Nhập cư phố thị để an trú yêu thương
(HQ Online) - Nhà văn - họa sĩ A Sáng vừa ra mắt tự truyện “An trú trong yêu thương” do Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành.
Tự truyện “An trú trong yêu thương” do Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. |
A Sáng không viết tự truyện theo hành trình thời gian. Tự truyện của A Sáng là những hồi ức riêng biệt về đất và người. Nói đúng hơn, “An trú trong yêu thương” là những mảnh ghép của ký ức A Sáng. Tuy được sắp xếp ngẫu hứng, nhưng hơn 300 trang sách lại phác thảo tương đối rõ nét chân dung một gã đàn ông Tày nhập cư đô thị nhiều hoài bão lắm mơ mộng và cũng đầy bất an.
A Sáng sinh ra và lớn lên ở bản Pác Thay, Trùng Khánh, Cao Bằng. Nếu A Sáng không vụt thoát khỏi vùng đồi lặng lẽ ấy, có lẽ cũng không có cuốn sách này. Chính sự xê dịch đã đặt A Sáng vào những thử thách, và những thử thách đã rèn luyện để A Sáng trưởng thành. Một cuộc trưởng thành âm thầm và day dứt, chật vật và hân hoan.
A Sáng tốt nghiệp trường Cao đẳng nhạc họa Trung ương, nhưng không có điều kiện làm giáo viên. Số phận cho anh ngã rẽ thứ nhất, làm họa sĩ trình bày rồi làm phóng viên báo Cao Bằng. Vẫn chưa yên, số phận cho anh ngã rẽ thứ hai, về Hà Nội tiếp tục làm báo và vẽ tranh.
Hà Nội ồn ào khác hẳn Cao Bằng, Hà Nội cũng bon chen khác hẳn Cao Bằng. 20 năm lặn ngụp ở Thủ đô, A Sáng thực hiện được ước mơ trên con đường mưu sinh và có được sự nghiệp ổn định. Vì vậy, A Sáng nhận ra: “Một cách tự nhiên, thành phố với sự quyến rũ riêng của nó đã trở thành nơi tôi muốn tới. Thành phố cuốn hút người miền núi cụ thể như thế nào thì thật khó nói rành rọt. Có thể nôm na nói rằng, cái sức hút ban đầu ấy, cũng tựa như vẻ đẹp của miền núi quyến rũ người thành phố. Nhưng thật ít người thành phố sống trọn vẹn ở miền núi, chỉ thấy nhiều người miền núi, thôn quê kéo về Hà Nội, lăn mình vào cuộc sống náo nhiệt để mưu sinh. Họ đến đây, ngoài việc mong muốn có một đời sống tốt hơn về vật chất thì sâu thẳm hơn vẫn là muốn hoàn thiện tâm hồn mình bằng nền văn minh đô thị. Tôi cũng vậy, có một tiếng gọi bản năng đã thúc giục tôi cần phải tìm đến những nơi đông người”.
A Sáng từng có hai cuốn sách, tiểu thuyết “Thân xác” và tập tản văn “Giấc mơ màu hạt dẻ” đều khai thác vốn sống được tích lũy ở Cao Bằng. Còn tự truyện “An trú trong yêu thương” là sự tương tác giữa Hà Nội và Cao Bằng, giữa ý thức bản năng và ý chí phấn đấu của một người miền núi va chạm ánh sáng văn minh phố xá. A Sáng đứng giữa hai khung trời dị biệt ấy để cất lên tiếng nói trong trẻo và thái độ hướng thiện.
“An trú trong yêu thương” thuyết phục độc giả nhờ yếu tố chân thành. Tự truyện sẽ mất đi giá trị thể loại của nó, nếu bị tô vẽ diêm dúa hoặc lấp liếm sự thật. A Sáng hồn nhiên bộc bạch và A Sáng có được những trang viết đáng nhớ.
“An trú trong yêu thương” nhắc đến nhiều người đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc đời A Sáng như bố vợ - nhà thơ Y Phương, nhà thơ Hữu Thỉnh, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, họa sĩ Thành Chương, nhà báo Song Toàn... Và A Sáng dành những lời quý mến cho họ khá sinh động.
Tuy nhiên, bí ẩn mà bạn đọc muốn khám phá ở tự truyện là những nghĩ suy đích thực của tác giả sau thăng trầm. Với tư cách một họa sĩ, A Sáng đã chia sẻ quan niệm riêng tư: “Vẽ tranh và bán tranh có thể độc lập, nhưng nếu không bán được tranh thì họa sĩ sẽ sống rất khổ sở, mệt mỏi vì phải làm việc khác để tồn tại. Tôi không tin những họa sĩ như thế sẽ vẽ được tác phẩm đúng nghĩa. Cũng có những họa sĩ lừng danh khi còn sống không bán được tranh, và chết trong nghèo túng, họ trở thành huyền thoại vì chính đời sống sóng gió của họ, nhưng rồi tranh của họ vẫn bán được, vì nó đẹp thật sự, chỉ là họ không được thụ hưởng những gì họ làm ra mà thôi. Nhưng đó là số rất hiếm hoi, kiểu thiên tài, còn chúng ta, trước hết hãy đứng ở mặt đất, với đôi chân của người bình thường, hãy biết lắng nghe chính mình, rồi sẽ biết lắng nghe đời sống, và hãy vẽ những bức tranh mà bản thân mình thấy đẹp. Còn việc bán được hay không là do đời sống định đoạt. Nhưng điều kì lạ là đời sống rất biết lắng nghe chúng ta, chỉ cần nghe thấy một chút hơi thở của chúng ta, ngay lập tức đời sống này mở cửa”.
Từ một chàng trai nghèo nhập cư Hà Nội, A Sáng có được mái ấm bên người vợ tháo vát và hai cô con gái Anh Sa và Nhi Nhiên. Tiền bạc, danh vọng, oán hờn, ganh ghét, thịnh nộ... mà A Sáng từng nếm trải, khiến anh học được cách thong dong.
“An trú trong yêu thương” không lôi cuốn vì chi tiết éo le, cũng không lôi cuốn vì văn phong bay bổng. “An trú trong yêu thương” lan tỏa vì sự thẳng thắn và sự hồn nhiên, kể cả trong nỗi băn khoăn: “Người nghèo có sự căng thẳng riêng của họ, nhưng ít nhất họ vẫn còn hi vọng vào một ngày mai tươi sáng hơn, cơ bản họ sống được là nhờ vào niềm tin đó. Còn người giàu có, sự căng thẳng và mệt mỏi tương đồng với chính khối tài sản họ đang sở hữu. Thường trực trong họ là nỗi sợ hãi mất đi những cái đang có, làm thế nào để nó là của mình vĩnh viễn, làm thế nào để mỗi ngày nó càng sinh sôi… một gánh nặng căng thẳng hơn rất nhiều so với người còn nghèo. Vì thế cả hai giàu - nghèo đều căng thẳng, không một ai có thể thoát được điều này nếu không biết yêu bản thân đúng nghĩa”.