộ phận dân cư ở các khu vực trong đô thị cũng rất khác nhau… Đó là chưa kể số chất có thể gây tác hại cho sức khỏe, môi sinh là rất lớn, nhiều chất với hàm lượng rất nhỏ khiến cho các cảm biến tự động bị “lòa”.
Dù vậy, một nghiên cứu mới đây được công bố bởi tạp chí The Economist cũng đã khiến dư luận quan ngại sâu sắc. Sử dụng giá trị 12 tháng của dữ liệu được thu thập liên tục từ tháng 5 - 2015 đến tháng 6-2016, các nhà khoa học đã tính toán mức độ ô nhiễm hàng ngày của 16 thành phố lớn và đối chiếu với các tiêu chuẩn y khoa. Mọi thông số đều cho thấy Seoul và Hồng Kông là tồi tệ nhất trong số các thành phố trong mẫu nghiên cứu. Tại châu Âu, môi trường ngoài trời của London và Paris luôn có các chỉ số ô nhiễm cao hơn so với hướng dẫn của WHO. New York và nhiều thành phố khác của Mỹ có không khí trong sạch hơn nhiều, một phần do việc sử dụng nhiên liệu diesel (vốn là nguyên nhân phát thải khí độc nitrogen dioxide) ít phổ biến. Ô nhiễm có xu hướng tăng dần vào buổi sáng và thấp nhất vào giữa đêm (không khó lý giải). Lời khuyên đơn giản nhất cho những công dân đô thị để tránh bị tác động bởi ô nhiễm không khí là thay đổi thói quen hàng ngày của họ, chẳng hạn như đi làm sớm hơn một tiếng để tránh giờ cao điểm.
Cần nói thêm rằng, trên thế giới, ước tính mỗi ngày có tới 18.000 người chết vì các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí. Số người chết do ô nhiễm không khí là 6,5 triệu người một năm; nhiều hơn số người chết do tai nạn, HIV/AIDS, bệnh lao và tiểu đường cộng lại – theo số liệu của WHO. Ô nhiễm không khí là mối đe dọa lớn thứ tư đối với sức khỏe con người, sau huyết áp cao, thực phẩm “bẩn” và hút thuốc lá.
Cuối cùng, có thể bạn sẽ thắc mắc: Bắc Kinh nằm ở đâu trong bản danh sách của The Economist? Lẽ nào thành phố này lại ít ô nhiễm hơn Seoul hay Hồng Kông? Không hẳn thế, đơn giản là vì Bắc Kinh không có mặt trong mẫu 16 thành phố được lựa chọn. Cũng không một thành phố nào của Việt Nam có mặt trong khảo sát nói trên. Hơi tiếc!