“Cha chung tất cả đều phải khóc”

Bảo lãnh thì hẳn là rất khó vì hiện nay, Chính phủ vẫn đang kiên trì chủ trương giảm cấp phát, chuyển sang cho vay lại.

Về cho vay lại, nguyên tắc đổi mới của Luật Quản lý nợ công chính là chuyển sang quản lý rủi ro tài khóa đối với hoạt động này.

Điều này được thể hiện khá cụ thể trong các quy định pháp luật về thẩm định cho vay lại, cơ quan thẩm định cho vay lại. Hồ sơ thẩm định; quy trình thẩm định và quy định việc hoàn thành thẩm định là điều kiện thẩm định để đàm phán, ký kết khoản vay, áp dụng dự phòng rủi ro cho vay lại và mở rộng cơ chế cho vay lại. Cơ quan cho vay lại chịu hoàn toàn rủi ro tín dụng đối với các dự án đầu tư công mang tính chất sản xuất kinh doanh.

Các yêu cầu về giá trị tài sản bảo đảm khoản vay cũng được quy định lên tới mức 120% trị giá khoản vay so với mức 100% trước đây. Yêu cầu các chủ dự án, bên vay lại mua bảo hiểm đối với tài sản bảo đảm tiền vay, quy định bên vay lại báo cáo tình hình thực hiện khoản vay thì cũng phải báo cáo tình hình quản lý tài chính nói chung của bên vay lại, cũng như tình hình nợ. Nếu để xảy ra các khoản nợ quá hạn với các chủ nợ khác thì sẽ phải báo cáo để cơ quan cho vay lại chủ động quản lý trong tình trạng rủi ro,...

Các giải pháp này góp phần bảo đảm an toàn nợ, rủi ro tài khóa trong hoạt động cho vay lại với ngân sách nhà nước cũng như tăng tính bền vững của hoạt động cho vay lại.

Một tình trạng khác cũng đang được tập trung khắc phục là "cha chung không ai khóc" khi sử dụng các nguồn vốn vay lại. Trách nhiệm của chính quyền địa phương, các doanh nghiệp, các đơn vị "tiêu tiền" được "siết" tối đa. Đặc biệt, trách nhiệm của người quyết định đầu tư; trách nhiệm của người đứng đầu cho vay lại khi thẩm định quyết định đầu tư là phải thẩm định kỹ về hiệu quả dự án đầu tư; thẩm định kỹ khả năng trả nợ; đảm bảo các giả định đưa ra về doanh thu, chi phí phải có căn cứ, có tính khả thi. Tất cả đều phải tự chịu trách nhiệm với chữ ký của mình, nếu vi phạm sẽ phải chịu một số chế tài như: Không được đề xuất các khoản vay mới; phải chịu sự quản lý dòng tiền của dự án, của doanh thu trong trường hợp phát sinh nợ quá hạn; phải mua bảo hiểm cho các tài sản bảo đảm,...

Tất cả đã rõ ràng. "Cầm tiền" Nhà nước cho vay lại thì phải trả nợ đầy đủ, đúng hạn. Dùng khoản tiền đó cũng phải lý giải rõ nội dung, tính chất, sự khả thi. Nếu đầu tư không hiệu quả thì buộc phải chịu trách nhiệm. Cha chung thì tất cả đều phải khóc. Nhà nước không còn nguồn lực để "du di" như giai đoạn trước đây.