Nhạc chế không phải tác phẩm nghệ thuật

Nhạc chế đã xuất hiện từ rất lâu. Bài hát càng có sức lan tỏa thì càng dễ biến thành nhạc chế. Bởi lẽ, người nghe dựa trên giai điệu đã quen thuộc để cảm nhận ca từ bị biến tướng buồn cười đến mức nào. Nhạc chế xuất hiện khắp nơi, nhưng chỉ thịnh hành bằng phương pháp truyền miệng. Từ khi internet phổ cập, nhất là sự hỗ trợ của các mạng xã hội như Youtube hoặc Facebook, nhạc chế bỗng thành một kênh giải trí có sức thu hút đáng kinh ngạc. Không khó khăn gì để thấy nhiều bài nhạc chế có lượt truy cập lên đến con số hàng triệu hoặc hàng trục triệu. Thậm chí, có bài nhạc chế còn được biết đến nhiều hơn cả bài hát gốc.

Có hai xu hướng nhạc chế đang được áp dụng rộng rãi hiện nay. Thứ nhất, dựa vào các ca khúc đã có tuổi đời vài chục năm để chế lời về các hiện tượng đang xảy ra. Thứ hai, dựa vào các ca khúc đang ăn khách để chế lời theo chiều hướng giễu nhại.

Xu hướng thứ nhất, có hiện tượng Hồ Minh Tài được cư dân mạng gọi là "thánh chế”. Nhiều ca sĩ ăn khách cũng phải ganh tỵ với Hồ Minh Tài khi nhìn vào danh sách những bài nhạc chế của anh ta được đám đông tán thưởng. Ví dụ, Hồ Minh Tài có bài "10 tật xấu của chồng" hoặc bài “Tám bài học của gái ngoan” đều gây sốt trong cộng đồng hứng thú với nhạc chế.

Xu hướng thứ hai, tiêu biểu là chàng trai trẻ MiNi Anti. Nhạc chế của MiNi Anti chỉ là những clip đơn giản được quay bằng điện thoại với hình ảnh khá lôm côm. Thế nhưng, MiNi Anti lại biết cách ăn theo những ca khúc hot nhất. Khi ca khúc “Em gái mưa” do Hương Tràm thể hiện chạm mốc 80 triệu lượt xem thì nhạc chế của MiNi Anti mô phỏng “Em gái mưa” cũng vượt qua con số 10 triệu lượt xem.

Hai xu hướng nhạc chế nói trên đều có ưu điểm và khuyết điểm, song không thể nào đánh đồng thể loại này như những sản phẩm sáng tạo. Bởi lẽ, quan trọng nhất của vấn đề bản quyền là mỗi tác phẩm phải được đảm bảo sự nguyên vẹn về nội dung cũng như hình thức. Nhạc chế chính là một hình thức xâm hại tinh thần nghệ thuật chủ đạo của tác phẩm. Đôi khi chính những bài nhạc chế sẽ ảnh hưởng ngược lại, khiến giá trị đích thực của nguyên bản bị xoay chuyển hoặc bị bóp méo.

Vì vậy, cần xác định nhạc chế không phải tác phẩm, và không thể dùng nhạc chế để quảng cáo. Từ câu hát “phận là con gái chưa một lần yêu ai” biến thành câu hát “phận là phụ nữ mua đồ là đam mê”, không khác gì một sự mỉa mai và xuyên tạc tác phẩm nghệ thuật!