Báo chí phải là người đưa tin chính trực
Sự mở rộng quá mức các kết nối mạng lưới xã hội của từng cá nhân trong đời sống truyền thông hiện đại vô hình trung đã đem đến cho con người những rủi ro đáng quan tâm do rối loạn thông tin. Giờ đây, mỗi ngày mở trang mạng xã hội Facebook hay YouTube, truy cập nguồn thông tin vô tận trên mạng lưới chằng chịt của các website, người dùng tin tức có thể bị “tấn công” bởi những luồng thông tin chứa tác động tiêu cực ngoài mong đợi.
Đó có thể là những thông tin sai lệch (misinformation) kiểu “một nửa sự thật”, tức là những thông tin chưa kiểm chứng, chưa xác nhận, chưa kịp đánh giá về giá trị sự thật của chúng thì đã phát tán tràn lan trên môi trường mạng Internet. Có thể là những thông tin hư truyền (disinformation) kiểu bịa đặt, vu khống, thổi phồng, dựng chuyện có thể làm công chúng hoảng hốt, lo âu, mất niềm tin, sợ hãi… Hay có thể là những thông tin độc hại (malinformation) đầy âm mưu của người tạo ra chúng, dựa vào một vài chi tiết nào đó có thật rồi thêm bớt, xuyên tạc làm méo mó bản chất sự thật để dẫn dắt công chúng theo ý đồ xấu.
Trong bối cảnh rối loạn thông tin như thế, giá trị nghề nghiệp chân xác nhất của báo chí phải là “kiểm chứng, kiểm chứng, và kiểm chứng”. Công chúng cần được định hướng không phải bằng quan điểm chủ quan của tờ báo, của nhà báo, mà công chúng cần được hỗ trợ thẩm định giá trị tin tức. Sự định hướng quan trọng nhất, có ích nhất của báo chí với công chúng phải là sự định hướng của sự thật chân xác được kiểm chứng chuyên nghiệp. Xã hội thông tin càng rối loạn thì giá trị định hướng của những tin tức được kiểm chứng chuyên nghiệp càng cao. Nếu nói hiện nay công chúng đang thiếu loại tin tức nào nhất, thì đó chính là thiếu tin tức được kiểm chứng.
Tin bài của nhà báo có thể làm một doanh nghiệp lâm cảnh điêu đứng đấy! Phóng sự thiếu cân nhắc chọn lọc thông tin có thể tước mất kế sinh nhai của không ít người nghèo khổ đấy. Một phỏng vấn không được trình bày lại với sự trung thực có thể sẽ bóp méo tư tưởng của người nói khiến họ bị hiểu nhầm, bị thóa mạ và thậm chí phá hỏng sự nghiệp cuộc đời họ. Một bình luận quá đà có thể giật dây cho bức xúc của người dân khiến trật tự xã hội náo loạn. Và, một bài báo có khi hại người hại đời vô kể, chỉ vì người viết không nhận thấy hoặc cố tình giẫm qua nguyên tắc căn bản về đạo đức và trách nhiệm xã hội của nhà báo.
Xét cho cùng, sở dĩ có nhiều người đọc báo kết luận hồ đồ, phản ứng cực đoan một phần cũng là do cách đưa tin, cách viết, cách giật tít của nhà báo đấy thôi. Nhà báo từ trước đến nay, dù báo chí có đổi thay bao nhiêu lần đi chăng nữa những nền tảng công nghệ làm báo, từ báo in truyền thống sang báo trực tuyến trên điện thoại thông minh, thì có bao giờ mà được phép rời khỏi cái sứ mạng cốt lõi của nghề báo phải là người đưa tin chính trực. Là đưa tin đúng. Là đưa tin kịp thời. Là đưa tin có cân nhắc đầy đủ về trách nhiệm xã hội. Đừng vì vội vội vàng vàng cạnh tranh đưa tin nhanh mà cẩu thả trong việc kiểm chứng thông tin và ẩu tả trong ngôn từ diễn đạt.
Là lúc mà ai cũng lao vào một vụ việc “nóng” nổi cộm nào đó mà không ai thật sự biết sự thật, kể cả nhà báo. Những lúc ấy, ai cũng có thể bàn luận, bình luận, thậm chí là chửi bới văng mạng. Vụ việc có thể “nóng”, nhưng nhà báo đừng dựa vào đó “gây bỏng” cho công chúng. Những lúc đó, báo chí phải giữ được tính chuyên nghiệp của mình nhiều nhất, bình tĩnh dò tìm từng chi tiết mới của thông tin và tường thuật nó với thái độ thận trọng nhất, tránh giật tít kiểu kích động mà đưa vấn đề ra xa bản chất của sự thật. Kiểu như, viết về một người “được cho là nghi can” sẽ rất khác với một “nghi can”, càng khác với một "bị can", “bị cáo”.
Là lúc mà ai cũng ngợi ca, đồng thanh ngợi ca, thì báo chí cũng phải tường thuật sự ngợi ca đồng thanh ấy như một trạng thái cảm xúc hiện hữu nhất thời của công chúng chứ đừng vội khái quát là một tất yếu gì đó của đạo đức hay phẩm giá. Kiểu như, các cầu thủ giành chiến thắng vượt xa mong đợi trong một trận cầu quyết định nào đó thì không nhất thiết phải đẩy cảm xúc của công chúng lên đến đỉnh cao của tự hào, thậm chí lớn giọng tuyên bố “U23 Việt Nam đặt cả châu Á dưới chân…”
Là những lúc công chúng nổi giận đòi bỏ tù, đòi kỷ luật, đòi trừng trị, đòi tẩy chay ai đó, doanh nghiệp nào đó, thì báo chí xin đừng vội dễ dãi hùa vào giật tít kiểu “xử lý ngay đi!”, “còn chờ gì nữa”, “không thể tha thứ”,… Thông điệp từ báo chí những lúc ấy sẽ tạo thêm áp lực từ công chúng khiến bản chất của vấn đề có thể bị đẩy đi rất xa. Báo chí vẫn hoàn toàn có thể mạnh mẽ, kiên quyết trong đấu tranh chống cái xấu, cái ác, nhưng cũng không nhất thiết phải hồ đồ và vội vã kết luận, kể cả là kết luận thay cho luật pháp.
Những lúc công chúng ồn ào nhất, cảm xúc nhất, đồng thanh nhất chính là những lúc báo chí phải vượt lên để định hướng công chúng bằng sự chuyên nghiệp trong thái độ và trách nhiệm đưa tin tức của mình.
Báo chí vẫn hoàn toàn có thể mạnh mẽ, kiên quyết trong đấu tranh chống cái xấu, cái ác, nhưng cũng không nhất thiết phải hồ đồ và vội vã kết luận, kể cả là kết luận thay cho luật pháp. |
Tin liên quan
Sẽ trao 53 giải cho tác phẩm tại Giải Báo chí toàn quốc về ngành Tài chính lần IX năm 2025
15:16 | 22/03/2024 Tài chính
Tận dụng các thế mạnh để đa dạng nguồn thu báo chí
20:21 | 16/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tạp chí Hải quan góp phần lan tỏa hình ảnh người chiến sĩ Cảnh sát biển
21:34 | 29/01/2024 Sự kiện - Vấn đề
GDP quý 1 tăng 5,66%
10:30 | 29/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Dừng kinh doanh, rút giấy phép nếu doanh nghiệp cố tình không xuất hóa đơn điện tử xăng dầu
20:39 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Hà Nội chốt thi 3 môn vào lớp 10
16:12 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
BHXH TPHCM ngưng tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở cũ từ ngày 29/3
14:49 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Giá xăng tiếp tục tăng trong kỳ điều hành ngày 28/3
14:48 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Yêu cầu trình Chính phủ nghị định về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất
13:32 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Hài hòa hóa thủ tục, đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi
09:30 | 28/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Tổng thống LB Nga Vladimir Putin
09:37 | 27/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
An toàn và bảo mật công nghệ cho chứng khoán
08:31 | 27/03/2024 Người quan sát
Đã có hơn 15,4 triệu lượt truy vấn thông tin sổ BHXH thành công từ ứng dụng VneID
08:16 | 27/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Áp dụng quy định mới về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân từ 15/5/2024
07:49 | 27/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Mở rộng, nâng cao hiệu quả hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Phần Lan
08:04 | 26/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Sau vụ việc của Eximbank, NHNN yêu cầu các ngân hàng rà soát phương pháp tính lãi với từng loại thẻ
07:47 | 26/03/2024 Sự kiện - Vấn đề
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Tạm giữ gần 8 tấn sợi polyester ngoại nhập, không chứng từ
Qua thanh tra bảo hiểm, phát hiện sai phạm liên quan đến giám sát đại lý
Giám sát chặt chẽ, cảnh báo kịp thời rủi ro với 14 ngân hàng quan trọng năm 2024
Honda Việt Nam: Tăng cường vai trò quản lý, giáo dục an toàn giao thông cho học sinh
Xóa độc quyền, cấp phép sản xuất vàng miếng cho doanh nghiệp đủ điều kiện?
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics
LONGFORM: Tập trung thực hiện thành công chuyển đổi số, tạo nền tảng hướng tới Hải quan thông minh
08:54 | 10/02/2024 Megastory/Longform
LONGFORM: Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Chính sách tài khoá, dấu ấn đặc biệt quan trọng thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế
08:50 | 10/02/2024 Tài chính