Xứ Đoài, thời vang bóng
Chẳng thế mà khi “Thuở ấy xứ Đoài” (vừa được xướng lên trong một vụ tranh chấp tác quyền mới đây) có thể xem là một trong những cái tên tác phẩm khá ấn tượng (tương tự là “Xứ Đoài mây trắng”).
Vậy xứ Đoài ở đâu? Hà Tây chăng, cũng là một địa danh đã không còn được sử dụng nữa? Chẳng phải “Đoài” nghĩa là phía Tây sao?
Đúng, mà chưa trúng! Chính xác hơn thì xứ Đoài là tên gọi của tỉnh Sơn Tây cũ, một tỉnh khá rộng lớn trong số 13 tỉnh được thành lập sớm nhất ở Bắc Kỳ (năm 1831, dưới thời vua Minh Mạng), bao gồm phần lớn địa bàn các tỉnh Vĩnh Phúc, phía bắc tỉnh Phú Thọ, một phần tỉnh Tuyên Quang và tây bắc thành phố Hà Nội ngày nay. Xứ Đoài là vùng thềm phù sa cổ, với nhiều di chỉ khảo cổ học thời tiền sử, sơ sử, đồng thời là nơi chứng kiến sự xuất hiện nhà nước đầu tiên - Nhà nước Văn Lang, Âu Lạc. Ở ngay gò Mông Phụ, các nhà khảo cổ đã tìm thấy các di vật cuội đẽo thuộc thời kỳ đồ đá cũ Sơn Vi (cách nay xấp xỉ 2 vạn năm).
Xứ Đoài không chỉ có núi Ba Vì gắn liền với truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh mà còn có tới ba dòng sông lớn (sông Đà, sông Thao và sông Lô) và hai sông nhỏ hơn, nhưng cũng huyền ảo màu sắc cổ tích là sông Tích và sông Đáy. Ven sông Tích, vào thế kỉ XI, nhà Lý (1010-1225) cho lập làng Kinh Xá, “quy hoạch” các khu dân cư giống như ở kinh đô Thăng Long, nên Kinh Xá từng được gọi là “tiểu Thăng Long” nằm bên bờ sông Tích. Có nghiên cứu cho rằng, đó là lần đầu tiên Nhà nước đương thời thực hiện di dân và tổ chức xã hội một cách bài bản, khẳng định chủ quyền trên một phạm vi rộng lớn. Sách “Đại việt sử ký toàn thư” cũng ghi lại rằng, năm 1010, vua Lý Thái Tổ đi kinh lý phía tây. Thuyền rồng của Đức Vua đến khúc sông Cù (một đoạn của sông Đáy) thì sai bày hương án ra mạn thuyền rồng. Ngài thắp hương khấn rằng: "Trẫm thấy nơi đây sơn kỳ thủy tú (núi lạ sông đẹp) ắt có nhân kiệt địa linh, xin hưởng lễ này". Khấn xong, Vua rót ba chén rượu đổ xuống sông.
Quả không nghi ngờ gì nữa, xứ Đoài quả là vùng đất địa linh nhân kiệt. Có lẽ trên khắp nước ta, không có nơi nào như xứ Đoài, nơi có làng cổ Đường Lâm – thường được gọi là đất hai vua: Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương) và Ngô Quyền. Cách làng cổ Đường Lâm vài kilômét còn có mộ cụ Man Thiện, thân mẫu của hai Vua bà Trưng Trắc và Trưng Nhị… Chỉ riêng làng cổ Đường Lâm đã có tới 7 di tích được xếp hạng di tích quốc gia.
Tin liên quan
Dừng kinh doanh, rút giấy phép nếu doanh nghiệp cố tình không xuất hóa đơn điện tử xăng dầu
20:39 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Hà Nội chốt thi 3 môn vào lớp 10
16:12 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
BHXH TPHCM ngưng tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở cũ từ ngày 29/3
14:49 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Giá xăng tiếp tục tăng trong kỳ điều hành ngày 28/3
14:48 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Yêu cầu trình Chính phủ nghị định về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất
13:32 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Hài hòa hóa thủ tục, đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi
09:30 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Tổng thống LB Nga Vladimir Putin
09:37 | 27/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
An toàn và bảo mật công nghệ cho chứng khoán
08:31 | 27/03/2024 Người quan sát
Đã có hơn 15,4 triệu lượt truy vấn thông tin sổ BHXH thành công từ ứng dụng VneID
08:16 | 27/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Áp dụng quy định mới về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân từ 15/5/2024
07:49 | 27/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Mở rộng, nâng cao hiệu quả hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Phần Lan
08:04 | 26/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Sau vụ việc của Eximbank, NHNN yêu cầu các ngân hàng rà soát phương pháp tính lãi với từng loại thẻ
07:47 | 26/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Báo động hạt vi nhựa
09:28 | 25/03/2024 Người quan sát
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Hải quan An Giang đối thoại với hơn 50 doanh nghiệp XNK
Tài khoản tiết kiệm tiền tỷ “bốc hơi", lỗ hổng từ nhân viên ngân hàng
Doanh nghiệp FDI đã đầu tư vào 42 tỉnh, thành phố trên cả nước
Dừng kinh doanh, rút giấy phép nếu doanh nghiệp cố tình không xuất hóa đơn điện tử xăng dầu
Điều động, bổ nhiệm ông Nguyễn Hoàng Tuấn giữ chức Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics
LONGFORM: Tập trung thực hiện thành công chuyển đổi số, tạo nền tảng hướng tới Hải quan thông minh
08:54 | 10/02/2024 Megastory/Longform
LONGFORM: Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Chính sách tài khoá, dấu ấn đặc biệt quan trọng thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế
08:50 | 10/02/2024 Tài chính