Facebook Twitter youtube Tiktok

Cần những cải cách mạnh mẽ trong ưu đãi thuế

(HQ Online) - Chia sẻ với Tạp chí Hải quan, ông Nguyễn Việt Anh, Chuyên gia cao cấp về thuế của Ngân hàng Thế giới cho rằng, khi Việt Nam mong muốn thu hút các nhà đầu tư thế hệ mới, muốn gắn chặt chẽ hơn các ưu đãi thuế với hiệu quả của đầu tư, cần có những cải cách mạnh mẽ trong việc xây dựng các chính sách về ưu đãi thuế.
Hải quan TPHCM giải đáp vướng mắc về ưu đãi thuế
Nghị định 18/2021/NĐ-CP cụ thể hoá quy định ưu đãi thuế đối với hoạt động gia công, sản xuất xuất khẩu
Hướng dẫn nộp bổ sung C/O để áp dụng ưu đãi thuế theo EVFTA
ông Nguyễn Việt Anh (ảnh), Chuyên gia cao cấp về thuế của Ngân hàng Thế giới
Ông Nguyễn Việt Anh, Chuyên gia cao cấp về thuế của Ngân hàng Thế giới

Thực tế thời gian qua, Việt Nam có khá nhiều chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) nhằm thu hút đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ông đánh giá như thế nào về các chính sách này?

Việt Nam đang có một hệ thống đa dạng các hình thức ưu đãi thuế, được quy định ở nhiều văn bản luật khác nhau. Điểm chung của đại đa số các ưu đãi thuế này là ưu đãi dựa trên lợi nhuận như các hình thức miễn, giảm thuế đối với thuế TNDN, miễn thuế nhập khẩu các trang thiết bị, ưu đãi thuế thu nhập cá nhân. Bên cạnh đó là hàng loạt các ưu đãi tài chính ngoài thuế khác như miễn, giảm tiền thuê đất, áp dụng thời gian thuê đất đặc biệt, hỗ trợ đào tạo và tuyển dụng lao động…

Kinh nghiệm quốc tế trong việc miễn thuế TNDN ở hầu hết các nước đang phát triển cho thấy, loại hình ưu đãi thuế này rất kém hiệu quả. Điều này bắt nguồn từ thực tế là các biện pháp miễn giảm thuế TNDN không nhắm vào mục tiêu chi cho đầu tư một cách rõ ràng và vì thế thực sự số tiền giảm thuế có thể không tương xứng với số tiền đầu tư. Các công ty có thể hưởng lợi ngay cả khi họ không đầu tư. Bên cạnh đó, miễn giảm thuế TNDN cũng tạo điều kiện cho việc tránh thuế - chẳng hạn như việc chuyển giá giữa các dự án đầu tư có sự chênh lệch về thuế suất.

Với những chính sách ưu đãi về thuế đang được áp dụng, mức thuế suất trung bình hiệu quả (EATR) đối với các doanh nghiệp được áp dụng các ưu đãi thuế ở mức cao nhất còn thấp hơn mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp danh nghĩa 20% rất nhiều, xuống dưới mức 10%. Đồ thị dưới đây cho thấy, sau khi áp dụng các ưu đãi thuế, mức thuế suất trung bình hiệu quả của Việt Nam chỉ còn kém Singapore, vốn được coi là một thiên đường thuế trong khu vực và thấp hơn rất nhiều nền kinh tế khác trong khu vực như Thái Lan, Campuchia, Trung Quốc, Indonesia…

Đáng chú ý, số liệu về tỷ lệ số thu từ thuế trên GDP từ năm 2010 đến nay cho thấy xu thế giảm dần (từ 22,4% năm 2010 xuống 18,4% năm 2019), trong đó, thuế giá trị gia tăng, tiêu thụ đặc biệt, thu nhập cá nhân vẫn có xu thế tăng nhẹ trong khi thuế xuất nhập khẩu và thuế TNDN có xu hướng giảm. Việc giảm thuế XNK có nguyên nhân từ việc thực hiện các cam kết về cắt giảm thuế quan. Trong khi đó, việc giảm thuế TNDN chỉ xuất phát từ việc giảm loại thuế này trong nhiều năm (từ mức 25% năm 2008 xuống còn 20% năm 2016).

Tuy nhiên, so sánh hai mức thuế suất của năm 2008 và 2016 này cho thấy thuế suất danh nghĩa chỉ giảm 20% (từ mức 25% xuống còn 20%), tỷ lệ số thu từ thuế TNDN tính trên GDP lại giảm tới 35% (từ mức 6,9% trên GDP của năm 2010 xuống mức 4,5% trên GDP của năm 2019). Điều này đòi hỏi xem xét lại những điểm bất hợp lý hay chính là lỗ hổng về chính sách qua các ưu đãi thuế cũng như trong quản lý thuế để chống xói mòn cơ sở thuế quan trọng này. Bài học từ các nước trong khu vực như Campuchia, Lào, Indonesia, Philippines cho thấy nếu không thay đổi cách thức cấp ưu đãi đầu tư thì mặc dù có thể thu hút được đầu tư, tăng trưởng GDP duy trì ở mức cao nhưng thu ngân sách không tăng tương xứng và hệ quả là không đáp ứng được nhu cầu chi, đặc biệt là chi đầu tư phát triển.

Với các doanh nghiệp FDI - khối doanh nghiệp đang được hưởng khá nhiều chính sách ưu đãi thuế, ông có cho rằng những chính sách đó là động lực để nước ra thu hút đầu tư?

Nhiều nghiên cứu quốc tế cho thấy, các ưu đãi đầu tư hiếm khi là những lý do hàng đầu khi các tập đoàn đa quốc gia cân nhắc đầu tư vào một quốc gia. Các điều kiện như sự ổn định chính trị, môi trường thế chế, quy mô thị trường nội địa, nguồn nhân lực, chất lượng hạ tầng là những yếu tố còn quan trọng hơn mức thuế suất. Các nhà đầu tư chỉ cân nhắc đến vấn đề ưu đãi đầu tư trong giai đoạn cuối, khi so sánh các địa điểm đầu tư tiềm năng.

Mức thuế suất thuế TNDN của Việt Nam thuộc nhóm thấp trong khu vực Đông Nam Á.
Mức thuế suất thuế TNDN của Việt Nam thuộc nhóm thấp trong khu vực Đông Nam Á.

Với thuế TNDN hạ xuống mức 20% từ năm 2016, có thể nói đây là mức thuế có tính cạnh tranh rất cao trong khu vực. Theo đó, thuế suất TNDN của Việt Nam thấp hơn mức trung bình của toàn cầu, của châu Á cũng như của ASEAN-5 (gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam). Như vậy, bản thân mức thuế suất TNDN thấp này đã là một ưu đãi lớn đối với tất cả các nhà đầu tư. Như vậy, nếu không hiểu rõ động lực của nhà đầu tư mà tiếp tục đưa ra các ưu đãi đầu tư dàn trải sẽ trở nên lãng phí vì một trong những tác động của ưu đãi là giảm thu ngân sách.

Để tiếp tục thu hút đầu tư, theo ông, thời gian tới, các chính sách ưu đãi thuế đối với doanh nghiệp cần tập trung vào những lĩnh vực nào? Mức ưu đãi ra sao để vừa đảm bảo được ưu đãi cho doanh nghiệp vừa đảm bảo tính công bằng, minh bạch?

Trong bối cảnh này, đặc biệt khi Việt Nam mong muốn thu hút các nhà đầu tư thế hệ mới, muốn gắn chặt chẽ hơn các ưu đãi thuế với hiệu quả của đầu tư, cần có những cải cách mạnh mẽ trong việc xây dựng các chính sách về ưu đãi thuế, trong đó, ưu tiên hàng đầu là giảm dần và tiến tới loại bỏ các miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và thay vào đó là các hình thức ưu đãi thuế dựa trên chi phí, chẳng hạn như khấu hao nhanh, tăng mức chiết trừ khi tính thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Đây chính là những ưu đãi thuế gắn với các hạng mục đầu tư thực tế (ví dụ đầu tư vào nghiên cứu phát triển, đào tạo...).

Theo đó, việc ưu đãi thuế/trợ cấp thuế sẽ được quy định theo tỷ lệ phần trăm trên chi phí đầu tư vào nghiên cứu phát triển hay là đào tạo hay là những lĩnh vực được khuyến khích khác. Đây có thể sẽ là một khoản chi phí được chiết trừ cao hơn mức chi phí nghiên cứu phát triển thực tế mà doanh nghiệp đã bỏ ra khi tính thuế thu nhập, và như vậy, việc giảm thuế được tính toán cụ thể hàng năm, khi quyết toán và có tờ khai đầy đủ và rõ ràng về chi phí hàng năm của doanh nghiệp.

Việc thiết kế các ưu đãi đầu tư theo mô hình dựa trên chi phí cũng sẽ góp phần tạo điều kiện cho công tác quản lý nhà nước. Cụ thể, các ưu đãi thuế sẽ được tính toán trực tiếp trong tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp hàng năm. Trên cơ sở đó, cơ quan Thuế sẽ có thông tin để kiểm chứng các nội dung như giá trị đầu tư, số lượng việc làm thực tế được tạo ra… hạn chế được các hình thức gian lận thuế thông qua cơ chế ưu đãi đầu tư trước đây. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước cũng thu thập được số liệu để phân tích lợi ích/chi phí của các ưu đãi thuế, vì các ưu đãi này đều gắn với từng hạng mục đầu tư thực tế. Qua đó, có thể bảo đảm từng đồng tiền ngân sách bỏ ra hỗ trợ đầu tư thông qua các ưu đãi thuế sẽ mang lại những lợi ích kinh tế đích thực.

Xin cảm ơn ông!

Thùy Linh (thực hiện)

Tin liên quan

Xử lý thuế đối với doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh

Xử lý thuế đối với doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh

(HQ Online) - Tổng cục Hải quan vừa trả lời và hướng dẫn Cục Hải quan Bình Định về xử lý thuế đối với DN thay đổi mục đích sử dụng hàng NK miễn thuế, nguyên liệu sản xuất XK nhưng làm thủ tục giải thể.
Công bố Báo cáo thường niên FDI 2023

Công bố Báo cáo thường niên FDI 2023

(HQ Online) - Năm 2023, các khu công nghiệp - khu kinh tế tiếp tục hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài khi thu hút được 27,7 tỷ USD vốn FDI; số dự án đầu tư mới, vốn đầu tư điều chỉnh và vốn FDI thực hiện đều tăng so với năm trước.
Rõ ràng và khả thi trong quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư

Rõ ràng và khả thi trong quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư

(HQ Online) - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, “nâng cấp” các biện pháp hỗ trợ đầu tư nhưng cần lựa chọn phương án phù hợp để đạt “mục tiêu kép” vừa hỗ trợ doanh nghiệp vừa lan tỏa cho cả nền kinh tế.
Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử trong kinh doanh, bán lẻ xăng dầu

(HQ Online) - Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 26/CĐ-TTg về việc tăng cường các biện pháp quản lý mặt hàng xăng dầu, thực hiện nghiêm quy định về hóa đơn điện tử đối với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.
92% cửa hàng kinh doanh xăng dầu đã áp dụng xuất hoá đơn bán lẻ

92% cửa hàng kinh doanh xăng dầu đã áp dụng xuất hoá đơn bán lẻ

(HQ Online) - Đến ngày 24/3/2024, toàn quốc đã có 92,2% tổng số cửa hàng bán lẻ xăng dầu áp dụng xuất hoá đơn điện tử từng lần bán hàng. Đặc biệt, 14 địa phương đã cán đích 100% cửa hàng xăng dầu áp dụng xuất hoá đơn bán lẻ.
Hướng dẫn cụ thể về kiểm soát, thanh toán chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước

Hướng dẫn cụ thể về kiểm soát, thanh toán chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước

(HQ Online) - Thông tư số 17/2024/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành đã đưa ra những quy định cụ thể để hướng dẫn kiểm soát, thanh toán các khoản chi thường xuyên qua Kho bạc Nhà nước (KBNN).
Cảnh báo hành vi giả danh cơ quan Thuế để lừa đảo trong tháng quyết toán thuế

Cảnh báo hành vi giả danh cơ quan Thuế để lừa đảo trong tháng quyết toán thuế

(HQ Online) - Trong thời gian vừa qua, ngành Thuế liên tục tuyên truyền và đưa ra những cảnh báo về tình trạng giả danh cán bộ thuế, cơ quan thuế để thực hiện hành vi lừa đảo người nộp thuế, nhưng vẫn có người dân mắc bẫy các đối tượng này, nhất là trong tháng cao điểm quyết toán thuế.
“3 ưu tiên, 3 đột phá" trong trong triển khai nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước

“3 ưu tiên, 3 đột phá" trong trong triển khai nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước

(HQ Online) - Để hoàn thành tốt nhiệm vụ từ nay đến cuối năm 2024 và thực hiện thành công Chiến lược phát triển Kho bạc Nhà nước (KBNN) theo kế hoạch, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng đã nêu "3 ưu tiên, 3 đột phá" cùng 7 lưu ý trong triển khai thực hiện nhiệm vụ.
Kho bạc Nhà nước Ninh Thuận nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng

Kho bạc Nhà nước Ninh Thuận nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng

(HQ Online) - Theo báo cáo từ Kho bạc Nhà nước (KBNN) Ninh Thuận, trong 2 tháng đầu năm 2024, KBNN Ninh Thuận luôn chủ động phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Kho bạc Nhà nước tuyển dụng 601 chỉ tiêu công chức năm 2024

Kho bạc Nhà nước tuyển dụng 601 chỉ tiêu công chức năm 2024

(HQ Online) - Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã có thông báo về việc tổ chức kỳ thi tuyển công chức vào cơ quan KBNN và 54 KBNN các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, với 601 chỉ tiêu.
Hướng dẫn về tạm ứng và thanh toán tạm ứng với Kho bạc Nhà nước

Hướng dẫn về tạm ứng và thanh toán tạm ứng với Kho bạc Nhà nước

(HQ Online) - Theo quy định tại Thông tư số 17/2024/TT-BTC của Bộ Tài chính, đối với những khoản chi có giá trị hợp đồng trên 50 triệu đồng, mức tạm ứng được thực hiện theo quy định tại hợp đồng đã ký kết của đơn vị sử dụng NSNN và nhà cung cấp hàng hóa, dịch vụ.
Lấy ý kiến sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng

Lấy ý kiến sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng

(HQ Online) - Ngày 15/3, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến về dự án Luật Thuế GTGT (sửa đổi). Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh chủ trì hội thảo.
Kho bạc Nhà nước Hà Nội chủ động số hóa, chuyển đổi phương thức hoạt động

Kho bạc Nhà nước Hà Nội chủ động số hóa, chuyển đổi phương thức hoạt động

(HQ Online) - Kho bạc Nhà nước (KBNN) Hà Nội luôn chủ động chuyển đổi, cải cách phương thức hoạt động với phương châm lấy khách hàng làm trung tâm, là đối tượng phục vụ, lấy sự hài lòng của tổ chức, cá nhân làm thước đo mức độ hoàn thành nhiệm vụ của công chức.
Tổng cục Thuế tuyển dụng 1.001 công chức trong năm 2024

Tổng cục Thuế tuyển dụng 1.001 công chức trong năm 2024

(HQ Online) - Tổng cục Thuế cho biết trong năm 2024 sẽ tuyển dụng công chức với 1.001 chỉ tiêu, trong đó hình thức xét tuyển là 40 chỉ tiêu và hình thức thi tuyển vào Tổng cục Thuế và 62 cục thuế tỉnh, thành phố là 961 chỉ tiêu.
Tổng cục Thuế tổ chức hội nghị trực tuyến hỗ trợ quyết toán thuế năm 2023

Tổng cục Thuế tổ chức hội nghị trực tuyến hỗ trợ quyết toán thuế năm 2023

(HQ Online) - Để hỗ trợ, hướng dẫn người nộp thuế thực hiện quyết toán thuế năm 2023, đồng thời thực hiện mục tiêu chuyển đổi số, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, ngày 12/3, Tổng cục Thuế tổ chức Hội nghị Hỗ trợ trực tuyến hướng dẫn, giải đáp vướng mắc liên quan đến quyết toán thuế TNDN và TNCN năm 2023.
HNX: Thị trường cổ phiếu niêm yết giao dịch khá biến động

HNX: Thị trường cổ phiếu niêm yết giao dịch khá biến động

(HQ Online) - Theo Sở GDCK Hà Nội (HNX), trong tháng 2/2024, thị trường cổ phiếu niêm yết tại HNX giao dịch khá biến động.
Xem thêm
cty-toan-phat
cong-ty-tan-cang-sg-vpdd

Tin mới

4 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu sang Canada chưa tận dụng ưu đãi từ CPTPP

4 tỷ USD hàng hóa xuất khẩu sang Canada chưa tận dụng ưu đãi từ CPTPP

Đó là thông tin được bà Trần Thu Quỳnh, Tham tán thương mại, Đại sứ quán Việt Nam tại Canada chia sẻ tại Hội thảo CPTPP - Đối thoại với Cục Hải quan TPHCM được tổ chức vào sáng 28/3.
Xử lý thuế đối với doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh

Xử lý thuế đối với doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ kinh doanh

Tổng cục Hải quan vừa trả lời và hướng dẫn xử lý thuế đối với DN thay đổi mục đích sử dụng hàng NK miễn thuế, nguyên liệu sản xuất XK nhưng làm thủ tục giải thể.
GELEX đặt mục tiêu doanh thu thuần hợp nhất 32.303 tỷ đồng trong năm 2024

GELEX đặt mục tiêu doanh thu thuần hợp nhất 32.303 tỷ đồng trong năm 2024

Sáng 28/3/2024, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên năm 2024 của Công ty cổ phần Tập đoàn GELEX diễn ra tại Hà Nội đã thông qua toàn bộ các báo cáo, tờ trình và nhiều nội dung quan trọng khác.
Tặng Bằng khen cho 2 cá nhân về thành tích đấu tranh chống buôn lậu

Tặng Bằng khen cho 2 cá nhân về thành tích đấu tranh chống buôn lậu

Tặng Bằng khen cho 2 cá nhân thuộc Cục Hải quan Hải Phòng và Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1 về thành tích xuất sắc, đột xuất trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, ma túy
BHXH TPHCM ngưng tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở cũ từ ngày 29/3

BHXH TPHCM ngưng tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở cũ từ ngày 29/3

Từ 12 giờ ngày 29/3/2024 (Thứ Sáu), Bảo hiểm xã hội (BHXH) TPHCM sẽ ngừng tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở cũ (117C Nguyễn Đình Chính, Phường 15, Quận Phú Nhuận, TPHCM) để chuẩn bị cho công tác di dời.
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng

Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng

Sáng ngày 27/3/2024, Bộ Tài chính đã tổ chức Hội nghị công bố và trao Quyết định bổ nhiệm Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đối với ông Đinh Ngọc Thắng.
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh

Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh

Ngày 31/1/2024, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn đã ký Quyết định số 299/QĐ-TCHQ điều động, bổ nhiệm có thời hạn ông Dương Xuân Sinh, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lào Cai giữ chức vụ Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam từ ngày 1/3/2024.
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng

Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng

Điều động, bổ nhiệm có thời hạn ông Đặng Thanh Dũng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam, giữ chức vụ Phó Vụ trưởng-Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan, Tổng cục Hải quan.
LONGFORM: Tập trung thực hiện thành công chuyển đổi số, tạo nền tảng hướng tới Hải quan thông minh

LONGFORM: Tập trung thực hiện thành công chuyển đổi số, tạo nền tảng hướng tới Hải quan thông minh

Năm 2023, trong điều kiện khó khăn của nhiều “cơn gió ngược”, ngành Hải quan đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp, nỗ lực hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
LONGFORM: Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Chính sách tài khoá, dấu ấn đặc biệt quan trọng thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế

LONGFORM: Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Chính sách tài khoá, dấu ấn đặc biệt quan trọng thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế

Nhân dịp đón Xuân Giáp Thìn 2024, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã dành thời gian chia sẻ với Tạp chí Hải quan về những kết quả nổi bật của ngành Tài chính trong năm 2023 cũng như những định hướng lớn của Ngành trong năm 2024.
Phiên bản di động