Nhiều sản phụ tử vong và chuyện y đức
(HQ Online)- Từ sau nửa cuối tháng 4 đến nay, dư luận hết sức bức xúc trước liên tiếp các vụ tử vong của sản phụ xảy ra tại các bệnh đa khoa tuyến cơ sở như: Bắc Ninh, Hưng Yên, Quảng Ngãi, TP.Hồ Chí Minh…
Hàng loạt vụ việc nghiêm trọng trên là tại chuyên môn yếu hay y đức thiếu? Đáng buồn câu trả lời lại như một thực trạng nhức nhối mà ngành y tế phải lưu tâm là: “tại cả hai!”
Dễ thấy trong khám chữa bệnh hiện nay, bên cạnh nhiều bác sĩ có đủ tâm, tài, trách nhiệm vẫn còn không ít người có biểu hiện thiếu y đức, lại kém về năng lực. Ví như xét nghiệm thì tràn lan, kê đơn quá nhiều thuốc đắt để lấy hoa hồng, rồi khi đỡ đẻ cho sản phụ thì quát mắng, văng tục, không thương tiếc… Những vụ việc kể trên có thể chỉ là ít trong vô vàn sự cố xảy ra trên giường bệnh khác trong bệnh viện. Và có lẽ nó không chỉ xảy ra với lĩnh vực sản khoa, ở tuyến cơ sở. Các ca tử vong do tắc trách, yếu kém về năng lực chuyên môn và sự suy giảm y đức của những người thầy thuốc thậm chí diễn ra ngay ở các khoa phòng các bệnh viện cả tuyến trên. Cuối cùng người chịu hậu quả lại chính là bệnh nhân.
Một thực tại hiển hiện làm đau đầu cơ quan chức trách là: Luôn có một mối liên hệ mật thiết giữa các yếu tố y đức, phong bì và chất lượng khám chữa bệnh. Trong khi đó ngành y đang sốt sắng “đẩy cao” y đức và “hạ thấp” phong bì xuống để mang lại một chất lượng khám chữa bệnh tốt. Dù vậy xem ra triển khai rất khó! Bởi thực tế vẫn tồn tại (có thể âm ỉ và chắc còn dai dẳng) việc muốn khám nhanh, khám tốt phải có phong bì “lót tay”.
Rồi, để được các lương y quan tâm chăm sóc tận tình chu đáo, đúng bệnh vẫn phải dùng tới phong bì “đi trước”, “đi chui” và cả “đi đêm” mà người giám sát nhiệm vụ “nói không với phong bì” dù có “ba đầu sáu tay” cũng khó mà phát hiện được. Đấy là chưa kể tới hành động đó đôi khi là tự nguyện và là sự “bảo hành” niềm tin của chính bệnh nhân một cách hết sức tự nhiên với y, bác sỹ. Ngành y đang làm một cuộc cách mạng “nói không với phong bì” xem ra thành công và tính khả dụng cũng khá mong manh.
Muốn giảm tiêu cực, đòi hỏi phải hội tụ cả ba yếu tố. Một là, môi trường làm việc trong sáng, lành mạnh, ở đó không có tiêu cực mọi người tôn trọng nhau. Hai là, phải có cơ chế chính sách để cán bộ, công nhân viên ngành y có thể sống được bằng đồng lương. Ví như lương 3 triệu đồng/tháng, ngày làm 8h, lại phải trực 24/24h, 2-3 người phục vụ cả trăm bệnh nhân, thì họ cáu gắt có lẽ cũng dễ hiểu. Thứ ba, phải có kỉ luật nghiêm, cụ thể bất cứ ai vi phạm đều bị xử lý nghiêm khắc, có như vậy mới răn đe được người khác. Tuy nhiên, dù có 3 yếu tố trên mà người bác sĩ không tu dưỡng đủ về: tâm, tài và trách nhiệm thì những vụ việc đáng tiếc như những sản phụ xấu số vừa qua rất dễ lặp lại.
Thực trạng buồn trên gióng lên hồi chuông báo động cho ngành y và đặc biệt là những sản phụ sinh con trong năm Nhâm Thìn này (năm nay tỷ lệ sinh sẽ tăng vọt vì nhiều người cho là năm đẹp). Theo một cách tự vệ bản năng, họ sẽ đổ dồn lên tuyến trên để tìm sự an toàn. Nhưng nếu ai cũng vậy thì có lẽ ngành y còn phải đối mặt với bài toán nan giải khác là “giảm tải tuyến trên” đồng thời là chống “ế ẩm tuyến dưới.” Và đặc biệt khi quá tải, người bệnh lại sử dụng phong bì để lách luật, sau đó ngành y lại “nói không”, lại “tuyên chiến”…
Ngô Quốc Đông