Xử tham nhũng "vặt" mới chặn được tham nhũng lớn

ĐBQH Trần Ngọc Vinh phát biểu tại một phiên họp của QH. Ảnh: Anh Tuấn.

Trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp về tình hình phòng, chống tham nhũng năm 2014 có đánh giá, tình hình tham nhũng trong khu vực công vẫn còn nghiêm trọng, việc thu hồi tài sản tham nhũng còn thấp. Như vậy, sau nhiều quyết liệt trị “căn bệnh” tham nhũng, thì đến nay vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm. Ý kiến của ông ra sao?

Công tác đấu tranh chống tham nhũng được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm, tập trung xử lý quyết liệt. Thời gian vừa qua, bằng mọi biện pháp chúng ta đã phát hiện được một số vụ tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, được dư luận xã hội quan tâm.

Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn đánh giá rằng, tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng chất lượng rất thấp, chỉ hơn 10%. Việc thực hiện các giải pháp phòng ngừa tham nhũng tại nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị còn hình thức, nhất là công tác kê khai tài sản, thu nhập cũng chưa thực sự minh bạch.

Chúng ta vẫn luôn xác định đây là việc rất khó khăn vì đối tượng có điều kiện tham nhũng tập trung ở những người có quyền lực, hiểu biết luật pháp nên rất dễ “lách luật” và họ lại có quan hệ để dễ lấp liếm việc tham nhũng của mình.

Tại kỳ họp thứ 7, ông đã chất vấn nạn tham nhũng “vặt” diễn ra phổ biến, gây bức xúc trong nhân dân. Những kiến nghị của ông đến nay ra sao, thưa ông?

Tôi thấy tình trạng tham nhũng vặt không những không giảm mà còn có chiều hướng gia tăng. Nhất là các cấp công quyền ở cơ sở hiện rất hạch sách dân, đi đến đâu không có cái phòng bì thì người dân phải đi lại rất nhiều lần hay bị gây khó khăn. Rồi chuyện sử dụng tài sản chung rất lãng phí, cán bộ công chức đến cơ quan tranh thủ thời gian làm việc một chút rồi… đi chợ hay dùng xe công để đi thăm quan.

Đây chính là tham nhũng “vặt”. Nhìn từng vụ, hậu quả không lớn, nhưng nếu cộng cả nước, cả bộ máy nhà nước này thì vô cùng lớn. Nếu chúng ta giải quyết được vấn nạn này thì vừa tạo lòng tin trong nhân nhân, vừa ngăn chặn được những vụ tham nhũng lớn hơn.

Tỷ lệ thu hồi tài sản thấp khiến dư luận không khỏi băn khoăn liệu đây có phải là nguyên nhân khiến tệ tham nhũng không giảm bởi có tâm lý “hy sinh đời bố củng cố đời con”. Theo ông, cần làm gì để thu hồi hiệu quả tài sản tham nhũng?

Đúng là tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng còn thấp là do tài sản này không phải đứng tên của người trực tiếp tham nhũng mà thường ẩn, được đứng tên bởi những người xung quanh như vợ hoặc chồng, con, anh, chị, em. Để thu hồi tài sản tham nhũng hiệu quả, theo tôi, khi kê khai tài sản không chỉ người thuộc đối tượng kê khai phải kê khai tài sản mà những người thân như vợ hoặc chồng, con của người đó cũng phải kê khai.

Có như vậy, chúng ta mới có thể biết tài sản đó đi đâu, nằm ở chỗ nào. Đặc biệt, có một vấn đề khó, đó là tài sản tham nhũng còn có một khoản “bôi trơn” ở một số cá nhân, tổ chức. Đây là vấn đề rất khó, nhưng chúng ta phải có giải pháp với những chế tài cụ thể để điều tra và thu hồi bằng được.

Có một thực tế khách quan là hiện nay chúng ta chủ yếu vẫn giao dịch bằng tiền mặt thì khó có thể kiểm soát được tài sản, thưa ông?

Đúng là nếu chúng ta cứ thanh toán bằng tiền mặt thì Nhà nước không kiểm soát được, dẫn đến khó ngăn ngừa, phát hiện, xử lý các hành vi tham nhũng nên cần phải có giải pháp giải quyết. Đây là câu hỏi mà các cơ quan chức năng phải trả lời để trước mắt hạn chế thanh toán bằng tiền mặt, để tiến tới tới tất cả các giao dịch phải được thực hiện thanh toán bằng thẻ và thông qua ngân hàng.

Theo ông cần phải làm gì để phòng, chống tham nhũng hiệu quả?

Theo tôi cần phải có những chế tài thật mạnh. Đầu tiên, đối với những người giữ chức vụ quyền hạn liên quan đến vấn đề kinh tế thì không nên để giữ chức vụ lâu mà phải luân chuyển. Thứ hai, trước khi vào những ngành đó, phải kê khai tài sản thật sự minh bạch và công khai. Thứ ba, khi phát hiện có hành vi tham nhũng thì phải xử lý thật mạnh, phải thu hồi được tài sản tham nhũng, kể cả những người đã về hưu, nghỉ công tác nhưng phát hiện tham nhũng trong thời gian đương chức cũng phải chịu trách nhiệm hình sự.

Cùng với đó, phải mở các kênh để nhân dân, cử tri tham gia, phát hiện tham nhũng. Chúng ta cũng phải có những biện pháp để bảo vệ, động viên những người dám tố cáo tham nhũng. Có như thế chúng ta mới phòng, chống tham nhũng hiệu quả.

Xin cám ơn ông!