Cẩn trọng với tân dược “xách tay”

Một loại thuốc chữa ung thư được quảng cáo sản xuất ở Cu Ba nhưng tại nước sản xuất, thuốc này không có tác dụng chữa ung thư như đồn thổi tại Việt Nam.

Lợi dụng tâm lý của người tiêu dùng muốn mua hàng chính hãng, xách tay từ nước ngoài về, giá rẻ nên nhiều người tiêu dùng hiện nay rất chuộng hàng xách tay, đặc biệt là các sản phẩm tân dược. Hàng loạt kháng sinh thế hệ cao như Zinnat, Augmentin, Crestor, keppra, Arimidex… được một trang facebook quảng cáo là hàng “xách tay” từ các quốc gia có nền dược phẩm tiến tiến trên thế giới, nhận được nhiều sự quan tâm của khách hàng. Còn trên trang “... xách tay Mỹ, Canada”, vô số sản phẩm từ các loại dược phẩm như giảm đau, hạ sốt, giảm ho, trị bỏng, huyết áp, tim mạch đến vô số các loại vitamin, thực phẩm chức năng cho trẻ em, người già và bà bầu với giá dao động từ vài trăm đến vài triệu đồng/sản phẩm.

Thử tìm mua một số loại thuốc điều trị vết thương hở, bỏng, phóng viên được người bán hàng trên facebook “... xách tay Mỹ, Canada” tư vấn sản phẩm Polysporin là lựa chọn số 1 của các bác sỹ cho vết cắt nhỏ, vết xước và bỏng nhẹ nhàng. Khi biết phóng viên có con nhỏ, người này còn giới thiệu cho phóng viên loại thuốc trị ho Prospan® của Đức với quảng cáo trẻ sẽ giảm ho từ ngay lần đầu sử dụng. Ngoài ra trên trang mạng này còn quảng cáo nhiều loại thuốc điều trị viêm gan của Pháp, Mỹ, Úc với giá dao động trong khoảng vài trăm nghìn đến vài triệu đồng/sản phẩm.

Tại trang facebook về thuốc tây xách tay, khi phóng viên có nhu cầu đặt mua thuốc điều trị ung thư giai đoạn cuối, nhân viên tại đây đã quảng cáo loại thuốc Tar... (150 mg) của Pháp có giá 19 triệu đồng/một hộp 30 viên. Sau khi nghi ngờ về giá thuốc thấp hơn nhiều lần tại các nhà thuốc khác (nhiều nhà thuốc giá của sản phẩm này ở mức 38 đến 41 triệu đồng/hộp), phóng viên được giải thích rằng đây là hàng xách tay không phải chịu thuế nên giá “mềm” hơn nhiều so với các hãng khác. Song khi hỏi về hóa đơn mua hàng tại nước sở tại thì nhận được câu trả lời... không có!

Chưa kể hiện nay trên thị trường đang lan truyền loại thuốc trị ung thư từ nọc bọ cạp xanh Vida... với giá lên tới vài triệu đồng/lọ được rất nhiều bệnh nhân ung thư tin dùng, nhưng theo ông Trần Văn Thuấn, Giám đốc Bệnh viện K, đây là loại thuốc chưa được cấp phép lưu hành tại Việt Nam. Còn theo ông Trần Bình Giang, Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, tháng 6/2017, ông có chuyến công tác tại Cu Ba, nơi được cho là quê hương của Vida..., nhiều bạn bè đã nhờ ông mua Vida.... Tuy nhiên, khi đến làm việc với bệnh viện chuyên nghiên cứu và điều trị ung thư đầu ngành tại Cu Ba, ông Trần Bình Giang đã hỏi về loại thuốc này, lãnh đạo bệnh viện đó đã thông tin, Vida... chỉ là thực phẩm chức năng không phải là thuốc. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng Cu Ba cũng chưa thử nghiệm chất lượng, không thể khẳng định thuốc có tác dụng phòng chống ung thư.

Cảnh báo về nguy cơ sử dụng thuốc xách tay, ông Hoàng Trọng Thu, Phó Chủ tịch thường trực Hội Dược bệnh viện Hà Nội cho rằng, thuốc xách tay, nếu là thuốc thật, chất lượng có thể được đảm bảo ở nước sở tại, nhưng về nước ta có nhiệt độ nóng hơn, độ ẩm cao hơn nên chưa hẳn đã có tác dụng. Bên cạnh đó, theo ông Thu, đa số những người chuộng hàng thuốc xách tay thường không có sự tư vấn của các nhà chuyên môn, bác sỹ kê đơn, sử dụng theo ý đồ cảm tính nên về chất lượng thuốc, hiệu quả điều trị và tính an toàn của thuốc không có gì để đảm bảo.

“Chưa kể, tất cả các loại thuốc xách tay đều có nguy cơ cao hàng nhái, hàng giả bởi lợi dụng tâm lý sính ngoại và thiếu thông tin của người tiêu dùng, nhiều đơn vị cá nhân đã trà trộn hàng nhái, hàng giả để lừa đảo hoặc đẩy lên mức giá cao gấp 5 đến 6 lần giá trị thực của sản phẩm để trục lợi bất hợp pháp”, ông Thu cảnh báo.

Về tình trạng nhiều bệnh nhân tự ý mua thuốc điều trị viêm gan trên mạng hoặc xách tay, ông Nguyễn Văn Kính, Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương nói, do chi phí điều trị viêm gan C còn quá lớn (khoảng 180 triệu đồng/đợt điều trị viêm gan C) khiến không ít người bệnh tự tìm mua thuốc xách tay hoặc do người quen giới thiệu. Những loại thuốc này có nguồn gốc, xuất xứ không rõ ràng, chất lượng không được kiểm soát, thậm chí có nguy cơ bị làm giả, được sản xuất từ bột mỳ. Chưa kể, khi thuốc bị làm giả không có tác dụng điều trị sẽ khiến bệnh thêm trầm trọng.

Với thực tế hiện nhiều phụ huynh tin tưởng các sản phẩm thuốc ho cho trẻ xách tay từ Đức như Prospan®, ông Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, nhiều bậc phụ huynh không biết rằng Prospan® tại Đức có rất nhiều dòng sản phẩm khác nhau phù hợp với từng độ tuổi sử dụng. Tuy nhiên, tại Việt Nam không ít bà mẹ đã mua sản phẩm dùng cho người lớn để dùng cho trẻ em, việc này rất nguy hiểm do trẻ em rất nhạy cảm với các hoạt chất thuốc.